Carmen 1 , Catullus, Çev.Sunar Yazıcıoğlu

Carmen 1


Az önce ponza taþýyla parlatýlan,
bu yeni, sevimli kitapçýðý kime sunsam?
Sana Cornelius, bu saçmalýklara deðer veren,
Ýtalya’da sensin tek cesaret edip,
yüzyýllarýn tüm tarihini üç cilt halinde sergileyen,
Jupiter’in bilge eser bildiði emek ürünü eserini!
Kabul et, deðeri ne olursa olsun, bu kitabý ve içindekilerini,
ve sen koruyucu bakirem, gelecek kuþaklarda,
bir asýrdan çok, yaþamasýný saðla!


CATULLUS . MÖ .87-54
Latinceden çeviren: Sunar Yazýcýoðlu


Þiirin aslý:

Carmen 1

Cui dono lepidum novum libellum
arida modo pumice expolitum? Corneli, tibi: namque tu solebas
meas esse aliquid putare nugas.
Iam tum, cum ausus es unus Italorum
omne aevum tribus explicare cartis...
Doctis, Iuppiter, et laboriosis!ý

Quare habe tibi quidquid hoc libelli
qualecumque, quod, o patrona virgo,
plus uno maneat perenne saeclo!


CATULLUS . MÖ .87-54



Bu günkü harabelerin kapladýðý sahanýn tahmin ettirdiðine göre, Roma devrinde nüfusu 15000 kadar olan Verona’da -Hieronymos’un verdiði tarih doðru ise- MÖ.87 yýlýnda Valerius Catullus doðmuþtur.
Catullus kendi yaþamýna yön verememiþ bir insandýr. Birçok isteklerini uygulama alanýna geçirememiþ, çaresizlik içinde beceriksizce bocalamýþtýr, Doða aþkýný, aktif yaþam isteðini, sanatýný ve büyük sevgisini bir araya getirememiþ, ne ruhunda, ne de hayatýnda bir denge yaratamamýþtýr.
Catullus’da Romalýlara özgü aðýr baþlýlýk, kendini aileye, devlet iþlerine adama hissi de yoktur. Catullus Verona’lý zengin bir ailenin çocuðudur. Kendisinin Roma’ya ne zaman gelip yerleþtiði belli deðildir. Ribbeck’in yaptýðý ve Plessis’in kabul ettiði hesaplara göre yirmi yaþlarýna doðru gelmiþ olmasý öngörülebilir. Ama genç yaþta ölen þairde görülen hellenistik eðitimi Verona’da almýþ olamýyacaðýna göre, kendisinin baþkente daha genç yaþta geldiðine karar vermek gerekir.
Catullus’un gelip yerleþtiði Roma, ticareti ile, illerden topladýðý vergilerle zenginleþmiþ, dili, âdetleri yunan kültürü ile incelmiþ, sosyal yaþamýn zevkli akýþýna kendini kaptýrmýþ bir Roma idi. Roma büyümekte, Ýtalya’lý birçok zengin aile çocuklarý da bu büyük þehre yerleþmekteydi. Bunlarda ilk Roma halkýnýn özellikleri- kendini aile ve devlet iþlerine adama gibi özellikler- yoktu. Siyasi gidiþ de zaten buna elveriþli deðildi: Seçimlerde hileler yapýlýyor, yönetim kademeleri tekel altýnda tutuluyordu; imparatorluða doðru kaymayý önliyecek kuvvet ruhlarda yoktu. Bu ancak birkaç idealistin hayali olabilirdi.
Sosyal yaþamýn geliþmesinde Roma kadýnlarýnýn oynadýðý rol önemlidir. Zaten Roma’da kadýn hiçbir zaman (belki de Etrüsk uygarlýðýnýn etkisiyle) Yunanistan’da olduðu kadar sosyal yaþamdan uzak kalmamýþtý. Eðlence þehri olmaya yüz tutan Roma’ya, yakýn doðudan hetaira’lar akýn etmeye baþlýyalýdan beri Romalý kadýnlar da,o bilgili, sosyal yaþamýn inceliklerini bilen yabancý kadýnlardan aþaðý kalmak istememiþler, az zamanda yabancý rakipleriyle boy ölçüþebilecek duruma gelmiþlerdir. Nüfuzlu ailelere ait olmalarý, Roma ’da yalnýz sosyal yaþama deðil, devlet iþlerine de hâkim olmaya baþlamalarýný saðlamýþtýr. Lucullus’un böyle bir kadýnýn iltimasýyla Mitridates savaþýný yönetmek görevini alabildiði, Catullus’un da böyle bir kadýna tutulduðu bilinmektedir.
Catullus’un Lesbia’ya olan aþkýnýn ilhamý ile yazdýðý þiirler en güzelidir.Catullus’un yaþamýna da, sanatýna da hâkim olan bu kara sevda ona aþký tattýrmýþsa da, onu Roma’ya baðlamýþ, ailesinden uzak tutmuþ, sevgili Sirmio’sunu, adalarýn ve yarýmadalarýn incisi Sirmio’yu ihmal ettirmiþ, aktif yaþamdan ayýrmýþ, Catullus bu hareketsiz yaþama, zevkten çok, acý veren, fýrtýnalý, mücadeleli ve heyhat sayýsýz rakiplerle paylaþýlmýþ aþka bir son vermeye zaman zaman yeltenmiþtir. Ýþte þiirlerini en doðru bir þekilde yorumlayabilmek için bu ruh halini anlamak þarttýr.
Sosyal Medyada Paylaşın: