ŞARK MESELESİ.

• 26 Nisan 2021 Pazartesi 08:57:20

ŞARK MESELESİ DOĞU SORUNU.
Osmanlı Devleti, Avrupalılara göre doğudan gelerek Avrupa’nın ortasına kadar hakim olmayı başarmış bir devlettir. Osmanlı Devleti’nin Avrupalılar için oluşturduğu sorunlar, doğu ile ilgili olmuştur. Bu nedenle Osmanlı Devleti ile ilgili sorunlar ‘Doğu Sorunu‘ ya da ‘Şark Sorunu‘ olarak adlandırılmıştır.
1815 yılında Avrupa’nın merkezi krallıkları arasında toplanan Viyana Kongresi’nde ortaya atılan Şark Meselesi, XIX. ve XX. yüzyıllarda Avrupalı Devletlerin Osmanlı Devleti’ne karşı uyguladıkları temel politika olmuştur. Avrupalı Devletler bu proje ile sırasıyla şunları gerçekleştirmek istemişlerdir:
✓ Türkleri Balkanlar’dan atmak
✓ İstanbul’u Türkler’den almak
✓ Türkleri Anadolu’dan çıkarmak.
Avrupalı Devletler, bütün bunları, Osmanlı Devleti’nde yaşayan azınlıkların haklarını korumak amacıyla yaptıklarını söylemişlerse de, gerçekleştirdikleri faaliyetler, aslında kendi hakimiyetlerini daha da geliştirmeyi amaçladıklarını açıkça göstermiştir.
Avrupalı devletler bu projelerini gerçekleştirmek için şunları uygulamaya çalışmışlardır:
✓ Balkan topraklarında yaşayan azınlıkların bağımsız devletler kurmalarını sağlamak amacıyla isyan etmelerine her türlü desteği vermişlerdir. Bu çabaları, Balkanlar’da bazı ulusların Osmanlı Devleti’nden bağımsızlıklarını kazanmalarına neden olmuştur. Son olarak Balkan Savaşları’nda Osmanlı Devleti’ne karşı Balkan ulusları desteklenerek Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’dan atılması sağlanmıştır.
✓ I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Savaşı ile, Osmanlı Devleti’nin başkenti olan İstanbul alınmak istenmiş, fakat başarılı olunamamıştır.
✓ I. Dünya Savaşı sırasında amaçlarına ulaşamayan Avrupalı devletler, Sevr Antlaşması‘nı uygulamaya koyarak Türkleri Anadolu’nun büyük bir kısmından atmayı amaçlamışlar, fakat bunda da başarılı olamamışlardır.