kuranı anlatan kitaplar

• 9 Şubat 2023 Perşembe 02:06:03

1
islam alimleri tarihe nasıl bakıyor.kendinden fazla ümmetini düşünen bir peygamber.tarihi akış içinde zamandışı bırakmak hadiseleri.geleceğin bilgisi yazılmışmıdır levh-i mahfuzda.bunun tartışmaları vardı kaderde.işte ehl-i sünnet olmanın şartını açıklıyor cübbeli itikat açısından.bidat ehli ehl-i sünnete mugayir bir itikatta olduğundan islama göre hüküm veremez.çünkü sünnetin lüzümü demektir dört halifeye bağlılık.bir çeşit rabıtadır islam geleneğinde meşayihe ittiba.ümmetin faziletli sahabe tabiin ve tebeği tabiin olarak dereceleri tavsif edilmiş.bu sebeple dört halifenin sıralamada derecesini gösterir aynı zamanda bu silsile.salihin ve selefi salinin bu ümmetin hayırlılarıdır bu ölçüye göre.tasavvufun islamdaki yeri tartışılmış tarihte.peygamberin mağarada ebubekire ders vermesi başlangıcı sayılır nakşibendiliğin.bunun dışında kalmak bidattır cübbeliye göre.tasavvuf ashabı suffede tedrise başlandığından sırların sırrına ermektir her derviş gibi necip fazıla görede tasavvuf.nitekim gazalinin yaşadığı buhranla ölçmüştür itikadını.rabıta-i mutahharade bulunan imtisal için vazgeçmiş dünya nimetlerinden.aynı şekilde ahmet faruk esserhendinin mektubatı onun bir müceddit olduğu kadar bir müçtehit olduğunada şahitlik eder ilim ve irfan nazarında.şahver çelikoğlu ilim kzanma hususiyeti üzerinde durur kitaplarında.tasavvufun dindeki yeri.nasıl arınır insan kötü hasletlerden.bunun için nefsin tezkiyesi gerekli yazara göre.kendini bilen rabbini bilir gerçeğiyle kişilik kazanır insan.ancak ilmin kişiye ait olduğunu savunur evrenin sonsuzluğu içinde bilginin evrenselliği ne anlam ifade ediyorsa.ibni arabi gibi sufilerde vardır inancın gerekli gördüğü mertebe.ahmet yesevinin inanç dünyasında tasavvufun kemale ermesi tartışılır.tabiki sufilerin öğretisi muttakilerin yolundan haber verir.nakşibendiğin esasında var allah zikriyle kalbin tatmin olması.kurana bağlılık insan kalbinin açılmasıdır kainata.madde ve mananın insan fikrine açtığı iklimlerde bulunur ruh güzelliği.eşrefoğlu rumi gibi sufilerde bulunur bu meziyet.insanın vardığı noktada bir madde makyajı değildir bir bahçe esintisiyle haldaş olmanin yitik zaviyesi.işte ilim bu noktada önem kazanıyor kültür sanatın biçimlendirdiği eşyada.gazali gibi filozoflar uhreviyati gerekli görmüş islama inanmanın tefekküründen sonra.imanın şüpheyle sınanmasında var gerçek itikat.bunu anlaşılır kılmıştır nietzsche gibi yazarlar.sartrenin akılcılığı insanı inkara götürsede daima gerçeği aramıştır felsefe.insanın hürriyetinden vazgeçemiyeceğine duyulan fikrin ahlaktaki karşılığını bulmak hayatta.bunun olasılığına innmakla bir dünya hazırlamak yarınlar için.etik ve estetiğin içiçe geçmesinde ideolojik duyarlılığın insanı adalete sevketmesi.yeryüzünde bozgunculuk çıkaranların biz ıslah edicileriz demesi.nasıl bir düşünceyle karşı durulmalı insanın bilgiye hükmetmesine.ideolojiler bunlara yanıt arar.gerçek adaletin eşitlik olduğu savına inanmış peygamber.köleliğin ve sömürünün toplumlara acı yaşatması gibi zulüm ve haksızlıklar ortadan kalkıncaya kadar verilecek savaşta görülmüş chadın anlamı.terör örgütlerinde uygarlıkla hesaplaşma var sahte bir din anlayışının hakim kıldığı.bu nedenle savaşın konusu olmuştur artık özgürlük.
