Yusuf, köy meydanında çocuklarla bir toprak maketi etrafında
toplandı. Her çocuk, atalarının geldiği yerden gelen tohumları topra
ğa dikiyordu. “Her evin önünde iki fidan olacak,” dedi. “Biri ataları
mızın toprağına, diğeri ise buraya, şimdi kök saldığımız yere.”
Elif, serada antik tohumları çimlendirdi. “Halil’in Sabrı” adını
verdiği buğday filizi, kayıpların umutla büyüyebileceğinin simgesiy
di. “Vartan’ın Emeği” ise renkli mısır koçanlarında hayat buluyordu.
Leyla, “Bu tohumlar toprağa acıyı ve sevgiyi taşıyor,” dedi.
Emine, kütüphanedeki yeşil sandığa son notunu bıraktı. İçinde,
farklı dillerde yazılmış dua kitapları, türküler ve yılların yorgunluğu
nu taşıyan bir kuru gül vardı. Notun sonunda, “Sevginin dini, ırkı ve
zamanı olmaz. Bunu unutmayın, torunlarımın torunları,” yazıyordu.
Leyla, köyün terk edilmiş okulunda “Sessizliği Kırmak” adını
verdiği okulunu açtı. “Cesaret, hafıza ve empati demektir,” diyordu.
Okulun ilk öğrencileri, farklı köklerden gelen çocuklar ve yaşlı köy
lülerdi. Zepür’ün yeğeni Arto, dedesinin fotoğrafını sıkıca tutuyordu.
Günler, aylar geçti. Üç kuşak köyün eteklerindeki zeytin bahçe
sinde toplanıp fidanları suladı. Elif ve Leyla, “Vartan’ın Emeği” mı
sırlarını topladı. Emine, yeşil sandıktan bir anahtarı toprağa gömdü.
Yukarıda güvercinler uçuyor, gelecek için umut taşıyordu.
Emine’nin sesi hafifçe yankılandı: “Hatıralar toprakta, gelecek el
lerinizde... Unutmayın çocuklar, unutmayın.”
• Yusuf’un Projesi: Kemal’in hikâyesinden esinlenip, köy ço
cuklarıyla “Bizim Köyün İnsanlık Haritası”nı çizerler. Her evin önü
ne kimliği simgeleyen çift köklü ağaç dikilir.
107
Sessiz Sofra
• Elif’in Tarım Devrimi: Tarlada bulunan antik tohumları çoğal
tır. Ürünlere “Halil’in Sabrı”, “Vartan’ın Emeği” adları verilir.
• Emine’nin Vasiyeti: Kütüphaneye bağışladığı yeşil sandığın
içine not bırakır: “Sevginin dini, ırkı, zamanı olmaz... Bunu torunla
rımın torunlarına aktarın.”
• Leyla’nın Dönüşü: Üniversitedeki kürsüyü bırakıp köye yer
leşir. “Sözlü Tarih Okulu” kurar. İlk ders: “Sessizliği Kırmak İçin
Cesaret.”
1: Yusuf’un “İnsanlık Haritası”
• Köy meydanı. Yusuf, etrafına toplanan çocuklarla (Türk, Kürt,
Ermeni kökenli) bir toprak maketi üzerinde çalışıyor.
• YUSUF: (Tohumları makete yerleştirirken) “Bakın Ali, senin
deden Kars’tan gelmiş. Şu meşe tohumu onun hikâyesi... Lale, senin
kiler Van Gölü kıyısında balıkçı ymış. Bu çınar onların!” KEMAL
(9 yaşında, gözleri parlayarak): “Benim fidanım nereye dikilecek?”
YUSUF: “Her evin önüne iki fidan: Biri atalarının geldiği topraklar
için, biri şimdi kök saldığımız bu toprak için. Çift köklü olacağız!”
2: Elif’in Tohum Dirilişi
• Serada. Elif, antik tohumları test tüplerinde çimlendirirken
Leyla’yı karşılar.
• Halil’in Sabrı, Kırık test tüpünden filizlenen bir buğday tanesi
gibiydi (Halil’in ölümünden sonra Elif’in direnci).
• “Vartan’ın Emeği” → Renkli mısır koçanları (Ermeni köylü
nün kayıp tarım teknikleri).
• LEYLA: (Tohumlara dokunurken) “Bu tohumlar kaç acıyı
gördü, kaç sevinci taşıdı toprağa?” ELİF: (Gülümseyerek) “Şimdi
yeni isimlerle yeşerecekler. Geçmişin yükü değil, geleceğin umudu
olacaklar!”
108
Sessiz Sofra
3: Emine’nin Zaman Kapsülü
• Köy kütüphanesi. Emine, titrek elleriyle yeşil sandığa notunu
bırakır. İçindekiler:
• 1915’ten kalma Ermenice bir dua kitabı,
• Kürtçe türkülerin yazılı olduğu defter,
• Üzerinde “Hrant’ın” yazılı bir kuru gül…
• Vasiyet Notu: Emine’nin el yazısı ile yazdığı son Cümlesi:
• “Torunlarımın torunlarına: Bu sandık size sevginin sınır tanı
mazlığını hatırlatsın. Açın, okuyun, tekrar gömün toprağa!
4: Leyla’nın “Sessizliği Kırmak” Dersi
• Köyün terk edilmiş okulu (artık “Sözlü Tarih Okulu”). İlk öğ
renciler: Çocuklar ve yaşlı köylüler.
• Dersin İlk 5 Dakikası: LEYLA: (Tahtaya “Cesaret = Hafıza
+ Empati” yazar) “Dedenizin nereden geldiğini bilmezsen, nereye
gittiğinizi de bilemezsiniz… Geleneksel tarih fatihleri yazar, biz feda
edilenleri yazacağız!”
• Arka sırada Zepür Ün yeğeni Arto oturmaktadır (İstanbul’dan
kaçıp köye sığınmış). Elinde dedesinin fotoğrafını sıkıca tutar.
5: Üç Kuşağın Dansı
• Köyün eteklerindeki zeytin bahçesi.
• Çocuklar: Yusuf’la dikilen fidanları suluyor.
• Elif ve Leyla: “Vartan’ın Emeği” mısırlarını topluyor.
• Emine: Sandığın bir anahtarını toprağa gömer
• Son Söz: Emine’nin fısıltısı duyulur: “Hatıralar toprakta, ge
lecek ellerinizde... Unutmayın çocuklar, unutmayın.”