Dedemin Karadutu, ülkemizde dut - karadut üzerine söylenen manileri derleme ve araştırmaya sevk etti. Sonuçta elde ettiğim verileri sizlerle paylaşmak istedim.
Ülkemden Dut Manileri:

xxx

“Akdutlar karadutlar

Bu dutları kim toplar

Asker olan yârime

Gölge olsun bulutlar .”[1]

xxx

“Bahçeye indik miydi?

Karadut yedik miydi?

Karadutu yerkene

Ayrılak dedik miydi?”[2]

xxx

“Tut ağacı tut verir,

Meymasını gıt verir,

Ergen ōlan ergen gız

Sarıldıhca dat verir”[3]

xxx

“ Avlu dibinde dutlar

Dutlar dibinden patlar

Yârim talim yapıyor

Gölge olun bulutlar”[4]

xxx

“Dut ağacı incecik

Verem oldum gencecik

Anne bana çare bul

Ölüyorum gencecik”[5]

xxx

“Dut üstünde böcekler,

Şeker versem yiyecekler,

İstemediğim oğlana,

Beni zorla verecekler.”[6]

xxx

“Ak pamuk atılır mı?

Bala dut katılır mı?

Yarın cuma ağşamı,

Yalınız yatılır mı?”[7]

xxx

“Güzel gelin çık dala,

Dut dalını sırkala,

Yârin küçük sen büyük,

Sar kundağa ırgala.”[8]

xxx

“Koyma aşkı kapına

Dönersin dut sapına

Sevda neyler adamı?

Döndürür dert küpüne”[9]

xxx

“Karadut boyanır mı?

Öpsem yâr uyanır mı?

Yâr üstüme yâr sevmiş

Buna can dayanır mı?”[10]

xxx

“Dut olayım sor beni

Dillerine sar beni

Ölüm var ayrılık var

Sabahaçı yor beni.”[11]

xxx

“Dut yedim tuttu beni

Yârim unuttu beni

Yarı yola varmadan

Hıçkırık tuttu beni.”[12]

xxx

“Ağ duttan kestim değnek

Uçları benek benek

Emmim oğlu dururken

Eloğlu neme gerek?”[13]

xxx

“Bahçeye girdi idik

Ağ dutlar yedi idik

İkimiz de birlikte

Ayrılmak dedi idik.”[14]

xxx

“Dut dalı tutamadım,

Dibinde yatamadım,

Geldi düştü ağzıma,

Yâr sensiz yutamadım.”[15]

xxx

“Yağmur yağdı ıslandım,

Karaduta yaslandım,

Ben o yârin koynunda,

Şeker ile beslendim.”[16]

xxx

“Dut ağacı dut verir,

Yaprağını kıt verir,

Oturmuş münafıklar,

Nazlı yâre fit verir.”[17]

xxx

“Karadut gazel m’olur?

Her evde güzel m’olur?

Seversen gelini sev

Kız ile pazar m’olur?”[18]

xxx

“Karadut dalın eğmiş,

Eğmiş de yere değmiş,

Şu Çorum’un içinde,

Zararım kime değmiş?”[19]

xxx

“Bahçelerde karadut

Yârim gitmiş ara dut

Doyamadan ayrıldım

İçim oldu yara dut.”[20]

xxx

“Bahçelerde bal armut,

Yanında var karadut,

Yârden ayrı düşenin,

Her yanı kara bulut.”[21]

xxx

“Sepet sepet karadut

Sende aşk sende umut

Gönül verme ellere

Beni sev beni avut.”[22]

xxx

“Bahçenin karadutu,

Gönül bir sırça kutu,

Senden şikâyetim yok,

Anan karabaş otu.”[23]

xxx

“Gara duda yaslandım,

Yağmur yağdı ıslandım,

Gınamayın aslanlar,

Şeker ilen beslendim.”[24]

Araştırma-Derleme

Durmuş Ali ÖZBEK




[1] Aslı Büyükokutan, Muğla Yöresi Alevi Türkmenlerinde Mani Söyleme Geleneği adlı makaleden

[2] Anonim, tr.wikisource.org/wiki/Maniler_(D)

[3] Kadir Pürlü, “Sivas Karalar Köyü Tekerlemeleri, Bilmeceleri, Mânileri ve Duaları”, Türk Folklorundan Derlemeler 1986/1, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara: 1986 (76/5) , s. 247-278.

[4] Ömer GÖZÜKIZIL, Çanakkale 2013 Çanakkale Halk Kültürü, 2. Baskı: Ankara 2013, s.95, [5] s.138, [6] , s.245, [7] s.263, [8] s.74[9] s.110, [10] s.130, [11] s.158, [12] s.159, [13] s.177, [14] s.179, [15] s.194, [16] s.207, [17] s.292, [18] s302 , [19] s308, [20] s311, [21] s311, [22] s311, [23] s316

[24] karadeniz.gov.tr/sozlu-edebiyat-5/