2
ibni arabiye şeyhül ekber diyenler var.vahdet-i vucüt felsefesi panteizm olarak biliniyor batıda.günümüzün olanaklarıyla her şeyin tanrısal iradeyle anlaşılması itikatta yeni bir fikir olarak görülüyor.bu insanı kaderciliğe götürürmü kaderiye mezhepinde olduğu gibi.endülüsten bağdata canlı bir fikir tartışması vardı doğuda.islamın maddeci yrumu bunlara itiraz getirmiş.ibni kesir tefsirinde bulunan bilgiler hangi ölçüye göre değerlendirimiş.cennet cehennem ve ameli salihten anlaşılan kuran tefsiri.fahrettin errazi mefatihül-gayb tefsiriinde batıni limlerin başlangıcında bulunan hikmeti kuranın anlamına yakın bulmakla çığır açmıştır dinde adeta.sonradan yazılan tefsirlere kaynaklık eder bu eser.aynı şekilde sadrettin koneviye ait miftahul gayb kitabında vardır islam hikmeti.bunlar tasavvufa da açıklık kazandırmış islam irfanı içinde.itikatta maturidinin tevhit kitabı kellam ilminin tartışmalarını ihtiva eder.tabiki mezhep imamları içtihatta bulunmuş şeri ilimler noktasında.19 mucizesiyle kuranı açıklayan edip yüksel.yaşar nuri öztürkünde çıplak uyarıcı mucizesi vardı.bir hikmet bütünlüğü varmı kuranda.mehmet talu kuranın anlaşılmasında tasavvufun kilit rol oynadığı görüşünde.ahmet hulusi ve adnan oktar ahirzamanın bir icatlar çağı olacağı konusunu işliyordu.deccalin nasıl bir güçte olacağı.bir elinde cennet bir elinde cehennem olacak hadisi bu konuya açıklık getiriyordu.cübbeli ahmet ahirzamanın inanılması gereken bir nas olduğu gerçeğini kuranda geçen yecüc ve mecüc alametine bağlıyordu.10 büyük alamete tevil getirmek yanlıştı cübbeliye göre.hayrettin karaman ve muhammet ebuzzehra gibi hukukçuların kimliğinde var şeriatın çağdaş yorumu.masuniyet karinesi gibi mefhumlarla anlaşılır kılmak hukuku.ebu hanifenin akla başvuruyu gerekli gürmesi farklı mezhepleri ortaya çıkarmış.abdullah bin abbasın çizdiği yol için belirleyici olmuş fıkıhtan anlaşılan.içtihat ehliyeti belirleyici olmuş ulema için.hile-i şeriye kavramı içinde asıl hüviyetini kaybetmiş medreseler.zevk ve temaşanın hakikata perde çekmesi.kerametin evliya için takdire şayan görülmesi.hikmet denince zati şahanelerine arz edilen mevzuat anlaşılır olmuştu.ulemanın saraydan izin almasıyla lüzümüne binaen görülen fetvalarıın tenkide mehal bırakmayacak şekilde izandan yoksun olması.şeriat gibi tarikatta çözüm üretemez olmuş mecellenin yazılışına kadar.ahmet cevdet paşanın hukuk devleti teşebbüsüne mani çıkarmış zamanın mürşitleri.ilmin mahiyetinde görülmüş akılcılığın fetvaya ehil olmaması.bu böyle sürmüş idare şekli değişene dek.inkılaplara karşı çıkan alimlerin irticayla susturulmasıydı bir köhne yapıdan anlaşılan.cumhuriyet sonrasında bir yorum farklılığı çıkmış ortaya.harsın yerine geçen kültür için çabalar sonuç vermemiş maalesef.çünkü harsın uyuşmazlığı vardı modern çağın sanatıyla dünyada.antikite tasavvufu doğurmuş islam dünyasında.ancak tekrare düşürülmüş tarikatta ihdas edilmeyle halef selef kurumsallaşması.insan için inzivaya çekilmek tefekkürün ilk adımı sayılmış.kendi içinde bir aydınlanma yaşamak.bu da platonu akla getirmiş daima.hilafeti güçlendirmek daima saltanatla mümkün görülmüş nazariyelere rağmen.aristonun izindeki ulema nazariyenin dışına çıkamamış felsefe gereksiz görülünceye kadar.cumhuriyetle dini anlayışlarda değişmiş uzun zaman devletin