SENİRKENT BELEDİYE REİSİ TOLA BAYRAMZADE HACI TEVFİK EFENDİNİN MECİD NİŞANI İLE ÖDÜLLENDİRİLMESİ (1895)

• 13 Şubat 2021 Cumartesi 16:05:40

Dr. İbrahim KARAER

Not: Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.

Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivinde bulunan DH.MKT 398/38 numaralı dosyada bulunan 1895 tarihli belgelerden, Isparta sancağı Uluborlu kazasına bağlı Senirkent nahiyesinde on yıldan fazla belediye başkanlığı yapan Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendi’nin beşinci rütbeden “mecid nişanı zişanı” ile ödüllendirildiğini öğreniyoruz. Kenanzade Küçük Mehmet Efendi’den sonra 1888 yılında Senirkent Belediye Başkanı olan Hacı Tevfik Efendi, vefat ettiği 1889 yılına kadar on yıldan fazla bu görevi sürdürmüştür. Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendiden sonra Çerçioğlu Hacı Ali Ağa Senirkent Belediye Başkanı olmuş, onun başkanlığı da on yıldan fazla devam etmiştir (1899-1913). Senirkent Belediye Başkanları hakkında daha ayrıntılı bilgi için (İbrahim Karaer, Dünden Bugüne Senirkent (1182-2010), Ankara, Senirkent Kültür ve Yardımlaşma Derneği, 2011) adlı eserin 118-133.sayfalarına müracaat edilebilir.

Maddi durumu iyi ve aydın bir kişi olan Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendi belediye başkanlığı görevini fahriyen yürütmüş, herhangi bir ücret almamıştır. Hacı Tevfik Efendinin belediye başkanlığı zamanında belediye gelirleri artırılmış, bir köprü, dört odalı belediye binası inşa edilmiş, su tesisatında eksik kalan işler tamamlanmış, ihtiyaç duyulan yerlere çeşmeler yaptırılmış, biri kadınlara, diğeri erkeklere ait iki bölümden meydana gelen (iki kapılı) hamam inşa edilmiştir. Onun zamanında yaptırılan hamam, günümüzde halen kullanılmaktadır. Abdullah Olcay Tola’dan edindiğimiz bilgiye göre; Hacı Tevfik Efendi, 1850 yılında doğmuş, 1899 yılında 49 yaşında iken vefat etmiş; yedi kız çocuğu babası idi.

Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendinin Belediye Başkalığındaki başarılı çalışmalarından dolayı uygun bir hizmet madalyası ile ödüllendirilmesi için Senirkent Nahiye Meclisi 9 Mayıs 1311 (21 Mayıs 1895) tarihli mazbata ile Uluborlu Kaymakamlığına teklifte bulunmuştur (Belge 1). Uluborlu Kaza Meclisi bu teklifi, 11 Mayıs 311 (23 Mayıs 1895) tarihli mazbata ile Hamid Sancağı Mutasarrıflığına sunmuştur (Belge 2). Hamid Sancağı Mutasarrıflığı da, 29 Mayıs 311 (10 Haziran 1895) tarih ve 70 numaralı yazı ile teklifi, Konya Vilayetine iletmiştir (Belge 4). Konya Vilayeti, 14 Haziran 311 (26 Haziran 1895) tarihli ve 85 numaralı yazı ile Senirkent Belediye Reisi Tola Bayram zade Hacı Tevfik Efendinin münasip bir nişan ile ödüllendirilmesi için Dahiliye Nezaretine yazmıştır (Belge 5). Dahiliye Nezareti, Sadarete yazdığı 3 Temmuz 311 (15 Temmuz 1895) tarihli ve 85/26 numaralı yazı ile Hacı Tevfik Efendinin beşinci tertip mecid nişanı ile ödüllendirilmesini talep etmiştir (Belge 6).

Osmanlı Devletinde üstün hizmeti görülen askeri ve mülki erkana çeşitli dereceleri olan madalya verilmesi ve takılması
geleneği II. Mahmut döneminde başlamıştır. Osmanlı Devletinde “mecid nişanı” ilk defa 1852 yılında ihdas edilmiş ve aynı yılda bununla ilgili bir nizamname yayımlanmıştır. Bu nizamnameye göre nişanın birden beşe kadar sıralanan derece / rütbeden oluştuğu, birinci rütbesinin 50, ikinci rütbesinin 150, üçüncü rütbesinin 800, dördüncü rütbesinin 3.000, beşinci rütbesinin 6.000 olmak üzere toplam 10.000 adet olduğu belirtilmiştir. Bu nişanlar, kaydı hayat olmak üzere veriliyordu. Beşinci mecidi nişanı göğsün sol tarafına asılır ve sahibinin ölümü üzerine hazineye iade edilirdi.

Senirkent Belediye Reisi Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendinin başarılı hizmetlerinden dolayı ödüllendirilmesi ile ilgili mazbata Senirkent nahiyesi meclisinde kabul edilerek, 9 Mayıs 311 (21 Mayıs 1989) tarih ve 23 numaralı yazı ile Uluborlu Kaymakamlığına gönderilmiştir (Belge1).

