HAMDİ EFENDİ KONAĞI VE 1071 KİTAP OTAĞI

• 25 Temmuz 2021 Pazar 21:02:33

AHLAT’A İZ BIRAKANLAR!
HAMDİ EFENDİ KONAĞI VE 1071 KİTAP OTAĞI

Bugünkü Ahlat gezimizin durağı tarihi "Hamdi Efendi Konağı 1071 Kitap Otağı"nı ziyaret ettik.
Hamdi Efendi Konağı 1850 li yıllarda yapılmış, yaklaşık, 170 yıllık Ahlat’ın yakın tarihine ev sahipliği yapmış, buram buram tarih kokan bir konak. 1988 yılında kaybettim anneannem tarafından akraba olduğumuz Hamdi Efendi ve bu konak ile ilgili bir çok anlatılanlar bugün hâlâ aklımda.

1916 yılında Rus işgalinde, yerel halkın Ahlat’ı terk etmesiyle; Hamdi Efendi Konağı Rus askerlerinin karargâhı olarak kullanıldığı, buradan şehrin idaresini yaptıkları, Rus askeri çekildikten sonra, konakta büyük küplerde çeşitli kuru baklagiller, çok sayıda giyim kuşam buldukları anlatılırdı hep. Kurubaklagilleri zehirli olduğu endişesiyle döktürüldüğü ve birçok kap kaçak buldukları söylenirdi Seferberlikten sonra geri dönen halk yıkılan, tahrip edilen evlerini onarıp eski hayatlarına devam etmeye çalışmıştır.

Çocukluk yıllarımın en büyük konağına, annem ve anneannemle birlikte geldiğimde, hayran hayran izlediğim koca odaları, içten taş merdiveni, denize bakan sedirleriyle daha bugün gibi hatırlıyorum. Rahmetli Kemal ve Ali amca Ahlat’ın en zengin ailesi olarak bilinir, yedi köyde toprak sahibi olarak tanınırdı. Ali amca benim ilkokula gitmek için babamı şikayet ettiğim koca yürekli adamdı, çünkü babamın en çok sevdiği saygı duyduğu, otoriter bir adamdı. Ali amcanın ata binmesi, köyleri dolaşmasını heyecanla anlatır, merhametli kimliğini vurgulardı babam. Kemal amca daha sakindi, bilge kişiliği kır saçları, takım elbiseli halini hatırlıyorum hep.

Konakta iki erkek kardeşin kız kardeşleri de vardı, hepsi birbirinden kıymetli ağır başlı, kendini taşıyan, bilgili, görgülü halalar. Arada anneanneme geldiklerinde görürdüm, konağın nur yüzlü hanımefendilerini.

Yaşam şartları, standartları değişince hâliyle Ahlat’ta ki diğer tarihi evler ve konaklar gibi kaderine terk edileceği, yakında yıkılıp bir tarih yok olup gideceği üzüntüsü yaşadım hep bu konağın. Çünkü Ahlat’ta boşalan nice koca ömürleri içine sığdıran bu dev konaklar, boşaldıktan sonra, çok kısa bir sürede yıkılmış, harabeye dönmüş, uygarlığa ev sahipliği yapmış bu evler misafiri gelmeyen, kapısı açılmayan, enkaza dönüyordu. O nedenle hayran olduğum bu konağın, ne zaman yakınından geçsem, fotoğrafını çektim hep.

Hamdi Efendi konağının kaderi diğer konakların kaderine benzemedi çok şükür. Kıymetli torunları, yine farklarını ortaya koyarak, bu konağı işlevsel halde tutmak, tıpkı ataları gibi Ahlat’ ın hizmetine sunmak için, Ahlat Tarihi Eserleri Koruma Derneği ile Ahlat Kaymakamlığı Proje Ofisi işbirliğiyle proje kapsamında 1071 Kitap Otağı olarak, içinde bazı tarihi eşyalarıyla birlikte kullanılmasına izin verdiler. Böylelikle bu tarihi konak yeni yaşamına kavuştu.

Soyadı kanunu ile Koca soyadını alan, eğitim seviyesi yüksek, yardımsever, mütevazi, hoşgörülükleri ile Ahlat’ta sevilen bir aile olduklarını bir kez daha bizlere gösterdiler.

1071 Kitap Otağına geldiğinizde tarihin her sayfasında kendinizi bulabilirsiniz. Birlikte gezmeye ne dersiniz? Sizler için gezdim ve fotoğrafladım.

Bu tarihi konağı yıkılmaktan kurtaran, başta Hamdi Efendi torunlarına, böyle bir proje ile konağı yeniden hayata kavuşturan, Ahlat Kaymakamlığına ve asıl işin mimarı ve bugün bizi misafir eden Dernek Başkanı Sayın Samet Adıyaman a çok teşekkür ediyorum.

Birgül Otlu
25 Temmuz 2021