hedef alınmasıyla kaikliği akla getiren uygulamalar için örgütlü mücadelenin içinde.abdülhakim arvasinin gelenekten anladığı tasavvuf olmuş yalnızca.iskenderpaşa cemaatinde modernin yorumu yalnızca islamı anlamakla sınırlı tutulmuş.tarikat şeyhlerinin parti kurmasında bu eksiklik hissedilmiş galiba.hür olmak kaydıyla her türlü fikre açıktır hayat kurana göre.batıda islamın hayatla kavgalı olması nasıl yankı buluyor düşüncede.kuran yakmakla inançtan vazgeçirmenin bir felsefe olması batı için.islamı aşağılamak selman rüşdinin hayatına malolmuştu.insan aklı bağımsız çalışıyorsa cündioğlu gibi yazarlara göre.bu şizofranik yapı için kimleri davet etmeli münazaraya.çünkü ehil kimse yoktur filozofları anlayabilecek.asıl kırılma edebiyatta yaşanmış büyükdoğu dergisi sonrasında.islamın sosyalizmle barışmasında bu tür korkular var anlaşılan.hasan aycın bir ilizyon yaratmakla biliniyor söz konusu moderni eleştirmek olunca.enis baturun doğudan anladığı geçmişte kalmış görkemli yapılar demek.inkılapların acze düşmesi toplumu yönlendirmede.müspet ilim noktasında istikbal tahayyülü islama yabancı değil.uzaylıların varlığını henüz kanıtlamamış bilim.bilişimde hangi aşamadan geçecektir bilim.bunun yanıtları yok kitaplarda.iskender menkibeleri yeni okumalarla edebiyata kazandırılmalı sakal kesmenin haram oluşunu dile getirmeden önce.insanda özgür alan kalmayıncaya kadar hayattan koparmıştır seyrüsülük safsatası.amaç marifet olunca zihni tekamüle bakılmalı öncelikle.bir arayış içinde olmayı gerekli kılıyorsa islam sanatından anlaşılan.mesnevideki hikayeler hayatta karşılık bulmuyor ne yazıkki.fizilalil gibi kitaplar tefsir yazımında kuran felsefesi özlemine atıftır aynı zamanda.kutadgo bilig hakkıyla anlaşılabiliyormu diğer yapıtlarla aynı kaderi yaşarken.
3
ibni teymiyye kuranı akılla yorumlamak istemişsede selefilikte görür ümmetin kurtuluşunu.vehhabiliğin islam yorumuna yakındır görüşleri.günümüz ideolojilere islama itikat tartışmlarıyla girmiş syyit kutubun fizilalil-kuran tefsiri örneğinde olduğu gibi.mevdudinin tefhimul-kuran tefsiride ilhamını ideolojilerden alır.bunların tasavvufu nakzettiği görülür ne kadar etkilenselerde çağdaş düşünceden.ali şeriatı için ideolojiler yoruma açıktır islam bilimi açısından.ne varki bu üstatların şehadeti olmuş savunduğu fikirler.çağdaş düşüncenin din yorumlarıda almalılı tefsirinde tartışma konusudur çağdaş tefsir yazımında.ruhul furkan tefsiride ehli sünneti ölçü alır tefsir yazımında.kuran alemlerden ve yıldızlardan bahseder.onun için kozmolojiye kaynaklık etmiş kuran.fizik kanunları ve yönetim şeklini düşünmeye davet ederken düşünmeyi teşvikle başlar ayetler.seyyit hüseyin nasrdaki merakın konusu olmuş bu konular.ibni rüşd gazali kavgasında vardı kuranı anlama metodu.osmanlı atdınlanması ebussuud efendi gibi kişilerle irşada dönüştürdü davayı.mustafa kemal en hakiki mürşit olarak ilmi görmüştür insanı anlamak açısından.bu nedenle akılcılığı islama hasretmiştir kendi devrinde.cumhuriyet tarihinde ahmet hamdi akseki ve ömer nasuhi bilmen gibi alimlerle islam itikadı çağın gerçekleriyle anlaşılmak istenmiş.kuran anlamına yakın bir hayatın inşasıyla büyümüş tartışmalar.modernin laiklik olduğu zamanlarda dinin hayattaki yeri aranmak istenmiş ne kadar şeriat dışı bulunsada reformculuk çabaları.
