RUHUN İKİ ATI: PLATON'UN ARABA ALEGORİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

• 26 Temmuz 2024 Cuma 01:44:25

Okuduğunuz yazı Günün Yazısı olarak seçilmiştir.

Platon, öğretmeni Sokrates’ten edindiği bilgi birikimiyle , ruh kavramını kişinin karar ve davranışını yöneten bir güç olarak ele almıştır. Platon’a göre ruh üç parçalı bir yapıya sahip ve vücudun üç ayrı bölgesinde yer almaktadır.

1) TO LOGISTIKON : Başta bulunur. Akıldır ,beyindir, yönetici ve pek çok şeyi düzenleyendir.
2) TO TUMOEIDES : Göğüs bölgesinde bulunur, hatta kalp diyebiliriz buna. Cesaret ve irade ile ilgilidir.
3) TO EPITYMETIKON : Arzu kısmıdır. Mide bölgesinde, diyaframdadır.

Toparlarsak, ruhun 3 temel fonksiyonu vardır; Akıl, İrade ve arzu.

İşte Platon bu öğretisini Phaedrus adlı kitabında ,Araba Alegorisiyle insanlığa armağan etmiştir.

Alegorinin Yapısı :

Alegoride, bir araba ve iki at kullanılarak ruhun üç parçalı yapısı açıklanır. Platon, bu alegoriyi ruhun akıl, irade ve arzu olarak üç bölümünü sembolize etmek için kullanır.

Araba: Araba, ruhun tüm yönlerini temsil eder. Bu, ruhun hem akıl hem de duygusal ve fiziksel yönlerinin birleşimidir.

İki At:
İyi At (Beyaz At): Bu at, akıl ve erdemi temsil eder. İyi at, doğruluk, mantıklılık ve iyi amaçlarla hareket eder.
Kötü At (Siyah At): Bu at, arzu ve kötü eğilimleri temsil eder. Kötü at, dürtüler, kötü arzular ve düzensizlik eğilimleriyle karakterize edilir.

Alegorinin Anlamı

Alegori, ruhun içsel çatışmasını ve dengesini anlatır. İşte her bir unsurun temsil ettiği felsefi kavramlar:

Akıl (İyi At):
Akıl, mantıklılık ve erdemi temsil eder. Bu, ruhun doğru yönlendirilmesini sağlar ve ideal davranışları yönlendirir.
İyi at, doğru yolu gösterir ve ruhun yüksek amaçlara ulaşmasına yardımcı olur.

Arzu (Kötü At):
Arzu, bireyin fiziksel ve duygusal isteklerini temsil eder. Bu, ruhun daha düşük eğilimlerini ve kötü davranışları simgeler.
Kötü at, araba ile sürekli bir çekişme içindedir ve genellikle doğru yoldan sapma eğilimindedir.

Sürücü (Ruh):
Sürücü, ruhun kendisidir ve her iki atı da kontrol etmeye çalışır. Sürücünün başarılı olması, akıl ve arzu arasındaki dengeyi sağlamakla ilgilidir.
Sürücünün, iyi atı yönlendirme yeteneği, ruhun dengede ve doğru yolda kalmasını sağlar.

Alegorinin Felsefi Temaları :

İçsel Çatışma:
Platon, ruhun içsel çatışmasını ve ahlaki mücadelesini açıklamak için bu alegoriyi kullanır. İyi at ve kötü at arasındaki mücadele, bireyin içsel mücadelesini simgeler.

Denge ve Yönetim:
Alegori, ruhun dengede kalması için akıl ve arzu arasında bir denge kurmanın önemini vurgular. Sürücünün (ruh) başarılı olması, akıl ve arzular arasındaki dengeyi sağlamasına bağlıdır.

Erdem ve Ahlak:
İyi at, erdemi ve yüksek amaçları temsil ederken, kötü at düşük istekler ve kötü eğilimleri temsil eder. Platon’a göre, erdemli bir yaşam sürmek, aklın (iyi at) üstün gelmesini ve arzuların (kötü at) kontrol altına alınmasını gerektirir.

Alegorinin Eğitim ve Toplumsal Bağlamı :

Platon’un Araba Alegorisi, sadece bireysel ahlak ve ruhsal gelişim değil, aynı zamanda toplumsal düzen ve eğitimle ilgili de önemli dersler sunar:

Eğitim ve Terbiye:
Eğitim, akıl ve erdemin geliştirilmesi ve arzu ve kötü eğilimlerin kontrol altına alınması sürecidir. Alegori, eğitim sürecinin ruhsal dengeyi sağlama konusundaki önemini vurgular.

Toplumsal Denge:
Toplumun da ruhsal dengenin sağlanması gerektiğini belirtir. Toplumun düzeni, bireylerin akıl ve arzu arasındaki dengeyi sağlama yeteneğine bağlıdır.

Özetle;
Platon’un Araba Alegorisi, ruhun üç bölümünü ve bu bölümler arasındaki dinamikleri sembolize eder. İyi at (akıl) ve kötü at (arzu) arasındaki çekişme, ruhsal dengeyi ve erdemli yaşamı sağlamak için gereken içsel mücadeleyi anlatır. Bu alegori, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ahlaki ve felsefi dersler sunar.