BANA ATATÜRKÜ ANLATIR MISINIZ ? 6. BÖLÜM
Halide büyük bir merakla kitapları karıştırırken sürekli not almaktaydı. Arkadaşlarıyla buluşma saatine az bir zaman kala,hemen elindekilerini çantaya yerleştirip giyindi ve annesinin yanağından öperek koşa koşa durağa vardı.
" Şanslı günümdeyim; ne güzel." diye düşündü Otobüs gelmişti.
Gökyüzü masmavi,güneş sanki neşeyle parlıyordu.
Murat biraz keyifsizdi sınavı pek iyi geçmemiş,yüreği oldukça üzgündü.Yeterli çalışmadığı için kendi kendi kızıyordu.
Zeynep gene bir sürü arşiv bilgilerini yüklenmiş neşeyle ona seslendi.
" Merhaba; bu ne? Suratından düşen bin parça, Murat neyin var ?"
"Hiççç ...yazılım kötü geçti ."
"Olsun ; üzülme bir sonrakine sıkı çalışırsın." diyerek omuzuna eline koydu.
O arada Halide göründü .
" Çok önemli bilgiler buldum çocuklar."
İkisi de ona aynı anda
" Yaa neymiş meraklandık ."
" Sabredin; diğer arkadaşları bekleyelim de."
Müjdat,Aysun konuşa konuşa geliyorlardı.
" Selam ."
" Ekip tamam ; harikasınız arkadaşlar."
Halide
" Sahi Muhsin Öğretmen gelmeyecek mi Aysun ?"
" Toplantısı olduğundan biraz gecikecek."
Müjdat bilgisayarını masaya koydu vee.
" Hadi oturumu açıyorum arkadaşlar."
" Ben başlıyorum geçen hafta Amasya Genelgesi nin önemi ,koşulları ve sonuçlarını işlemiştik."
" Evet bazı bilgiler daha eklemek istiyorum.Amasya Genelgesi yani Tamimi nerede imzalandığını biliyor musunuz ?"
" Nerede ?
" Yok bilmiyorum."
Hadi oku da öğrenelim ne olur."
" Amasya genelgesi ;Saraydüzü Kışlası’nda (Kışlay-ı Hümayun) yapılmıştır. Mutasarrıf Mehmet Kemal Bey’in başkanlığında, Osmanlı şehzadelerinin eski sarayı yerine “Kışlay-ı Hümayun” veya diğer bir ismi ile “Saraydüzü Kışlası” 1900 yılında yaptırılmıştır. 1919 yılında 5. Kafkas Fırkası’nın karargâhı olan kışla, 12 Haziran 1919’da Amasya’ya gelen Mustafa Kemal Paşa ve beraberindeki askeri erkanın ikâmet yeri olmuştur. Milli mücadelenin o zor günlerinde çok önemli kararlar alınıp görüşmeler yapılmıştır. 21-22 Haziran 1919 gecesi, sabaha kadar devam eden müzakereler sonunda kararlaştırılan ve 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, 20. Kolordu Kumandanı Ali Fuat Paşa ile birlikte eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Bey tarafından imzalanan Amasya Tamimi’nin bütün dünyaya duyurulduğu yer olması bakımından yakın tarihimizde önemli bir mekân durumuna gelmiştir.
"Ben de internetten araştırıp buldum ve sizlerle paylaşmak istedim."
" Bundan sonra neler oldu ? İsterseniz konuya devam edeyim."dedi Zeynep.
"Anadolu’da milli mücadele birliğinin kurulmasının ikinci adımı Erzurum Kongresi ile atıldı. Amasya Genelgesi’nden sonra İstanbul ve askerlikle ilişkisi kesilen Mustafa Kemal’e, başta Kazım Karabekir olmak üzere Anadolu’daki komutan ve mülki amirlerin büyük bir çoğunluğu verdikleri desteği sürdürmeye devam ettilerAmasya Genelgesi’nde yer aldığı gibi, Mustafa Kemal bu dönemde milli bir kongre toplayarak, milli mücadele ile ilgili tüm faaliyetleri birleştirmeyi planlıyordu. Kazım Karabekir, milli bir kongreden önce Doğu illeri için bölgesel bir kongre toplanmasının faydalı olacağı görüşündeydi. Mustafa Kemal, bölgesel bir kongreye karşı olmasına rağmen, Kazım Karabekir ve Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin ısrarları karşısında bir kongre toplanmasını ve kongreye katılmayı kabul etti. Kongre, 10 Temmuz’da toplanması kararlaştırılmış olmasına rağmen, 23 Temmuz’da bir okul salonunda 54 delege ile çalışmalarına başladı."