4
bilgi felsefesi islamın tartışma alanlarından muhammet kutupta olduğu gibi.siyasetin etkilenme alanı hilafete yüklenen anlam.günümüz şartlarında cihatla açıklanmış toplumların kurtuluşu.buda felsefe tartışmalarını gündeme taşımış durumda.modernin yorumu küfürle açıklanmak istenmiş bu konuları pagan kültürle ölçme istidadı.alim ve tağut gibi kitaplarla modernin dine bakışı yorumlanmış.tabiki bir güçlük yaşatmış kültürün cahiliye olduğu kanaatı tefekkürün aranmasıyla çağdaş düşüncede.kalplerin keşfi için bir anlam arayışına çıkılmış islam sanatını aşan bir teveccühle.ezgilerle yüceltilen şehadet olmuştur zülme başkaldırıya dönüşünce allah yolunda cihat.kuranı çağa uydurma tek tesellisi olmuş islam dünyasının.kuranda ilmi mucizeler bu amaç için yazılmış.tıpkı cevap veremedi kitabı gibi abdülmecit zindani için islamın hak din olduğu gerçeğine davet için inad-ı küfrün gözüne sokulmuştur hakikat.kuran araştırmaları grubuda kuran hiç tükenmeyen mucize kitabı için incelemiş kuranı.ahmet hulusi kuranın gerçek manasında bir anlam bütünlüğü olduğu bediiyatına inanmış olduğundan ayetlere farklı bir anlam getiriyor.ömer çelakılda kuranda pozitif bilimin varlığını ortaya çıkarmakla meşgüldü.zakir naik yeni yazarlardan kuran araştırmaları için yazdığı kuran ve modern bilim kitabıyla.belki akademik düzeyde tartışılması kuranın.sinan canan mutlak hakiti tartışmaya açtığında insanın tarihsel gelişimine tanıklık edecekti hakikat arayışı.modern gelenek kavgası sürmektedir.celal yıldırımın ilmin ışığında asrın kuran tefsirinde bunu görmek mümkün.müellifin bir çok konuda telif ettiği eserlerde islamın bilgiye bakışı incelenir.
5
islam düşünce ve santına bağlı kalan mehmet akif kuran şairi olarak biliniyor.aynı zamanda istiklal marşı şairidir türkiyenin.bu fikrin temsilcisi sayılabilir cemil meriç.islam aydınları kurana farklı bir bakış getirmiş sezai karakoçta olduğu gibi.modernin yaşattığı kopuşlar için islamı çağın felsefesiyle yorumlama.günümüz türk şiirinde düşünce dünyamız kuranla şekilleniyor.bir çok romancı için halkın sorunları demek kuranda uzaklaşma nedeni olunca kimliksizlik.yedi güzel adam bu hüzni yaşatmıştır topluma.tek çıkış noktasıdır kuranı rehber görme düşüncesi.ancak estetiğe bağlılıkla farklı anlamlara yol açmış özgürlük ortamı.bağnazlığa karşı çağı anlama çeşitli fraksiyonlarda görülüyor.cumhuriyet ve demokrasi toplumun fazilet sütünüdür nihat gençe göre.bir çok insan için bu durum vazgeçilemez bir kazanım.yozlaşma ve çürümeye tavır almış cündioğlu gibi aydınlar.modern felsefe arayışları hakikatin bir dilidir şairlere göre.bir eylemsizlik yanlış bilinçte olduğumuzu gösterir haydar ergülen gibi yazarlara göre.atilla ihandan hilmi yavuza kurana yakın durmanın olanağı vardır şiirde.islamın sol yorumu güçlü değildir siyasette.bunu farketmiş türk aydını erken dönemde.cehaletle dinin birlikteliğinde görülmüş asıl tehlike bunun için.sait nursiden sonra yaşar nuri öztürkte görülüt islamın bir başkalaşma yaşadığı.bunların materyalizme bakışında vardı pagan kültüğrden arınma.adnan oktarın düşünce pratiğinde vardı sevgisizlik.mevlanadan yunusu böyle bir damarı keşfetmiş tasavvufa bağlılık.batının kurana bakışı nfrete dönüşmüş olsada kuransız bir dünyanın cehaleti yenemiyeceği etkili olmuş modern kültürde.martin liings gibi yazarlarda bu açık zihinle düşünmek var.
