13.1. Durgunluktan Uyanışa: Ümmetin Krizi
Müslüman Ümmet, tarih boyunca yaşadığı en büyük krizlerden birini yaşamaktadır: düşünsel durgunluk, siyasi parçalanmışlık ve ahlaki erozyon.
Hüseyin Turhal'a göre, bu krizin temel nedeni, Bölüm 8'de ele alınan yabancılaşma sürecidir: Vahiyden uzaklaşma, taklide saplanma ve mezhepçilik duvarları örme. Diriliş (Yeniden Doğuş), İslam'ı Kur'an'ın saf ve dinamik kaynağından yeniden okuma ve uygulama cesareti göstermekle mümkündür.
Bu yeniden doğuş vizyonu üç temel sütun üzerine kuruludur:
13.2. Sütun I: İlim ve Akıl Kapısını Yeniden Açmak (İctihad)
Ümmetin dirilişi için atılacak ilk ve en kritik adım, İctihad Kapısı'nın (Bağımsız Hukuki Yorum Kapısı) kapalı olduğu mitini reddetmektir. Bölüm 7'de vurgulandığı gibi, Kur'an sürekli olarak akletmeyi, araştırmayı ve derinlemesine düşünmeyi (Tedebbür) emreder.
Günümüzün Sorunlarına Çözüm: Modern tıp, biyoetik, yapay zekâ, küresel ekonomi ve uluslararası hukuk gibi alanlarda Kur'an'ın evrensel ilkelerini (Adalet, İhsan, Ehliyet) uygulayacak çağdaş İctihad kurumları kurulmalıdır.
Akıl ve Vahiy Bütünlüğü: Kur'an, vahiy ile aklı çatıştırmaz. Yeniden doğuş, sağlam akıl yürütme ile Kur'an'ın metnini birleştiren, fıtrata (doğal insan yapısına) uygun çözümler üreten bir anlayış gerektirir.
13.3. Sütun II: Ahlakı Hukukun Önüne Koymak
Geleneksel İslam düşüncesi, dinin özünü fıkha (hukuka) indirgeyerek, Kur'an'ın temel mesajı olan ahlakı (İhsan, Takva, Adalet) gölgede bırakmıştır.
Diriliş vizyonu, ahlaki amaçları (Makasıd-ı Şeria) hukuki biçimlerin önüne koymayı gerektirir:
Hukukun Amacı Ahlaktır: Bir hüküm, şeklen doğru olsa bile, eğer adaletsizliğe, zulme, parçalanmaya veya insana eziyete yol açıyorsa, bu hükmün uygulanma biçimi Kur'an'ın Makasıd'ına (amaçlarına) aykırıdır.
İhsan (Mükemmel Davranış) Odaklılık: İbadetler ve muameleler, sadece zorunlu olanı (adil) yapmakla yetinmemeli, aynı zamanda en güzeli (ihsan) yapmayı hedeflemelidir. Sosyal sorumluluk, sadece zekât vermek değil, toplumun en zayıf halkasına karşı şefkat ve cömertlik göstermektir.
13.4. Sütun III: Tevhidde Birlik ve Mezhepçiliği Aşmak
Ümmetin siyasi gücü ve entelektüel enerjisi, yüzyıllardır süren mezhep savaşları, fırka çekişmeleri ve dışlayıcı söylemler yüzünden tüketilmektedir. Kur'an'daki İslam'a dönüş, Bölüm 2 ve Bölüm 10'da belirtilen Tevhid ve Çoğulculuk ilkelerinin toplumsal hayata hâkim kılınmasını amaçlar.
Minimumda Birleşmek: Müslümanlar, farklılıklarına rağmen, Kur'an'ın Muhkem (açık ve kesin) ayetlerinin belirlediği temel inançlar ve temel ahlaki değerler etrafında birleşmelidir.
Farklılığı Rahmet Görmek: Fıkhi farklılıklar ve yorum ayrılıkları, bir zenginlik olarak görülmeli, dışlama ve tekfir (kâfir ilan etme) aracı olmaktan çıkarılmalıdır. Tekfir yetkisini keyfi kullanan otoriteler, Kur'an'ın ruhuna karşı gelmektedir.
13.5. Geleceğin İnşası: Medeniyet Tasavvuru
Diriliş, sadece krizden kurtulmak değil, İslam Medeniyeti'nin temel ilkelerini yeniden canlandırarak küresel çapta bir model sunmaktır. Bu medeniyet tasavvuru şunları içerir:
Adalet Merkezli Hukuk: Köken, ırk ve inanç ayrımı gözetmeksizin, herkes için geçerli, evrensel insan haklarına saygılı bir hukuk sistemi.
Ekolojik Bilinç: Sadece insan merkezli değil, çevreye ve doğal dengeye (Mîzân) saygılı, israfı reddeden bir üretim ve tüketim ahlakı (Bölüm 12).
İlmi Açılım: Bilimsel araştırmayı, sanatı ve düşünceyi destekleyen, ilahi ve doğal ayetleri (Kur'an ve Kâinat) okumayı ibadet sayan bir eğitim sistemi.
Hüseyin Turhal'ın çağrısı, Müslümanların geçmişin taklitçisi değil, geleceğin kurucusu olması yönündedir. Kur'an, geçmişin hikâyesi değil, geleceğin talimatnamesidir.