-TOP POP DERKEN HOP DEMEK DÜNYAYA-(1)

• 18 Ocak 2022 Salı 10:12:58

Futbolun beşiği İngiltere olsa da, yirminci asırda can damarının giderek artan biçimde Güney Amerika coğrafyası olması bir sır olmasa gerek. Yeri gelir bir karnaval coşkusu uyandırır bu, yeri de gelir devrimci bir romantizmin çekirdeğini teşkil eder. Futbolu çağın afyonu olarak okuduğumuzda bu bir paradoks oluşturmaz mı? Elbette. Ne ki, Latin Amerika’nın aydını bile Avrupa’dan ya da bizden ayrılabilir mevzunun değerlendirilmesinde. Futbol ateşi, Latin toplumlarında farklı bir mitsel duyuş ve duruş kazanmaktadır adeta. Avrupa futbolun beyni ise, Latin Amerika kalbi hüviyeti kazanabilir, nabzını tutabilir de.

Dünyanın gelmiş geçmiş en büyük futbolcusu tartışmalarında da hemen hep Brezilyalı, Arjantinli isimler karşımıza çıkmaz mı? Ya da genel olarak Latin milletlerinin yıldızları demek suretiyle yelpazeyi biraz daha açık uçlu tutabiliriz. Pele mi, Maradona mı sorusuna giderek Di Stefano, Messi, Brezilyalı Ronaldo katılabilir de, Portekizli olanı dahi Latin Amerika kulvarıyla akraba çıkmaz mı?

Ne var ki, bu isimler ve münazaralarda hiçbir dem yer almayan bir başka yıldız da yer alabilir bu galeride. Yetmişlerin sonlarında mahalle arası maçlarımızın vazgeçilmezi, belki Pele kadar yankılanan bir isimdir bu. Allah Allah kim acaba dersiniz de, Kempes’den söz ediyorum elbette. Yetmiş sekiz dünya kupası tüm sıcaklığını duyurmaktadır o günler. Ve Arjantinli yıldız gerek turnuvada gerekse Valencia forması altında, hatta öncesinde River Plate’de kazandığı gol krallıkları, beraberinde ise boylu poslu sarışın profiliyle, fuleli koşularıyla bir yılkı atı, daha da öteye bozkırdan esen bir Pampero misali değil midir acaba? Açıkçası ne Maradona ne Pele ne Messi hiçbir vakit böylesi olmadı ki.

Ee! Sonradan ne olur da, Mario Alberto Kempes unutulmaya yüz tutar? Di Stefano, Maradona, Messi gibi isimler sıkça telaffuz edilirken, dörtlünün kayıp halkası olur neredeyse? Sorunun yanıtı çok uzaklarda olmayıp basit özde. Kupa yetmiş sekizin lanetli bir hal alması, şikeyle özdeşleşmesi ünlü futbolcunun kariyerini de gölgelemektedir.

Şu kadar ki, Güney Amerika coğrafyasının uluslararası politika ve edebiyat kulvarında Latin Amerika kavramına dönüşümünün kırılma açısını veren unsurlardan biri de geçtiğimiz yüzyılda kıtayı tümden etkisi altına alan militarist kasırga olmalı. Arjantin özelinde bunun karşılığı ise halk arasında yıllar boyu etkinlik kazanan Peronizm’in yerini askeri darbe dönemine bırakması olarak okunabilir. Başbakan Juan Domingo Peron bir dönem önemli bir figür olmaktadır açıkçası. İşin ilginç yanı Juan Peron’da asker kökenli bir politikacıdır. Öyle ki, erken dönemlerinde o da darbeyle göreve gelmiş biridir. Sonraları ise sendikalar üzerinden siyasal toplumsal yaşam üzerinde etkinliğini arttırmaktadır. O kadar ki, kendisi de zaman zaman askeri darbelere maruz kalmakla birlikte, bunun da etkisiyle halk arasında gücünü ve ağırlığını arttırmaktadır.

Bu durumun oluşmasında zarif eşi first leydi Eva Peron’da sosyal psikoloji üzerinde hatırı sayılır bir etkiye sahip olmaktadır hiç kuşkusuz. Ve bu faktörü dahi katlayan, sonraları müzikal eserlere de konu olan Evita Peron’un genç yaşta kansere yenik düşmesi olmaktadır gerçekte. “Don’t Cry For Me Argentina” ne de dokunaklı bir parçadır. İster Romanyalı sanatçı Zamfir’in enstrümantal sunumu, isterse Madonna’nın karizmasıyla bütünleşen yorum, yahut Sinead O’Connor ya da Karen Carpenter tarafından seslendirilsin apayrı bir büyüsü olmalı parçanın.

Burada ayrıca bir parantez açmak isterim. Amerikalı şarkıcı ve davulcu Karen Carpenter gerek ünlü şarkıyı seslendirmesindeki kudret gerekse biyografik bir nedensellik dairesinde ayrı dikkatimi çeker. Şöyle ki, bin dokuz yüz elli doğumlu sanatçı bin dokuz yüz seksen üç senesinde tıpkı Eva Peron gibi otuz üç yaşında, farklı olarak kalp krizi neticesinde hayata veda etmektedir.

Tıbbi açıdan bir Anoreksiya haline bağlıdır bu. Yiyememe hastalığı hani. Bu çok kez zayıflamak, formda kalmak, fit olmak adına genç kadınların ya da sanatçıların karşılaştığı durum olarak ele alınabilir de, buradaki durumun motamot bu şekilde okunması yanıltıcı da olabilir. Üstte söz ettiğim eseri büyük bir başarıyla yorumlayan sanatçının bunu şarkının politik, kültürel misyonu ve vizyonuyla birlikte özümsemiş olması kuvvetle muhtemeldir. Dolayısıyla zarif bir sanatçı olmak, fit olmak arzusuyla konuyu izahata kavuşturmak oldukça zor görünmekte bana. Evita ve onun yaşamıyla bütünleşen, eseri içselleştiren sanatçı tıpkı şarkının öznesinde, çekirdeğinde yer alan ünlü first leydi misali otuz üç yaşında, ne var ki bu kez bir kalp krizi sonucu dünyamızdan ayrılmaktadır. Bu bir tesadüfün nişanesi mi, yoksa gizem uyandıran bir vefat mı, kesin hüküm vermek tabi olanaksız.

Ne çare ki, bu hazin hikaye dahi ünlü şarkıyı besleyen bir damardır ki, doğal da bence. Şu kadar ki, uzak bir coğrafyadaki bir ülkenin yakın tarihinde yaşadığı, demokrasi ve darbeler arasında yaşadığı çalkantılarla önemli ölçüde yoğrulan durumlar manzumesi yeryüzünün dört bir yanında yankılanmaktadır.

L.T.

-DEVAM EDECEK-