6
hz.musanın bir veliyle çıktığı yolculuk gizemini koruyor hala.tabiki hikmeti öğrenmenin bir yoluda kıssalar.bir gemiyi parçalaması bir duvarı onarması ve bir çocuğu öldürmesinde bir mecaz olduğu kesin.işte hızır olduğu iddia edilen bir zatın evliyalar reisi olduğuna kanıttır kuran-ı hekim.ancak ne şekilde umut verir bize vazettiği hakikat.ilmiyle amil olmanın şartlarını aramanın yolları.siyasette bir şeytani taraf var kesinlikle.bu yüzden siyasetten allaha sığınmış sait nursi.imam rabanide hapislikle imtihan olunmuş idare-i maslahata aykırı düşme nedeniyle.cevap veremedi kitabında dinlerarası tartışmalar için konu seçilmiş kuran hakikati.süleymancılığın ilim fukarası olmadığı biliniyor dergi ve kitap faaliyetlerine bakınca.hüseyin hilmi ışık kitaplarıyla ışık tutuyor islam itikadına.akaide önem verilmiş hak sözün vesikalarında olduğu gibi.erbakanın yanlış siyaseti akim bırakmıştır milli görüş hareketini.ittifak kurmanın sağlayacağı fayda için chpyle aynı müşterekte buluşması.bunda bir sakınca yoktur imandan taviz verilmiyorsa.
7
allahın evvel ve ahir olması ona insan vasıfları yakıştırmaya uygunmudur.insan için kader yaşadığı hayattan ibaret.coğrafya bir kaderdir demiş ibni haldun.insanın fıtratında var zayıflık.kuran için ayette ne söylenmiş her şeyin bilgisini ihtiva ettiği hususunda.hikmet ve kuran farklı mana taşıması anlamı itibariyle.kuran allah kelamı olduğundan hikmetten farklıdır.yani sünnet bir bilgelik membaıdır insanlar için.insan öğrenmeye çocuk yaşlardan başlar.hikmet bu şekilde tamamlanmış olur.yaşadığı ilişkiler onu olgunlaştırmış halkın nazarında.nitekim melekle ilk karşılaşması bir korku yaratmış üzerinde.burda kuran mahluktur tartışmasını hatırlatan iddialar var hz.muhammedin evvel ve ahir olması gerçeğini kabul etmekle.beşer sıfatıyla mücehhezdir insan acziyetini anlamak bakımından.
8
siyasal islamın başlangıcında tebliğ var.yani nübüvvetle başlayan bir tarih.insanlık tarihinin başlangıcında kainatın halkedilmesi var.sait havva cihatla yola çıktığında geri kalmışlığı cehalette görür.zamanla insanların dine bakışı değişmiş bir yozlaşma yaşandığından.onun için kuran tefsirinde bu hususları ele alır.islam tarihinde mekkenin fethi gibi vakalardan sonra savaşın değiştiğini haber verir bize tarih günümüze gelinceye dek.islamın başlattığı fikir savaşı bu sebebe dayanır.muvaffakiyet için toplum dışı kalmayı göze almış bir cemaatın kültürden ne anladığına bakılmalı.küfre karşı cihadın tebliğde güç demek olduğu keşfedilmiş.bu gücün anlam kazanması siyasetle mümkün.hilafetin demokrasiden farkı yok gibidir teoride.ancak çoğulcu bir yapı kazanması aykırı düşüyor iman küfür karşıtlığına.hz.muhammedin siyasetten ne anladığına bakmak gerekiyorsa.medine sözleşmesinden vardır bu çoğulcu yapı.islam kültürü üstün durumdaydı o günlerde.ayrıca hudeybiye anlaşması politik bir güç haline getirmiş islamı.hilafetin tek meşru yönetim olması.islam tarihinde savaşlara neden olmuş liyakat gibi tartışmalar.dört halifenin yönetmek ehliyeti içtihatla anlam kazanır.yönetimde adalet ahalinin beklediği bir erdemdir islamcılara göre.bu kargaşa ortamından sonra 72 fırkaya bölünmüş ümmet.bunları savaş mantığıyla açıklamak için siyasetin ehemmiyetini kavramak gerekiyor.