Murat
" Bakın burada şu bilgiler de var arkadaşlar:
Mustafa Kemal’in davetli olarak katıldığı bu kongreye asil üye olabilmesi için, Erzurum delegesi Cevat Dursunoğlu istifa ederek, kendi yerine Mustafa Kemal’in seçilmesini sağladı. İlk gün, Mustafa Kemal kongre başkanlığına seçildi. "
Zeynep
" Sonra ise ;
Milli bir hal alan kongrede, genel değerlendirmeler yapıldı ve doğu illerinin durumu görüşüldü. Milli mücadelenin temelleri açısından önemli kararlar alındı. Erzurum Kongresi’ne katılanlar, 17 çiftçi ve tüccar, 5 emekli subay, 4 emekli memur, 5 öğretmen, 4 gazeteci, 5 hukukçu, 2 mühendis, 1 doktor, 6 din adamı, 3 eski milletvekili, 1 general ve 1 eski bakan olmak üzere 54 delegeden oluşmuştu."
Aysun elindeki kitaptan açtığı sayfayayı okumaya başladı.
"14 gün yoğun çalışmadan sonra Erzurum Kongresi,7 Ağustos’ta sona erdi. Aldığı tarihi kararlar ile yalnızca doğu illerini değil, bütün ulusu temsil ediyordu.Alınan belli başlı kararlar şunlardır:
• Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür. Onun çeşitli kısımları birbirinden ayıramaz.
• Her türlü yabancı işgal ve müdahalesinde karşı ve Osmanlı Devleti’nin dağılması halinde ulus birlikte karşı koyacaktır.
• Yurdun ve bağımsızlığın korunması için İstanbul’daki Hükümet yeterli olmaz ise geçici bir Hükümet kurulacaktır. Bu Hükümet, ulusal kongrece seçilecekti. Kongre toplanmamışsa bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
• Ulusal gücü etkin ve ulusal iradeyi egemen kılmak esas amaçtır.
• Gayrimüslim unsurlara siyasal egemenliğimizi ve sosyal dengemizi bozucu ayrıcalıklar (imtiyazlar) verilemez.
• Meclisin derhal toplanması ve hükümet çalışmalarının Meclisin denetimine girmesi için çalışılacaktır.
• Kongre dağılmadan önce dokuz kişilik Temsil Heyetini seçti. Mustafa Kemal, Temsil Heyeti başkanlığına getirildi.
Muhsin Öğretmen sohbetin tam ortasında gençlerin yanına geldi.
" Harikasınız çocuklarım merhaba hepinize."
Herzamanki gibi saygıyla ayağa kalkıp yer verdiler.
O ara meyva suları ve çaylar masaya geldi.
"Erzurum kongresinin tarihte önemi çok büyüktür."Bilgisayardan bulduğum bilgileri aktarmak istiyorum sizlere.
1-Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin girişimleriyle bölgedeki Ermeni tehlikesine karşı toplanmıştır.
2-Milli sınırlar içinde vatanın bir bütün olduğu ve asla parçalamaz olduğu belirtildi.
3-İlk defa hükümet kurulmasından bahsedilmiş ve ilk defa 9 kişilik Temsil Heyeti seçilmiştir.
4-İlk defa manda ve himaye reddedilmiştir.
5-Milli Meclisin derhal toplanması ve hükümetin meclisin denetimine girmesi kararlaştırıldı.(Mebusan Meclisi)
6-Kuva-yi Milliye’ yi etken ve milli iradeyi hakim kılmak esastır.7-Erzurum Kongresi bölgesel olarak toplanmış ise de alınan kararlar tüm yurdu ilgilendirdiği için milli bir kongredir.
Muhsin Öğretmen konuyla ilgili
" Yavrularım;
Bu kongrede yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirtilmiştir. Kongre, ayrıca Doğu Anadolu bölgesindeki, ‘ulusal hakları savunma örgütlerini’ de birleştirmiştir. Erzurum Kongresi daha sonraki kongreye ışık tutmuş ve ana ilkeleri saptayarak yaygınlaştırılmış, ulusal birlik yolunda atılan önemli bir adım olmuştur. Ulusal egemenliğimizin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine ilk kez burada karar verilmiştir. Erzurum Kongresi, bölgesel bir kongre olmasına karşın alınan kararlar ülkenin tümüne yönelikti. Bu da kongrenin önemini arttırmıştır.Bu hareketin tabandan geldiğini göremeyen ve onu sadece birkaç subayın işinden ibaret sayıp dağıtılabilirse başkaldırının sona ereceğini sanan İstanbul Hükümeti bir bildiri yayımlayarak kongreye katılanların tutuklanmasını istedi.Ne var ki İstanbul Hükümeti bu emri yerine getirecek bir makam bulamadı.
Yabancı devlet temsilcileri de kongreyi, kısa ömürlü ve cılız bir başkaldırma hareketi olarak değerlendirdiklerinden fazla önemsemediler.Bu sıralarda Batı Anadolu’daki dernekler de birleşme yoluna gitmişlerdi. Balıkesir (26-30 Temmuz), Alaşehir (16-25 Ağustos) Kongreleri toplanmış ve Amasya Genelgesinde yazılı esasların uygulanması kabul edilmiştir."
Herkes dikkatle dinliyordu.
Müjdat, herzamanki aceleci haliyle
" Erzurum kongresinde Atatürk’ün bir anısı var onu buldum sizlere okumak istiyorum."
" Hadi dinliyoruz."
