ORHANGAZİ ORTAKÖY HAMAMMI KERVANSARAYMI

• 17 Ocak 2023 Salı 20:35:44

İlçemizin tarihinde bir çok medeniyete ev sahipliği yaptığına dair kalıntılar mevcut.İlçemiz tarih boyu gerek askeri gerek ticari gerekse turistik olarak ilgi çekmektedir.
Maden yatakları açısından yine aynı önemi görüyor. Gölde balıkçılık yapılması ve ilçemizin zengin zeytin dekoltesi değerini arttırıyor.
Ilıpınar höyüğü ilk çağlardan beri süregelen bir yerleşim yeri olduğumuzun göstergesi açısından önemlidir.
Bu yazıma konu olan Ortaköy hamamının tarihi ile ilgili şehir efsanelerine son vermektir.
Ortaköy’de bulunan hamam tarihten günümüze gelebilen nadir yapılardan biridir.
Aslında köyde bir kervansaray bulunmaktadır.Tarihi ipekyolu üzerinde bulunan köyün yanısıra bir ticaret merkezidir.
Sugören köyü ve Yeniköy bu civarın en büyük köylerinden bir kaçıdır.
Daha önce Ortaköy hamamı üzerine bir akademik makale yazılmış ancak tarihi hakkında pek bilgi girilmemiş.
Yeni bulunan bilgiler ışığında bölgemizin aslında çok işlek bir hac ve ticaret yolu olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır.
özellikle İznik’te toplanan Hristiyan dünyası incili burada dörde indirdi.
Geçen yıl Rus arşivinde bulduğum resimlerinde gösterdiği ve yine geçen sene bulduğum seyahatnamelerin ışığında ilçemiz jeopolitik bir öneme sahiptir.
Hatta İstanbul’da ki Osmanlı saraylarının posta kervanları bir dönem ilçemizden geçmiştir.
Hatta köyün yakınlarından geçmekte olan Roma imparatorluğunun bir ulak yolu bulunmaktadır.
Ancak bahse konu köydeki yapının etrafındaki temeller bu Kervansaray tezimi desteklemektedir.
Hatta köyün alt kısımlarından tünellerin geçtiğini çoğu eski insanlardan dinlemişimdir.

Köyün genel tarihi
Köyün yakın tarihte bilinen yerleşimcileri Ermenilerdir. Tehcire kadar Ermenilerin yaşadığı köye tehcirden sonra Türk göçmenleri yerleştirildi.
’Kuruluş itibariyle Erken Osmanlı dönemine uzanan bir geçmişi olsa da köyün sınırları içinde Kanuni dönemine ait kalıntılar ve mezar taşlarına da rastlanılmıştır.
Köyün zaman içersinde değişen demografik yapısına baktığımızda ise bugün bir göçmen köyü olduğu görülür. Balkanlardan özellikle de Selânik’den gelen nüfus dikkati çeker.
İncelendiğinde Selânik göçmenlerinin büyük çoğunluğunun nüfus mübadelesi ile buraya yerleştirildikleri anlaşılır.’(1)
Ortaköy Hamamının tarihine gelecek olursak hamam ve yakınlarında bir kitabeye rastlayamadık. Kitabe olmaması akıllara dönem soygunu yediğini getirmektedir.
Bizans kaynaklarınıda tam olarak inceleme fırsatı bulamadık. Bu konuda uzmanlardan yardımda istedim. Bu yapının çok acil restore edilmesi veya korumaya alınması gerekmektedir.
Yalova Üniversitesi araştırma görevlisi Sayın Cihan Yalvar hocamın Yalova ve çevre tarihi için bulduğu bulgularında ışığında Ortaköy Kervansarayının ve Hamamın yaşıda ortaya çıkmaktadır.
Hamamın içindeki süslemeye bakacak olursak erken bizans süslemelerine benzemesi hasebiyle 717 tarihi civarları olduğunu düşünmekteyim.
Kesin bilgi için Ortaköy hamamının konunun uzmanları tarafından araştırılması gerektiğini düşünüyorum.
İznik müze müdürlüğü ve kültür bakanlığının harekete geçmesi gerekmektedir.
Çeşitli dönemlerde bu gibi yerlerin soygun yediklerini göz önünde bulundurur isek hamamdaki süslemenin bir fotoğraflanması belge açısından bir kazanınımdır.
Şahsen ben akademik yayında çıkan bilgilerin hepsine katılmıyorum çünkü gün geçtikçe tarihi bilgiler buluyoruz. Akademik araştırmalar ve çeviriler çıktıkça tarihimiz aydınlanıyor.
Bu sebeblerden ötürü tarih madenciliği sayılan koleksiyon ve arşivleri kurcalar iken olsun. Akademisyenlerin çevirileri bulgularını birleştirerek gerçek tarih ortaya çıkmaktadır.

Kaynak:(1) Abdullah Mehmet AVUNDUK
BURSA-ORHANGAZİ YAKINLARINDA
BİR YAPI KALINTISI; ORTAKÖY
HAMAMI Sayfa 2
dergipark.org.tr/tr/download/article-file/229891
Yerel Tarih araştırmacısı ve koleksiyoner
ilhan Erdem