KİTAP
MÜZİK
ATÖLYE
- 684 Okunma
- 3 Yorum
- 0 Beğeni
Şair Yarışı
Bizde Garip Akımı ile başlayan, Avrupa’da Dadaizm* olarak bilinen edebiyat anlayışına! Slam Poetry** diye bir (edebiyat) akımını da katarak düşünmeye başlayalım.
Üçünün de ortak özelliği, herkesin söyleyecek sözünün olduğudur. Herhangi bir düşünce şeklini kabul etmeden içinden geldiği gibi edebiyat yapabilmektir.
Eğer interneti sahne olarak düşünürsek, Dadaizm’in yeniden canlandığını düşünebilir miyiz?
Adına “şair-yarışı” denen ve kökenini Dadaizmden alan bu akımın (slam poetry) üzerine kurulmuş yaşam şeklini incelemeli belki de.
Ve bu en iyi şekilde internette sunulmakta…
O dönemlerde arayış halinde olan Türk şiirine, Garip akımı yoluyla yeni bir şeymiş gibi sokulmuş ve öylece kalmış dadaizm. Slam poetry ile uyanmıştır.
Seksenlerin ortalarında Amerika’da, Smith diye biri, aynen Tzara gibi yönteme başvurur. Ve ilgi görür. Slam poetry ilkelerini dadaizmden alır, sadece ortam ve süreç değişiktir. Böyle bir akıma olan ilgiyi medya (kitle iletişim araçları) değerlendirmek ister ve 90’ların ortalarında çok tanınmış müzik kanalları vs. yoluyla gündeme taşımaya başlar orada da tutunur. Şu an yapılan yarışmaları falan düşünürsek boyutlarını görebilmekteyiz. İnsanlar, bu yapılanlar sanat ise bende yaparım demeye başladığı süreçtir bu. Haberleri şiir sandığımız veya hava durumunu şiir gibi okudugumuz süreçtir.
Gelelim internete, buluş olarak tekerleğin bulunuşundan sonra en büyük buluş olmasına rağmen çok yeni olduğu için öneminin farkında değiliz. Şimdilik sadece kullanıyoruz…
Bu şiirse, bende yazarım hem daha iyisini diye düşünen insanlar da kullanıyor interneti. Sahne, seyirci, ilgi hepsi mevcut…
Tüm dünya arayışa çıkmışken, biz elimizdekileri değerlendiriyoruz ne güzel. Ya olmasaydı elimizde „garip“ akımı ne yapardık! Nasıl her bir kişiden iki şair çıkarırdık…?
*Dadaizm üzerine çok da yazmak istemiyorum ama tarihe sadece kurucusunun ve akımın izini bıraktığı bilinir. 1920’ler de Dadacılığı tanıtma amaçlı toplantıların birinde Tzara şiirlerini okur (sonradan bu şiirlere, şapkadan çıkmış sözler, tombaladan çıkmış dizeler adı verilmiştir). Ardından bir gazeteyi eline alır zil ve eldeğirmeni gıcırtısı eşliğinde şiir gibi okur. Yuhalandıktan sonra dinleyicilere dönerek; “evet biliyorum anlamadınız ama bizde anlamıyoruz henüz ne yaptığımızı” demiştir. Zaten bu akımın ömrü çok kısa sürmüştür.
**Kavram olarak „Slam Poetry“ Marc Kelly Smith tarafından 1986 yılında
Amerika’da ortaya atılan, başka türlü edebiyat olarak sunulan bir tür şov. Seyirciden, seyirciye sesli olarak sunulan edebiyat. 5-10 tane okuyucu sahnede kendi yazdıkları eserleri, seyircilere sunar. 3-5 dakika içinde okunmalıdır yazılar. Yazılan şeylerin herhangi bir ölçeği yoktur, içinden geldiği gibidir. Güncel sorunlardan, cinselliğe kadar herşey yazılabilir. Önemli olan seyirciyi etkilemektir. Edebiyat anlayışını Dadaizmden almıştır. Yoğun ve şiddetli anlatı olarak çevirilebilir Türkçeye. Ama başlangıcından bu tarafa asla ve asla cinselliğin dışına çıkamadığından, bacakarası edebiyatı diye de çevrilebilir Türkçeye. Asıl Türkçesi: şair-yarışıdır...
YORUMLAR
Usta kalem merhaba,
Dadaizm ve bunun gibi akımları, hatta olguları bence yaşandıkları tarihin sürecinin dahilinde değerlendirmek daha mantıklı olacak. Dadaizm takdir edersiniz ki bir çok akıma benzer yönüyle, 1. Dünya savaşı sonrası etkiye tepki niteliğinde kendini göstermiştir...
Günümüzde özellikle internet üzerinde kendini gösteren şair-şiir-yazar olgusunun Dadaizm'den çok farklı olduğunu düşünüyorum. Çünkü yaşanılan dönem teknolojinin hızla ilerlediği, söz söyleme, yazı yazma sanatının yanında görsel sunumun ve hitap şeklinin git gide değişerek geliştiği bir süreçtir. Üstelik sanatsal yapının, organizmanın tamamıyla reddedilmesi söz konusu değildir Dadaizm'de olduğu gibi.
Kendi içinde özgür hissedilen bir dönemin ortasından geçen ve belki de kendini bulma çabasındaki yeni dönem şairlere de hak verilmesinden yanayım ve hatta bulunacaksa yeni dönem şiirinde bir yol yöntem fikrine güvenen herkesin şekillendirici yöntemler sunması gerektiğini düşünüyorum ...
saygılar kaleminize.
İnternette şiir yazanların hepsini bir kefeye koymayın . En çok bildiğim kendimden söz edeyim .
O şiir gibi ben de yazarım diye yazmıyorum .Yıllar öncesine dayanan bir birikimim var.Çocuk yaşta başladım ve şiirin hiçte sanıldığı gibi kolay olmadığınıı gördüm .Garip akımı gerilerde kaldı.
Dadaizmin kurucusu ve öncüsü olan T.Tza-ra, bu akımı şöyle tanımlar:
“Kağıt parçaları üzerine sözcükler yazın, bunları bir şapkanın İçine atıp karıştırın, sonra teker teker çekip bir kağıdın üzerine sıralayın; işte Dadaizm…”
Sayın hocam söylediklerinize katılmakla beraber Dadaizm ile Garip akımını tam olarak bir kapta eritmek pek doğru olmaz.Dadaizm 1. dünya savaşına tepki olarak doğmuş , sanata isyan hareketidir.Kuralsızlık kısmında Garip hareketiyle ilişkilendirilebilir ama unutmamak gerekirki anlam kısmıyla Dadaizm ile ayrılır.Yinede daha önce de belirttiğim gibi bu dünyada kuralsız hiç bir şey olamayacağı gibi şiirde olamaz.