"Milli Mücadele’nin Kurtuluş Savaşı’nın ve tabii Mustafa Kemal Paşa’nın dramatik hikâyesi, romanı yazılmamış, filmi çevrilmemiştir. Turgut Özakman, “Şu Çılgın Türkler”i, Şevket Süreyya Aydemir “Tek Adam”ı yazmasa...
Oysa gerçek anılardan kaç senaryo çıkar, kaç film çevrilir.
İşte bunlardan biri...
***
Kurtuluş Savaşı’nın ilk günlerinden, Cumhuriyet’e kadar Atatürk’ün yanında olanlardan Mazhar Müfit Kansu’nun anılarından...
Mazhar Müfit Bey, Mustafa Kemal hareketinin genel sekreteri gibidir, karargâhın her işiyle uğraşır, günlük harcamalara bile o para bulur.
***
Mustafa Kemal Paşa, Mazhar Müfit Bey’in günlük olayları not tuttuğunu bilir, der ki:
“Şimdi sana söyleyeceklerimi not et, ama sen, ben ve Süreyya’dan başka kimse bilmeyecek!”
Ve başlar yazdırmaya:
“7-8 Temmuz 1919, Erzurum, sabaha karşı...”
Devam eder:
“Bir, zaferden sonra hükümet biçimi Cumhuriyet olacaktır.
İki, padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince gereken işlem yapılacaktır.
Üç, örtünmek kalkacaktır.
Fes kaldırılacak, şapka giyilecektir.”
***
Mazhar Müfit Bey “Elimdeki kalem düştü” der.
Paşa sorar:
“Niye durakladın?”
“Darılma ama paşam, sizin hayal peşinde koşan taraflarınız var!”
“Bunu zaman gelince gösterir, sen yaz!”
***
Beşinci maddeye gelince, Mazhar Müfit Bey, yatmak için izin ister, çünkü bu madde “Latin harfleri kabul edilecek” diye başlar.
Mazhar Müfit Bey’in tahammülü kalmamıştır, gün de ağarmıştır, müsaade ister, yatmaya çıkar, herhalde içinden de “Şu bizim paşa amma da hayalperest” demiştir.
***
Aradan yıllar geçer, Mustafa Kemal Paşa’nın o gece not ettirdiği maddelerin hemen hepsi gerçekleşir.
Atatürk Çankaya sofralarından birkaçında bu olayı hatırlatır...
Ama sırada öyle bir olay vardır ki!
***
Mazhar Müfit Kansu anlatır:
“Şapka devrimini açıklamış olarak Kastamonu’dan dönüyordu, hem de eski Meclis binası önünde duruyor, kafileyi seyrediyordum, öyle bir şey gördüm ki gözlerime inanamadım, Atatürk’ün yanında oturan Diyanet İşleri Başkanı’nın da başında bir şapka vardı, ben bunu hayretle seyrederken, Atatürk, otomobili yavaşlattı, durdurdu, beni çağırdı:
-Azizim Mazhar Bey, notlarına bakıyor musun, kaçıncı maddedeyiz?”
***
Hepsi öylece dondu kaldı.
Muhsin Öğretmen sözü tamamladı.
"Mustafa Kemal ileriyi hep ileri gören dahi bir liderdi."
" Vee bugünkü konumuzu gene Mustafa Kemal Atatürk’ün en önemli sözlerinden biriyle nokta koyalım.Haftaya aynı saatte buluşalım ."
" Kesinlikle."
" Önemli birşey olmadıktan sonra mutlaka."
"Ben de geleceğim çocuklarım."
" Daha neler var öğreneceğimiz.Kim bilir ?"
Müjdat
" İşte gene en güzel sözlerinden biri
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
HİÇBİR ŞEYE İHTİYACIMIZ YOK , YANLIZ BİR ŞEYE İHTİYACIMIZ VARDIR ; ÇALIŞKAN OLMAK !
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5%%
NEŞE KIZILYAR
SEVGİLERİMLE
YORUMLAR
bir çoğunu biliyorum ve bilmek hoşuma gitti Atatürk.2ü biz unutmasak çocuklarımızda unutmaz yüreğinize sağlık
tebrikler
selam ve sevgiler
GÜLDESTE
GÜLDESTE
Okuyorum...
Yalnız okumakla kalmıyorum
Yaşıyorum o günleri.
Yaşamak istemeyenlere inat.
GÜLDESTE
Ne zaman isimlerini okusam; Samsun, Amasya, Sivas ve Erzurum! Paylaşımınızda tarihin derinliklerinden kulaklarımı çınlatan bir sesti duyduğum. Tebrik ederim Can Kardeşim. Gönül dolusu selam ve sevgilerimle...
GÜLDESTE
SAslında neredeyse tamamını bildiğim bir konu olmasına rağmen okumak yine de zevk vericiydi. Tebrik ediyorum.
Selam ve sevilerimle.
GÜLDESTE
yazı dizisi çok güzel gidiyor bizlerde okuyup bilgileniyoruz sayenizde hocam kutluyorumyürekten sizi kolay gelsin devamını bekliyorum inşallah saygılarımla selalar