iman artmaz ve eksilmez ehl-i sünnete göre
ancak insanı küfre götürür akaitten uzaklaşma
ameller imanın bir cüzü değildir helal ve haram noktasında
ancak iman zayıflar günahlarla kaplerin kararmasıyla
mutezile büyük günahları azapsız bırakmıyor
ilahi adalet bunu gerekli görmüş mutezileye göre
tevhidi savunmakta amelle imanın birlikteliğiyle mümkün
sahabenin en üstün bir topluluk olması
bunları eleştiriyor israfil balcı gibi ilahiyatçılar
mustafa öztürk mevlanayıda eleştiriyor sapkın görüşleri nedeniyle
mesnevideki anlamı mürşitlerin anlayışına bağlamakta akıl karı değil
her şeyden önce imam rabbanide maddiyunu düşünmüş kitaplarında
hacı bektaşi veliye karşın mevleviliğin kabul görmesi iktidar tarafından
yani medrese tahsiline karşın halk ozanları var tasavvuf geleneğini sürdüren
mevlanadan şeyh galibe bidat ve hurafenin tenkit edilmesi mollalar tarafından
ilmnin bağnazlığa meyilli olduğu görülmüş bilgi açısından
ebussuut efendi ne kadar biliniyor mürşit arayanlar için
18.yüzyıl malk mülk sevdasının tavan yaptığı demler
zaten çöküşte başlamıştır saraydaki entrikaların sonu gelmez oyunlarıyla
siyaset çalkantılı döneme girmiş yaşanan bozgunlardan sonra
nedim gibi şairler zevkü sefaya alan açıyordu şiirlerinde
tanzimata kadar halen bir üstünlüğü vardı osmanlının
avrupada yaşanan ihtilaller etkiliyordu türk aydınlarını
tarikatler yasaklanmış mevlevilik gibi bir kaç istisna dışında
çünkü siyasetin içinde yer alıyordu tarikatler
günümüzle benzerliği ne kadar bariz bu devrin şartlarında
vatan kavramı yeni bir heyecan getirmişti siyasete
namık kemal vatan şairiydi her şeyiyle bir örnek olmasıyla
kelam ve felsefe akıllara uymuyordu artık
içtimai meselelerle mücadele gelişirken
işte cumhuriyet tarikatler için yeni bir devir demekti inkılaplara karşı
risale-i nurun yeni bir din gibi görülmeside var toplum hayatında
buna karşın kadiri ve nekşilik vardı halkın rağbet gösterdiği
menzilin hayal kırıklığı olmasından sonra
nakşilikte bir bölünme yaşıyordu kendi içinde
rabıtanın kime yapılacağı konusu
bunlar bu günün sorunları tarikatler için
ehliyet ve liyakat önemsiz gibi holdingleşmeyle birlikte
mahkemeler davaları görüşürken moderne uygunluğun küfür kabul edilmesi
iktidarın bunları bir tehlike görmeside mukadder artık.