TAŞELİ TOROSLARINDA SAYA ŞENLİKLERİ - 2 -

• 28 Ocak 2011 Cuma 10:08:50

TAŞELİ TOROSLARINDA SAYA ŞENLİKLERİ - 2 -


B Ö L Ü M - 2 -


Saya , Türkmenler arasında adı konmamış bir bayram günüdür. Saya günü , şenlik ve eğlencelerle her yıl düzenli bir şekilde kutlanmaktadır. Gelecek yılın şenliklerini kutlama hazırlığı yıl içindeki şenliğin kutlanması esnasında başlar.
Saya Şenlikleri, 12 yaşına kadar olan çocuklar ve büyüklerden oluşan gruplar tarafından ayrı ayrı eğlencelerle kutlanır. Cuma Namazından gün batımına kadar Küçükler ve Akşam Namazından gecenin geç vakitlerine kadar büyükler kutlar ve zamanı eğlence içinde geçirirler
Öncelikle bir yıl önceki Saya Şenlikleri kutlaması esnasında belirlenen SAYA AĞASI ile SAYA YİĞİT BAŞI köydeki eşrafa danışarak Sayanın kutlanacağı günü kararlaştırmakla birlikte bu günde sergilenecek etkinlikleri, oyunları ve oyunda yer alacak oyuncular ile diğer kişileri tesbit ederler.
SAYADA GÖREV ALAN KİŞİLER:
1) SAYA AĞASI : Saya şenliklerinin coşkuyla kutlanmasını sağlayan ve büyüklere ev sahipliği yaparak evinde misafir eden ve konuklara ikram edilen yemek, kuru yemiş , meyve ve içeceği hazırlayan, sunan ve hizmet eden kişidir
2) SAYA YİĞİT BAŞI :Saya şenliklerinin huzur ve sukunet içinde geçmesini ve eğlencedeki etkinliklerden olan oyunların , oyuncuların sunum şeklini sevk , idare ve orğanize eden kişidir
3) KURT ADAMLAR : Kurt postuna bürünmüş gençlerden üç erkek kişi. Bunlardan birisi gelecek yılın Yiğit Başısısı namzetidir.
4 ) OĞLAK ADAMLAR: Keçi veya Oğlak postuna bürünmüş gençlerden üç erkek kişi.
5) ÇOBANLAR : Çoban kiyafetli ve silahlı gençlerden üç erkek kişi.
6) ÇOBAN KÖPEKLERİ : Köpek kiyafetli gençlerden üç erkek kişi.
7) DEVE maketini taşıyan üç erkek kişi,
8) AŞIK kiyafetinde güzel sesli kişi ile Davul ve ya def çalan kişi,
9) Verilen erzakları almak ve taşımak için 4 kişilik HEYBECİLER ,
10) Köy halkını temsilen altı kişiden oluşan EFELER
Büyüklerin sergilediği Saya eğlenceleri , bir ekip , takım oyunudur . Küçük çocukların sergilediği saya eğlenceleri ise yardımlaşmanın , sevindirmenin ve himayenin anlatımıdır.
Cuma namazından sonra yaşlı kişiler Saya Ağasının evini ziyaret ederler. Okunan KUR’AN ve dualardan sonra Sayada ikram edilecek yemeklerin hazırlıkları başlar. Büyükler için gösterimde yer alacak oyuncular , Yiğit Başının gözetiminde oyun hazırlıklarına başlar.
12 yaşına kadar olan küçükler ise kendi aralarında bir ekip kurar. Her çocuğun görevini belirlerler ve küçük sitil, bakraç veya bitkisel su kabağı ve alınan erzaklar için yeteri kadar bez kese, torbayı hazır hale getirir. Hazırlıklar tamamlanınca en az 40 - 50 kişilik çocuk grubu ekip halinde köyü ev, ev dolaşmaya başlar
Küçükler , üzeri düz dam olan evleri dam dan ve çatı olanları da kapıdan ikindi namazından sonra ziyaret eder. İp bağlanmış sitili yada su kabağını bacadan LÜ LÜ GELDİ , LÜ LÜ LÜ diye sarkıtırlar. Ayrıca dama çıkarken ve bacadan Evin reisinin ruhunu okşayan çeşitli maniler söylerler. Evin giriş kapısına tokmakla vuran ekip ise kapıya gelen kişiye damda misafirleri olduğunu bildirir
Ayrıca küçükler , hane reisini, akşamki şenliklere katılması için Saya Ağasının evinde şenlik olduğunu bildirirler.
Bu bildirimle çocukların birlikte evin damındaki bacadan sarkıttığı sitilin içine çerez nohut, kuru üzüm, fıstık , mısır ,pekmez, elma, armut ... türü yiyecek malzemeler hediye verilir.
Küçüklerden oluşan çocuk grupları , akşam namazından öncesine kadar tüm evleri tek ,tek ziyaret ederek hem saya gecesine davetlerini yaparlar hemde evlerden hediyelerini alırlar. Küçükler akşam Saya Ağasının evindeki yemekte buluşmak üzere ayrılırlar


NOT: * Taşeli Toroslarının merkezi ERMENEK ve SARIVELİLER ilçeleridir
* Yazımızın 4. Bölümünde Taşeli ’nde Saya şiirimi ve 1. Bölümünde Teke katımı konusunu okuyabilirsiniz



Süleyman YILDIZ /(Lemos5303)