Tekke edebiyatý þairleri, yalýn bir dille, hece ölçüsüyle ya da aruzun heceye yakýn yalýn kalýplarýyla yazdýðý þiirlerdir. Tekke þiirinin genel adý, özel bestelerle okunan ve tarikatlara göre deðiþik isimlerle anýlan ilahilerdir. Nazým birimi dörtlüktür; ama gazel biçimde yazýlmýþ ilahiler de vardýr. Bu edebiyatýn düzyazý biçimini ise evliya menkýbeleri, efsaneler, masallar, fýkralar ve tarikat büyüklerinin yaþamlarýný konu alan yapýtlar oluþturur. Deme ve deyiþler, Aþýk edebiyatýnda ki Semai koþmalarýna benzer.
Genelde 8’li hece ölçüsü ile 4+4 kalýbýyla yazýlýr. Telmih, tenasüp, tezat mübalaða gibi sanatlar sýkça kullanýlýr. Masiva yani Allah dýþýndakileri önemsememe söz konusudur. Ýlahilerin mevlidlerde bir ezgi ile söylenmesinin sebebi; hece ölçüsü, kafiye þemasý ve ahenk unsurlarýdýr.
TELMÝH : 1. Anlatýlmak istenen þeyi söz arasýnda imalý olarak belli etme, açýkça söylememe. 2. ed. Bir dizede veya beyitte bilinen bir olay, bir atasözü, fýkra vb.ni hatýrlatma sanatý, anýþtýrma.
TENASÜP : 1. Birbirine uyma, yakýþma, aralarýnda uygunluk bulunma, oran, orantý. 2. ed. Birbirleriyle ilgili söz veya kavramlarýn dizelerde toplanmasý sanatý.
TEZAT : . Karþýtlýk, karþýt olma, zýtlýk, çeliþki, kontrast, antagonizma. 2. ed. Anlatýmda birbirine karþýt iki sözü yan yana kullanma.
MÜBALAÐA : Mübalaða (Abartma) : Sözün etkisini güçlendirmek için bir þeyi olduðundan daha çok ya da olduðundan daha az göstermektir.
ALA GÖZLÜ NAZLI PÝRÝM
Ala Gözlü Nazlý Pirim
Gönül Senin Pervendedir
Ben Severim Sen Kaçarsýn
Ýman Senin Nerendedir
Sultanim Ali Lokmaným Ali
Rehberim Ali Yetiþ ya Ali
Derviþ alim der Övdüðüm
Aþkýn Hayalin Kurduðum
Suç Benim Deðil Sevdiðim
Sana Meyil Verendedir
Sultanim Ali Lokmaným Ali
Rehberim Ali Yetiþ ya Ali
-Hozatlý Ahmet Dede-
BU DA, AÞIK LÜZUMSUZ’DAN BÝR DEYÝÞ
Doðusundan, batýsýndan
Siriderya, ötesinden
Oðuzumun, gür sesinden
Türk elinden geliyorum
Muhammed’e, akar sevi
Hocamdýr, Ahmet Yesevi
Ahi Evran, Ede balý
Saru Saltuk, Bektaþ Veli
Mevlana, Yunus’un yolu
Türk dilinden, geliyorum
Bu mescitler, kimin evi
Hocamdýr, Ahmet Yesevi
Lüzumsuzum, Dünya fani
Hani tahtlar, taçlar hani
Kabe oldu, her dem yönü
Türk gülünden geliyorum
Yendim nefis denen devi
Hocamdýr, Ahmet Yesevi
Sadýk DAÐDEVÝREN
Aþýk LÜZUMSUZ
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.