Sanat Paylaşımına Dayalı Bir WEB Sitesinde Zorunlu Özellikler - 2

• 24 Nisan 2010 Cumartesi 21:56:52

Bir WEB Sitesindeki üye sanat paylaşımları; yayınladıktan sonra sonuçları görmeden siteden ayrılmasından daha çok, okurlardan geri besleme almaya yönelik paylaşımlar türündedir.

Bir WEB Sitesinde, açılmış olan tartışmaya verilen yorumların önceden var sanılması, hem paylaşanı, hem de okuru “yenilik yok, kimse ilgilenmemiş!” yanılgısına düşürüyor genelde. Böylece, tartışmada / yorumu istenilen yapıt için bir yenilik yok sanılarak, sayfa içeriğinin açılması girişimi iptal ediliyor okur tarafından. Oysa, değerli yorumlar eklenmiş ve belki de zamanında görülse; ilgilenenleri daha da motive edecek bir şeyler bulunarak, paylaşım ortamını canlandırmaya birçok katkı yapılabilirdi.

Tıklanma sayısı; ünlü bir sanatçının bir eserini farklı bir rumuz ile koymuş olsaydık; elbette ki, imge ve derinlik algılayıcılarından başkasına nitelikli gelmezdi bu eser. Bu açıdan, tıklanmanın paylaşan adına odaklanmasının önüne geçilmesi zorunludur.

Bunun için alınacak önlemi, daha kimse başaramadı.. bir edebiyat WEB sitesi denedi; ama büyük bir kitle, seçtiği paylaşımcılara doğrudan erişememekten yakındı, sonunda sistemi geri çevirdiler. Çünkü, zamanını seçtiği kişilere ayırmak, kendilerinden daha iyi olandan bilgilenebileceklerini, feyz alabileceklerini düşünmüşlerdi. Oysa, kendi dostları da arttıkça, çok geniş çembere verdikleri yorumların kalitesi düştü, kopya yorumlar arttı. Belki de artık eserleri okuyamadan yorum yazıyorlardı onlar. Hattâ bu, sevdikleri paylaşımcıları da okumalarını engellemişti. Sonuçta, ilgili sitelerdeki paylaşımcıların kişisel gelişiminde nasıl ileriye gittikleri / geliştikleri sorgulanır olmalıydı. Kendilerini tekrar eden yüzlerce üye; yapaylığı nasıl aşabilirdi?

Bir WEB sitesinin sınırlı sayıdaki üyeye sahip olması ile paylaşım kolaylığı sağlanmakta, az sayıdaki eser ise daha fazla sayıdaki bağlı (online) üyeden en az birkaç tıklama almak zorunda kalmaktadır. Böylece tüm eserler, adına bakılmaksızın tıklanabilir. Seçkin üyeler de zaten, yapay paylaşımda bulunmayacak, dahası yapay yorumları engelleyen düzeyli / uyarıcı yorumlar bulunacaktır.

Elbette WEB sitesinde, tüm eserler aynı düzeyde değildir; yorumlar da tümüyle eleştirel, katkı verici olmaktan uzaktır. Birkaç istisnanın ise zamanla düzeleceğini, çabaların o yönde sürdürülmesiyle birlikte, paylaşım niteliğinin yükseleceğini söylemek de mümkündür.

Daha nasıl bir eser olduğu bilinmeden, şiirlerin birinde 100 tıklama, diğerinde ise 10 tıklama gözlenmesi; paylaşımcının adından ileri gelmektedir. Bu ise bir WEB sitesinin paylaşım ilkesine ters bir durumdur. Sadece eser adı tıklansa bile; paylaşımların hemen hepsi tıklanır; belki de seçtiği paylaşanı buluncaya dek bu tıklama sürer. Ama bir kez de olsa, önce eserin adını görür, yorum yazdıktan sonra da yazarını görür. Yorumla birlikte yazar okunur duruma gelirse, tüm eserler adsız tıklanabilir. Bir yorumu “etkin” bulmaksa, bazen eşit değerleme yapılmasına yol açıyor, yani yorumların düzeyine karar vermek, yorumcuların tümü de dost olduğundan, aralarında ayrımcılık yapıldığı düşüncesine neden oluyor. Yorum, yazar adı ile birlikte görüldüğünde, yorum penceresi, herhangi bir işaret koymadan kapanmaz, sonraki adıma geçilmez. Dostları yoruma zorlamaksa, kırıcı olmasa gerektir. Belki çoğu dost o zaman; şifre ile girmeden eser adına tıklayıp gider, ama tanıdığını göremez, yorum bırakamaz.

Bir WEB Sitesindeki üye sanat paylaşımları; yayınladıktan sonra sonuçları görmeden siteden ayrılmasından daha çok, okurlardan geri besleme almaya yönelik paylaşımlar türündedir. Geri bildirimi sağlamak adına, paylaşım ortamının bazı özelliklerle desteklenmesi gerekir.

Yorum sayılarının, yeni yorum varlığının belirgin bir ibare ile belirtilmesi de, sayıları yüzleri bulan eserler içinde yazarın, gelişmeleri daha çabuk izlemesi açısından gerekli bir teknik kolaylık niteliği sergilemektedir. Bu bilgi, hem yazarına, hem de son yorum alanlar menü çubuğu ile okurlara gösterilebilir. Ancak bunlar, üyelerin sayısını sınırlı tutmaya dayalıdır. üye sayısının artması için, belirli oranda editör sayı desteği de gerekir.

