YİNE AYTMATOV VE CEMİLE CEMİLE

• 12 Şubat 2012 Pazar 16:45:33

Cengiz Aytmatov’un ismini ilk defa geniş kitlelere duyurduğu (1958) yazarın en güzel aşk öyküsüdür Cemile. Fransızcaya çevirisi ise tanıdık bir isim, L.Aragon tarafında yapılır. Cemile, belki de dünyanın en çok okunan aşk öyküsüdür, kim bilir?

Olay kocası askere giden alımlı, ilgi çekici, kıvrak ve sözünü kimselerden sakınmayan sivri dilli Cemile ile köyün en sessiz, en kimsesiz, en içine kapanık varlığı , savaş gazisi Danyar arasındaki med cezirlere dayanır. Hikaye Seyit’e ait bir resimle başlar ve anlatıcı da birinci tekil kişi olarak bizzat bu kişidir. Yani öykü aslında Seyit’in resim sanatına duyduğu ilginin nasıl başladığının öyküsüdür bir bakıma.

Cemile, Danyar ve Seyit kolhozda, cephede savaşan askerler için kumanya hazırlamakla görevlendirilirler. Seyit, Cemile’nin kayınbiraderidir. Ara sıra Cemile’nin rahat tavırları onun moralini bozsa da Cemile’nin yanında tarifsiz bir şekilde mutludur. Bu üçlü birlikte gece gündüz çalışırlarken Cemile arada şarkı/türkü faslına geçer. Henüz çocuk olan kayın ve işveli yenge, her fırsatta gariban Danyar’a şaka yaparlar ve ondan sık sık şarkı söylemesini isterler.. Aslında bu istekleri de diğerleri gibi eğlenmek içindir. Danyar’ın ses tellerinden çıkan nağmelerin ne de büyüleyici olduğunu ve nasıl ciğerden geldiğini neden sonra anlarlar. O günden sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır. Danyar söyleyecektir; Cemile ve Seyit hüznü, heyecanı, mutluluğu ve aşkı hep birlikte yaşayacaklardır.

Cemile’nin Danyar’a ilk dokunduğu an “Kırbaç yemiş bir at gibi sesinin titremesi”nin anlatılmasıyla boğazımda düğümlenen şeyin tarifi aslında insan ırkının ne kadar ortak duygusunun olduğunun da bir göstergesidir. Çünkü insan kendinden bir parça bulmadığı hiçbir olaya duygulanamaz.

Öykü Seyit’in, Cemile ve Danyar’ın kaçışını betimlemesi ve kendisinin de aslında Cemile’ye aşık olduğunu itiraf etmesi ve resim eğitimine yönelmesiyle biter.

Aytmatov’un bilindik şiirsel dilinin aslında çok bilindik bir kaçış öyküsünü nasıl da muhteşem kıldığının da öyküsüdür Cemile.

Kısadır ve mutlaka okunması gereken bir eserdir.