9
ehl-i beyt sevgisinde hasenat var.bu yüzden bunlara duyulacak muhabbeti imanın bir cüzü olarak görür ahmet faruk es-serhendi.hz.aliye nispet edilen kitaplar var sonradan yazılması ihtimal dahilinde olan.bunlarda anlatılanlar büyük kıymettedir islam itikadında.hz. ömerin ehli beyte zülmettiği iftirasında bulunur ehl-i şia taraftarı.hz. ömerin uzak tutması siyasetten ehl-i beyti.bunlar hangi niyetle yapıldığına işaret eden siyasi tercihlerdir.zaten ehl-i beytin devlette itibarı yüksek olduğundan hilafetin sürmesi için çalıştığı kanaatı uyanır siyasette.zeynel abidin gibi alimler çıkmış ehli beytten.hz.alinin hilafeti miras kalmamıştır ehl-i beyte.haricilerin tekfir etmelerindeki asıl sebep bugün dahi tartışılan bir konudur.hz.ali ayetleri en doğru şekilde tevil etmiş muarızları karşısında.ilim yönü ağır basan bir tefsirdir ruhul beyan.daha çok ibadetle ameli uygun görmüş üstat.tasavvuf kurandan alınan feyzle daha bir zenginleşmiş gönülde.ismail hakkı bursevi vaazlarıyla bu tefsiri tamamlamış.içinde menkıbeler var ibret nazarıyla bakılan.kuranı kuranla açıklamak moda bir tabir olduğundan ayetlerin anlamı daha bir önem kazanıyor.ömer nasuhi bilmen bir ilim erbabı telif ettiği eserlerle.oda tefsir yazımında islam geleneğine uymuştur.mustafa öztürk ve ali karataş gibi ilahiyatçıların tartıştığı bir konudur kuranı kuranla tefsir.süleyman ateş gibi ilahiyatçılar var kuranı modern bilimle açıklayan.elmalılı hamdi yazırın bir talimatla böyle tefsir yazdığı biliniyor.ümit şimşek için iki bilgi kaynağı var tefsir yazımında.bunlar kuran ve hadistir.bu anlayışla bir meal hazırlamış kuranın anlaşılması için.beydavi gibi müfessirler taberi gibi alimler kuran ahkamını açıklamak için bir yöntem geliştirmek ister.buna usül denmiştir islam hukukunda.dr.dozi gibi oryantalistlerde var haksızlığa varan bir tarih yorumu.bunlar islamdan aldıklarıyla tenkit etmiştir islam bilimini.ibni sinadan erraziye kadar islamın altın çağında geliştirilmiş bilimsel bilgi.cemalnur sargutun tasavvufu yeniden ele almasında itikat için nasıl bir anlam taşıyor.islam geleneği saldırıya uğruyor batıda selman rüşdi örneğinde olduğu gibi.inancın yozluğu içinde buna yanıt aramanın zorluğu.turan dursundan bir farkı yok diyanetin gözünde mehmet okuyanın.bu yüzden çağın bakışı menfi yöndedir kurana.anlamın zihnimizdeki muğlaklık içinde belirsiz kalması.bayraktar bayraklı bu anlamı keşfetmiş gibiydi tefsirinde.diyanetin hazırlayacağı tefsirin bu metodla yazılacağı tahmin ediliyor.çağın hastalıkları aydınları düşündürmüş.bu konuda kitapları var fethullah gülen gibi yazarların.irfan geleneği farklı bakmıştır kurana nurettin topçu gibi yazarların şahsında.batı felsefesi yoruma açıktır bu yazarlara göre.orta çağda antikite vardı hikmet geleneğini temsilde.günümüz için ideolojik bir kutsamanın zorluklarıyla yaşanıyor kuranı anlama çabası.varoluşçuluğun dindeki karşılığı aranış olmuş felsefede.onun için anlamın olanaklarında var insanın arayışı.fatma barbarosoğlunun moderne getirdiği eleştiri hangi kaynaktan besleniyor.çünkü kutsala bakışta bir anlam arayışını görür felsefe.akif emrenin bilgiye inanmışlığı bir anlam ifade ediyormuydu islam için.egemenlik hakkı kadar taviz edilemez kültürden.vatan millet şehitlik gibi olgularda vardı ülkenin kaderi.islamın yaşadığı krizde bir imtihan vardır yusuf kaplana göre.peki çıkış yolunu müfessirler gösterebilirmi.