Paylaşım yapıtına ait konu başlığının "yeni" ibaresi ile vurgulanmasına ek olarak, eklenen yorumun da veya yorum sayısı artışının / yorum sayısını gösteren rakamın da vurgulanması gereklidir. Ayrıca, yorum alan paylaşımın sıralamada öne çıkmasının; hem paylaşımı açanı onurlandıracağını, hem de yeni açılan / son yorumlanan paylaşımın doğrudan erişime açılacağını sanıyorum

Diğer taraftan, yorumların paylaşanın kolay erişeceği bir sayfada toplanması veya html/zip olarak kişisel bilgisayarına indirilmesi; paylaşımcının kişisel arşiv oluşturması açısından yararlı olacaktır. Bir arşiv; paylaşımcı / denemeci bir sanatçı için çok yararlı olacak, kendini sınaması, nerede olduğunu, ürünlerinden hangilerinin okur açısından işe yarar / beğenilen olduğunu bilmesini sağlayıcı bir sistemdir.

Son günün eserlerinin asıldığı sayfa düzeni; bir torba benzeri, sadece eser adlarının veya bir renkli topun gözüktüğü, her tıklamadan kalanların aktif olacağı renklerle ifade edilir.

Her bağlı üye, sayfaya düşen eserlerin kaçını tıklamış ise, sayacı hem kendisine, hem de yönetime bilgi olarak geçer. Yahut, dostların birbirini motive etmesi için sayaç verileri, “yazar adı” veya profilinde "günlük aktiviteleri" başlığı altında anlık listelenir.

Yorum yazılmadan sayfa ilerlemez, kutu kapanmaz, şair adına hitaben yazabilir konumdadır. Sadece okunma, tıklanmayı yeterli bulan dostlara; "gerçekten okunduklarından" emin olup olmadıkları sorulabilir.

Eser bırakıp siteden ayrılanlar, sistem değişmese de hemen uyarılmalıdır; çünkü dostluk, dostu için de katkıda bulunmaktır; yani geliştiricilik, karşılıklıdır. “ünlü yazarlar sitesi” olmadığımıza göre; sayfa satın alıp, tek yönlü okunmayı beklemek yersizdir. Paylaşım yapmayanın, eserini okumaksa, diğer dostlara zûl gelir. Sistem değişirse de bu kişiler, sayacın raporuna dayalı otomatik uyarı alırlar.

Önlemler, tarafsız olmaz ise, suistimâle açık olur, sanatsallık giderek düşer, yapay dostlukların kurulduğu, her konuşanın kendini ortaya attığı bir ortamın yaratılmasına, benliğin geri planda durması gibi; erdemliliğin gelişmesine katkıda bulunamazlar. Sağırlar-körler diyalogunun başlamasına neden olurlar. Elbette ki böylesi bir yapaylık; paylaşım ortaklığının pamuk ipliğini daha kolay zorlar.

Küçük / normal sayıdaki üye sayılı / günlük 15-20 eser paylaşımlı bir site; yazarın sayfalarca aranmasını da gerektirmez; tüm eser balonları sayfaya düşme saatini barındıran bilgiyle gösterimde olur. Aynı Internet erişim numarasından aynı esere yapılan tıklama “bir” adet sayılacağından; üyenin okuduğu eserin adı ve yazarı bağlı duruma gelince, aynı okurun beğenip defalarca tıklaması sorun yaratmayacaktır. Yani tıklama, “eseri görmek” anlamına sahiptir; “çok sevildiği” anlamında değildir. Birden çok sayıda tıklamaksa, “çok sevildiği” imajını verir; ancak hem suistimâle açıktır ve hem de çok tıklamak, bir okur için zorunlu değildir; şiiri kaydedebilir.Zaten bir üye, defalarca tıklamakla değil; nitelikli bir yorum yazmakla “çok sevildiği” anlamını verir.

Üye dışı tıklamalarsa, sayacı değiştirmemelidir; çünkü bir kişi bir kere tıklarsa; sadece eseri görmüş olur; çok sayıdaki tıklama sayısı kadar “üye olmayan okur”, eseri görmüş olur; ama nereden bilecek iyi olduğunu ve bu eseri binlerce eser arasından tıklayacak,.. birinin onları yönlendirmemesi halinde, tıklayın dememesi halinde... O hâlde tıklama teorisini çöpe atalım artık! Sayacı iptal edelim, sadece yönetim görsün, IP no ile birlikte. Paylaşım sitesinde, özellikle dostlar üyeliğinde yorum ön planda olmalıdır, tıklama esasen yarım kalan bir iştir paylaşımda, tamamlanması ise geri bildirimledir.

Paylaşım yapmayan üyeler, yönetmen veya editörlerin tümünün imzası ile dostça bir uyarı alırlar. yorum kalitesi de değerlendirilir.. üyeler arası paylaşım değerlendirilir, anlaşmalı / ikili / içeriksiz yorumlar ayıklanır, uyarı alır..

Önceki eserler; sayfalar sırayla tıklanarak, ilgili günün eserinden birine ulaşmak sınamalı bir çaba gerektiriyor.. Oysa, özel bir menü ile, seçilen / girilen bir tarih bilgisi ile, haftanın eserleri, ayın eserleri, günün eserleri, istenen bir tarih için günlük eserler listelenmeli, okunabilmelidir. Günlük eserler, yayınlanma sırası ile gösterilir. Yazar adları ile, yazarların son yayınladıklarından geriye doğru listelenirler.

Selamla.
Orhan Tiryakioğlu.