MUHAFAZAKARLIK.

• 14 Nisan 2024 Pazar 07:29:10

MUHAFAZAKÂRLIK.
Dünyada muhafazakârlık özü itibarıyla, Fransız devrimini yaratan, onun düşünsel arka planını oluşturan aydınlanma ve moderniteye karşı bir tepkidir. Toplumu radikal bir biçimde değiştirmenin, geri dönüşü imkânsız etkiler yaratacağını ve yıkımlara yol açacağını ileri sürerek kendini kuran bir akımdır.
Kavramsal isimlendirmeden de anlaşılacağı üzere muhafazakârlık “muhafaza etmek” yani “korumak” kökünden gelir. Bütünüyle eski düzen savunusu değildir. Radikal dönüşüme karşıdır. Eski düzenin kurumlarının yeni düzende de var olması gerektiğini ve bu kurumların zaman içinde kendiliğinden dönüşüme uğrayacağı görüşünü savunur. Son çözümlemede bir burjuva akım olan muhafazakârlık, tarihin akışına, toplumlara ve siyasal düzene devrimci müdahalelere karşı çıkar. Onun yerine evrimci bir değişimden yanadır.
Yaklaşık 200 yıldır siyasal yaşamın içinde olan muhafazakâr hareket, önemli bazı teorisyenleri olsa da kendi düşünsel çizgisini belli bir bütünlük içinde ortaya koyamamıştır. İdeolojik bir iç tutarlılığı yoktur. Kökleri antik çağa kadar uzatılmaya çalışılsa bile, gerçek anlamda temelleri 18. Yüzyıl sonlarında atılan muhafazakârlık, genelde kendisinin ideolojik bir akım olarak tanımlanmasına karşı çıkar.
Klasik muhafazakârlık, eski toplumsal kurumlara karşı yürütülen burjuva devrimci müdahaleler ile her türden politik radikalizm karşısında, aydınlanma ve modernleşmeye kuşkuyla bakan tutucu taşranın politik eğilimi olarak şekillenmiştir. Dolayısıyla, muhafazakârlık aynı zamanda değişimin kaçınılmazlığı karşısında duyulan bir çaresizlik halidir.
Başka bir açıdan bakıldığında, değişimin kaçınılmazlığını görmek ve fakat onun hızına ve kapsamına itiraz etmektir. Bu anlamda muhafazakârlığı, devrimci ve radikal değişime ya da sadece değişime yönelttiği itiraz yoluyla değişimin kendisini denetim altına alma çabası olarak da tanımlamak mümkündür. Eğer değişim kaçınılmaz ise, muhafazakârlık bu değişimin kontrol altına alınmasından yanadır.