çünkü batıyı anlamaki gibi bir ödevle yorumlanıyor kuran.buda evrenselliği akla getiriyor felsefi anlam açısından.nietzsche gibi filozofların engin dünyasında aranır olmnuş anlamın berraklığı.dine açıklık kazandırmak gayreti tanzimatla başlayan bir çaba olarak biliniyor.burda tarih okuması farklılık kazanmış aydınların zihninde.özellikle meşrutiyet tartışmaların odağında yer almış batıya karşı islamın hürriyete bakışını temsilde.cumhuriyetin kazanımları islamdışı görülsede bir aydınlanmaya yolaçmış inkılapçılık.mustafa kemalin batıcılığında vardı çağdaş islam yorumu.ancak laikliği ortadan kaldıracak hareketler yaşandı yakın tarihte.tekke ve zaviyeler yeniden işlerlik kazandırıldı hastalıklı tarihte kalmış olsada ümmetçilik..günümüzdeki islamcılık bu geleneği sürdürüyor aydınlara göre.islamın sol yorumunda devletçilik var kalkınmayı amaç edinmiş.bunlar teşkilatçılığı savunmuş yasakçılığıa karşı.halkçılığın bir dava olması eşitlikçi düşünce için.ilhamını markstan alan bu düşünce için inancın ne anlam ifade ettiğine bakılmalı öncelikle.nazım hikmetin solculuğu bir vatan sevdası büyütmekti ülke genelinde.şiirin bir davaya dönüşmesiyle sonuçlanmıştı aydınlıkçılık.sovyetlerin çöküşüyle devrimciliğin anlamıda değişti bütün dünyada.ancak kapitalizmin neoliberalizme kayması demekti rekabetin anlamsızlaşması karşısında.bilindiği üzre tarihin sonu teziyle güçlenmişti medeniyetler çatışması.islamın bu zorlu sınavında terörle anılması cihatçılığın.buda fazlasıyla yıkıma uğrattı modern kültürü.medeniyetin küfürle anılmasında vardı gariplik.çağdaşlığın bu açmazdan çıkışını müjdeliyormu dünya.henüz bu konuda bir gelişme görülmüyor bir isyan hareketleri dışında.
10
islam coğrafyası az gelişmiş toplum olarak görülür.şeriatın uygulanması özgürlük için bir tehditmidir insan hayatında.pelin batu bu konularla hicvetmiş dini teamülleri.ali bulaç medine sözleşmesinden çokça bahsederdi çok hukuklu sistemim tanıdığı rahatlığn ahaliyi adalet kavramına yaklaştırması çoğulculuğun içinde.inanç irrsyonel olsada doğruluğu aramak gibi bir yükümlülüğü var insanın.allahsız müslümanlık denmişti inancın kişilerde yaşamış zafiyetine.tabiki marksın dindeki bu teslimiyeti eleştirmiş.günümüz tarikatleri bu kategorinin içinde laik kesime göre.koşulsuz bağlılık için cahiliye terimini kullananlar var.kör inançtan kaçışın kazandırdığı bilinç için her şeyi anlama özgürlüğü varmıdır sorusunu hayata geçirenler.fıtrat dini islam olunca tek yetkinliğin kendinde olduğu sanısını güçlendirir kurtuluşa erenler için.dindeki mitolojiyi güçlendirmiş kurandaki kıssalar.tabiki islamın modernle uyuşmasoını akla getirir mezhepler.mecellede bulunan bir özellik masuniyet karinesi.her zaman adalet aranmıyordu dünyada.itikat neyin ölçü alınacağını belirler bütün dinlerde.peygamberde bu yolu tercih etmiş hayatında.özel hayat hukukla korunmuştur islam tarihinde.ancak dışlanmanın yaşandığı görülür bazı devirlerde.ancak iki sevgili için bir tehdit olmaktan öte anlam taşıyorsa ahlaksal önyargılar.vurun kahpeya filminde bu konu işlenmiş kendi çağına bir bakış getirmek için sinemanın diliyle.ancak inanç nasıl yerleşir kalbe bu tabularla birlikte.pelin batunun yılanlı bahçe kitabı için kötülüğün kökeninde bulunursa maddecilik.şeytanla dost olmanın bir avantajı yok dünyada.insan ilk günahla birlikte dünyada bir sürgünü yaşıyor.insan sonsuzluğu tatmışmıdır yasak ağaca yaklaştıktan sonra.