Bay-Konur, Bayrak, Bayram

• 21 Nisan 2023 Cuma 22:27:29

Bayram kelimesinin Türkçe "Bay/May" kökünden türediği ve Bayrak kavramı ile etimolojik açıdan akraba olduğu kanaatindeyim. Türkçe’de sık rastlanan Y/D dönüşümü dikkate alındığında aslında ilk biçimi Badram olan kelime Padram biçimi ile Farsça’ya geçmiş olabileceği gibi tamamen bir benzeşim de söz konusu olabilir.

Bay kökünden türeyen diğer sözcükler gibi zenginlik, kutsallık, yücelik bildirir. Aynı zamanda bunlar bereketle ilgili çağrışımlar yapar. Mesela bayrak ilkel dönemlerde asıldığı yere bereket getirdiği düşünülen kutlu bir nesnedir. Bayram da bu bağlamda bereket getiren yüce kutlu bir gündür.

Bay kavramına dair başka bir bilgiyle bitireyim...

Sovyetler Birliği ayaktayken Sovyet uzay araçları Baykonur uzay üssünden fırlatılırdı. Kulağa tanıdık gelir ama hep "By Conour" gibi yabancı bir sözcük sanılırdı. Aslında Kazakistan’daki bu Kozmodrom (uzay üssü) adını bulunduğu bölgeden almıştır. Bay: Efendi (zengin, kutlu, güçlü) ve Konur: Karayağız (kahverengi renkle ilgili bir sözcük olup, o bölgedeki topraklara atıf yapmaktadır).