Neden Bazı Yarasaların Diğerlerinden Daha Büyük Testisleri Vardır?

• 11 Eylül 2007 Salı 09:08:46

Başlığı okuyan okuyucumun, yazıda bir tuzağın ya da muzipliğin ortaya çıkma beklentilerine olumlu bir karşılık veremediğim için üzgünüm. Yazı tamamen doğal yaşamda sıklıkla görülen ve seçilimin gücünü anlamaya yöneliktir. Önce olayı bütünüyle bulgularıyla ortaya koyalım sonra insanların belli özellikleri ile örtüştürmeye çalışalım.

Meyve yiyen yarasalar ile uçan tilkiler olarak bilinen yarasaların erkeklerinin bazılarında, diğerlerine göre, vücut büyüklüğüne oranla daha büyük testisler bulunduğu gözlenilmiştir. Bu konuda ilk gözlemi yapan araştırıcılar, daha önce bir dizi diğer hayvan türü üzerinde yapılan çalışmalara dayanarak, iri testislerin sperm rekabeti için bir adaptasyon olduğu şeklinde bir varsayım öne sürmüşlerdir. Bir dişi, östrus (kızana gel¬me) döneminde iki veya daha fazla erkek ile çiftleştiğinde sperm rekabeti oluşur ve farklı erkeklerden alınan spermler yumurtaya ulaşmak için yarışırlar. Burada östrus olayını kısaca açıklayalım. İnsanoğlunun belirli bir yaş dönemi içerisinde sürekli çiftleşebilme özelliğine karşın birçok hayvan türü yılın belirli dönemlerinde çiftleşebilmektedir. Bu yeti tamamen hormonsal bir düzenlemeye bağlıdır. Örneğin kedilerde soğukların başlaması ile birlikte, daha önce içeri çekilmiş olan testisler dışarı doğru uzamakta, aynı şekilde dişilerde homolog gelişmeler izlenilmekte ve buna bağlı olarak bildik üreme davranışları ortaya çıkmaktadır. Yine açıklamamız gereken bir başka olay çiftleşmede partner sayısıdır. Yaşamlarında sadece tek eşle çiftleşenler –örneğin kumrular- olduğu gibi, genel olarak her mevsim farklı partnerler bulan, ya da incelenen türlerde olduğu gibi aynı dönem birden fazla farklı partner ile çiftleşen hayvanlara da sıklıkla rastlanılmaktadır.

Kaldığımız yerden devam edelim. Sperm reka¬betini dikkate alarak, bir erkeğin üreme başarısını arttırabileceği bir yol, daha bü¬yük bir ejakulasyon (boşalma) yapabilme yeteneğidir. Çünkü erkeğin, yarışa daha fazla sperm ile katıla¬rak kazanma ihtimalini arttırması gereklidir. Daha fazla sperm boşaltmanın tek yolu ise daha büyük testislere sahip olmaktan geçmektedir.

Bu gerekçelerden yola çıkan araştırıcılar sperm rekabet varsayımını değerlendirmek amacıyla testis büyüklüğünün kullanıldığı kontrollü deneyler planlayıp, uyguladılar. Üzerinde inceleme yapılan meyve yiyen yarasalar ve uçan tilkiler grup halinde tünemektedirler. Gurup büyüklükleri, türlere göre, iki veya üç bireyden on binlere varacak şekilde belirgin değişiklikler göstermektedir. Geniş gruplar içinde yaşayan dişilerin birden fazla çiftleşme için şanslarının daha fazla olacağını ve dolayısıyla geniş gruplar içinde yaşayan erkeklerin sperm rekabeti ile daha fazla karşı karşıya kalacağı da olağan bir çıkarsamadır. Buna koşut bir şekilde de, ne zaman bir türde daha geniş tüneme grubu gelişirse, o türün erkeklerinde vücut büyüklüğüne oranla daha büyük testislere sahip olma gelişimin paralel seyredeceği öngörüsünde bulunuldu. Bir çok veri toplanıldı, dağılım grafikleri çizildi, korelasyonlar belirlendi. Belirlenen ilk sonuç daha büyük gruplar halinde yaşayan yarasa türleri, vücut büyüklüğüne oranla daha büyük testislere sahip olduğuydu. İncelemeler sürdürülerek, farklılıklar arasında önemli bir pozitif korelasyona ulaşıldı. Diğer bir ifade ile veriler, eğer bir yarasa türü kardeş türüne göre daha büyük bir grupta tüneme yönünde gelişmiş ise, bu türün aynı zamanda vücut büyüklüğüne oranla daha iri testislere sahip olma yönünde gelişme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Sonuçta uçan tilkiler ve meyve yiyen yarasalardan edinilen verilerin, iri testislerin sperm rekabetine bir adaptasyon olduğu hipotezi ile uyumlu olduğu sonucuna varılarak, doğanın bir gizemi daha anlaşılır düzeye çıkmıştır.

İnsanlarda da daha büyük ev, daha büyük ve güçlü araba, daha büyük banka hesabı, daha büyük mal mülke sahip olma isteği her zaman dayanılmaz bir talep olarak ortadadır. Bu ve buna benzer maddi özelliklerin büyüğüne sahip olma her zaman bir prestij göstergesi olarak şüphesiz ki çok anlamlıdır. Sıklıkla gelen erkeklere yönelik “enlargement” tekliflerini içeren mailleri de, bu amaçla yurt dışına giden paralı Kazanovaları bu bağlamda değerlendirebiliriz. Ancak Hummer’i olan birinin Hacı Murat’ı olan biri ile karşılaştırıldığında, birincinin bu özelliği ile karşı cinsin çekiciliği kazanmada binlerce kez avantajlı durumda olsa da, bu durum aktif sperme verebilme için pek bir yarar taşımadığı ortadadır. Aynı kural bu tür bir ameliyat geçirmiş, belirli özelliklerini abartmış ve öne çıkarmış insanlar için geçerlidir. Burada yoksul olanların sperma sayısı fazladır veya onların genleri yaşamda daha fazla temsil edilmektedir anlayışını oluşturmaya çalışmadığım açıktır. Ancak doğal yaşamdan bir yansıma sunarak, insanoğlunun gelecek nesiller için neleri düşünmesi gerektiğine dair bir küçük öneri sunmak istedim. Sizce gökten üç elma düşer mi? Yanıtınız evet ise kimin başına düşeceğine de siz karar verin lütfen…