Tutam yâr elinden tutam Çýkam daðlara daðlara Olam bir yaralý bülbül Ýnem baðlara baðlara
Birin bilir birin bilmez Bu dünya kimseye kalmaz Yâr ismini desem olmaz Düþer dillere dillere
Emrah eder bu günümdür Arþa çýkan tütünümdür Yâra gidecek günümdür Düþem yollara yollara ……………………………… Erzurumlu EMRAH ........................ …………………………… Erzurumlu EMRAH ……………………………… Erzurumlu Emrah (d. 1775 Erzurum - ö. 1854, Niksar) Türk halk þair’i Sivas ve Kastamonu’da uzun süre kaldýðý, Dertli’yi koruyan Aliþan Bey’e sýðýndýðý, bir ara Sinop ve Ýstanbul’a gittiði söylenir. Medrese öðrenimi gördüðü için klasik þiire yönelmiþ, Fuzûlî, Baki, Nedim gibi usta bildiklerini örnek almýþ, Nakþibendiliðin Halidi koluna baðlý olduðu için tasavvuf öðelerini þiirine doldurmuþ, koþmalarýnda Karacaoðlan’ý, kimi zaman da Aþýk Ömer ve Gevheri’yi izlemiþtir. Aþýk geleneðine baðlý kaldýðý koþmalarýnda ustaca bir söyleyiþe ulaþtýðý, yerli zevki dile getirdiði görülür. Erzurumlu Emrah’ýn aruzla yazdýðý þiirleri Divan adýyla Erzurumlu Abdulaziz tarafýndan bastýrýlmýþ (1913-1914), hece ölçüsüyle yazýlmýþ þiirlerini Eflatun Cem Güney ile Çetin Eflatun Güney kitap haline getirmiþlerdir: Erzurumlu Emrah’ýn Hayatý ve Þiirleri(1958). Bu yýla kadar þiirleri ve hayatý sürmüþtür Erzurumlu Emrah semaisiyle de ün kazanmýþtýr.Daha çok halk edebiyatýnda benimsenen Erzurumlu Emrah divan edebiyatý tarzýnda yazdýðý þiirleriyle benimsenmiþtir. Yaþamý üstüne bilgiler halk arasýnda dolaþan söylentilere ve þiirlerine dayanan Erzurumlu Emrah’ýn Erzurum’da medrese öðrenimi gördüðü bilinmektedir. 18.yüzyýlýn sonunda Erzurum köylerinden birinde doðduðu, gerek halk inanýþlarý gerek kendi þiirlerindeki anýþlardan belli olan Emrah’ýn 1855-1860 arasýnda, son yýllarýný geçirdiði Niksar’da öldüðü kabul edilir. Daha açýk bilgi yoktur. Eserlerindeki öðelerden ve Divan þiiri yolundaki emeðinden anlaþýldýðý gibi, hem yeterince öðrenim görmüþ, hem tasavvuf yoluna yönelmiþtir. Þiirlerinde geçen yer adlarýnýn tekrarýndan Trabzon, Sivas, Ünye, Kastamonu, Konya, Niksar, Niðde þehirlerini dolaþtýðý, çeþitli yerlerde kýsa süreli serüvenler yaþadýðý bellidir. Kendisine ilgi duyan ve koruyup esirgeyen edebiyat meraklýsý kiþilere konuk olarak birkaç þehirde yerleþip yaþadýðý, ev bark kurduðu da söylenmektedir. Emrahoðullarý adýyla anýlan ailelerin birbirinden uzak yerlerde yaþamakta oluþlarý, bir çok yerde adýna baðlý mezarlarýn bulunuþu, þiirlerinin dilden dile geçerek yayýlýþ geniþliði kazanýþý, aruzla yazdýklarýnýn basýlýþý, asýl mezar taþýnýn Niksar’da bulunuþuna kadar onun ününün yaygýnlýðýný gösteren iþaretlerdir. Bu açýdan 19. yy’ýn Dertli ve Seyrani gibi adý herkesçe bilinen birkaç sanatçýsýndan biridir. Divan þiiri yolunda yazdýklarý zayýf kopyalar olmaktan öteye gitmez. Ama Doðu Anadolulu bir saz þairi olarak hece vezniyle söylediði ikiyüze yakýn þiirin derlenmiþ hali, kendisini 19. yy’ýn önemli âþýklarýndan biri saymamýzý gerektirir. Çaðdaþlarýndan Tokatlý Nuri (Öl.1882) üzerinde belli etkileri vardýr. Hatta çoðu zaman bu ikilinin þiiri karýþtýrýlýr Hayatýnýn, deðiþik geziler, yerleþmeler, evlenmeler ve serüvenlerle dolu oluþu, Orta ve Doðu Anadolu’daki ününü arttýrmýþ olmalýdýr. Ýlgi çeken kiþiliði ile eserine deðer kazandýrmýþ, þiirlerinin yayýlýp bilinmesini saðlanmýþ gibidir.19.yy’daki âþýk fasýllarýnda eserleri en çok okunan sanatçýlardan biri olan Emrah, klasik edebiyat bilgisiyle üstünlük kazanarak etki saðlamýþ, iki yanlý çalýþkanlýðýyla geniþ alanlarda duyulmuþtur. Tasavvufi þiirleri belli bir deðer düzeyinin üstünde deðildir. Asýl ilginç yaný, saz þiiri geleneði yolundaki içten ve etkili aþk, gurbet þiirleridir. Þiirlerinin bir kýsmý Erciþli Emrah’ýn (17.yy) Selvi Han’la iliþkili halk hikâyesine de eklenmektedir. Erciþli’nin bazý þiirleri de Erzurumlu Emrah’a mal edilmiþ olabilir ( Not:Sefil Emrah la biten þiirler Erciþli emraha aittir. Diðerleride Erzurumlu Emraha aittir.) Dedim Erzurum nedir dedi ilimdir Dedim gidermisin dedi yolumdur Dedim emrah kimdir dedi kulumdur Dedim satarmýsýn dedi ki yok yok