Birey ve nesnel koşulların ilişkisine dair kısa not

• 30 Mayıs 2010 Pazar 13:13:33

"İnsanların maddi koşullarını belirleyen onları bilinçleri değildir, bu maddi koşullar onların bilinçlerini belirler" Karl Marx...

Kesinlikle doğru, ama eksik. Elbette nesnel gerçeklik insan bilincinden bağımsız olarak vardır ve bu koşullar bireyin bilincinin belirlenmesinden etkendir, ama sosyalist birey kendini kuşatan nesnel gerçekliğe rağmen kişiliğinde devrim yaparak kendini inşa edebilen bireydir. Yoksa kapitalist bir toplumun sadece kapitalist bireyler üretmesini beklememiz gerekirdi. Bireyin neliğini belirleyen, nesnel koşullar ile kendi eylem tercihlerin bileşkesidir. Bu eylem pratiği en az nesnel koşullar kadar, hatta kendini sosyalist birey olarak inşa edebilen birey için çok daha fazla olarak, bireyin neliğini belirler. Aksi takdirde kapitalist üretim ilişkilerinin olduğu toplumda sosyalist bireyin varlığından söz etmek imkansız olurdu. Sosyalist birey ise nesnel gerçekliği dönüştürme derdinde olduğuna göre, sosyalist bilinç de bu dönüşüm bağlamında maddi koşulları belirler. Değişmekte olan maddi koşullar da başka bireylerin bilincinin belirlenmesine katkıda bulunur. Yani nesnel ve öznel gerçeklik karşılıklı etkileşim içindedir. Bir yandan maddi koşullar bireyin bilincini belirlerken bir yandan da birey bilincinde yapacağı sıçramalarla maddi koşulları belirler.

Serkan Engin