(Belge 1)
Belge yer numarası: COA DH.MKT 398/38
Tarihi: 9 Mayıs 311 (21 Mayıs 1895)
Evrak numarası: 23
Uluborlu Kazası Kaymakamlığı Canibi Âlisine
Birkaç seneden beri Senirkent kasabası Belediye Başkanlığını fah¬riyen yürütmekte olan Tola Bayram zade Hacı Tevfik Efendi bidayet-i memuriyetinden beri (bu göreve başladığından beri) belediye varidatı ve sermayesinin tezyidi ve teksirini fevkalade bezl-i mahasal gayret eylediği gibi kasaba-i mezkura bin haneye garib oldukça cesim bir şehir olduğu halde üç dört çeşme bulunması mülabesesiyle (dolayısıyle) ahali-i belde susuzluktan adeta hayat-ı can-ı zaruriyelerini def’ edemeyecek bir radde iken reis-i mumaileyhin bilhassa teşvik ve tergib (istek uyandırma) ianat-ı kuvve ile hamiyetdar siyasetle nahiye-i mezkura üç saat baid mesafede vaki Devekaya nam mahalden saye-i terakkiyat-vaye-i hazret-i padişahide isal ve icrasıyla şehrin mevk-i lazımesine çeşmeler bina ve ihya eyleyerek ahaliyi su ihtiyacından tahlisine muvaffak olduktan başka Papa deresi üzerine bir köprü inşa eylemiş olduğu gibi nahiye-i mezkure vakıf ve hayrat olmak şartıyla şehrin vustasına ve çarşıya garib (yakın) bir mevkiinde bi-gayet dilnişin (çok hoş, güzel) biri zükur diğeri inasa mahsus iki bab hamam inşa ve karşısına da üç dört odaya havi bir belediye dairesi ibna eyledikten ve bu gibi terakki ve ümranı beldeye sa’-i ve hadim bendeganin emr-i taltif ve neşrinin şan-ı aliye icabından bulunduğundan hidemat-ı mebrure (beğenilen hayırlı hizmetler) müsbitesinin icap eden makam-ı aliyeye arz ve inhası hususuna maruz buyrulması babında emr ü ferman hazret-i menlehü’l-emrindir. 9 Mayıs 1311 (21 Mayıs 1895)

Senirkent Katip Naib Vekili Aza Aza Aza Aza
Nahiye Müdürü

Senirkent Nahiye Meclisinin Belediye Reisi Tola Bayram zade Hacı Tevfik Efendinin başarılı hizmetlerinden dolayı ödüllendirilmesi kararı, Uluborlu Kazası İdare Meclisinde de kabul edilmiş ve Hamidabad Sancağı Mutasarrıflığına bir yazı ile bildirilmiştir (Belge 2).

(Belge 2)
Belge yer numarası: COA DH.MKT 398/38
Tarihi: 11 Mayıs 311/ 28 Zilkade 1312 (23 Mayıs 1895)
Hamidabad Mutasarrıflığı Canib-i Aliyesine
Senirkent nahiyesi nahiye meclisinden vürud edip leffen takdim huzur-ı atufetlü devletleri kazanın mazbatasında çend seneden beri suret-i fahriyede nahiye-i mezkurun Meclis-i Beledi Riyasetini ifa etmekte bulunan Tola Bayram zade Hacı Tevfik Efendi şehre say ve teşvikiyle belediye varidat ve sermayesini tezyid ve teksir ve nefs-i Senirkent kasabasına üç saat baid mesafede kain Devekaya nam mahalden saye-i teshilat-ı vaye-i hazreti padişahiye havale ve icrasıyla müteaddit çeşmeler ihya ederek ahali-i beldede suya olan ihtiyaçtan tahliye ve ma’i mezkurun vakıf ve hayrat olmak şartıyla biri zükur ve diğeri inasa mahsus olmak üzere mükemmel iki bab hamam inşasına muvaffak olduğu gibi dört beş odaya havi bir belediye dairesiyle Papa deresi üzerine bir de köprü inşa eylediğinden mumaileyh hidemat-ı vakasına mükafat olmak üzere neşri esbabının istikmaline (tamamlanmasına)ifade olunmuş ve hakikaten icraat-ı vaki reis-i mumaileyhin hidemat-ı akdemadan ve ianat-ı mütevellisiyle saha-i zuhur olmuş olduğundan kendisine hissi ahlak ve ahval-ı meşhudumuz bulunmuş olmakla reis-i mumaileyhin hidemat-ı maruzasına muvafak olmak üzere taltifi emrinin istikmaline (tamamlanmasına) müsaade-i atifet-mutade-i cenab-ı mutasarrıf-ı fahimanelerinin şayan buyrulması babında emr ü ferman hazreti menlehülemrindir. 11 Mayıs 311/ 28 Zilkade 1312 (23 Mayıs 1895)

Uluborlu Kaymakamı Na’ib Müftü Vekil-i Ruhani Malmüdürü Vekili Katip

Aza Aza Aza

Uluborlu kazasından sancak merkezine yazılan 65 numaralı yazının altına Senirkent Belediye Reisi Hacı Tevfik Efendinin hizmet ve gayretlerinin liva (sancak) merkezi tarafından da bilindiği, taltifi için vilayete yazı yazılması notu düşülmüştür. 17 Mayıs 311 (29 Mayıs 1895) (Belge 3)

(Belge 3)
Belge yer numarası: COA DH.MKT 398/38
Numarası: 65
Uluborlu’dan
Senirkent nahiyesi nahiye azasından ve belediye reisi bulunan nahiye azasının Hacı Tevfik Efendi semere-i gayretiyle Devekaya nam mahalde bulunan suyu şehre isal ederek mütemadi çeşmelere akıttırıldığına hayrat olmak üzere iki bablı (kapılı) hamam inşa ettirdiğinden mumaileyhin taltifine
Reis-i mumaileyhin ifayı hüsn-i vazifedeki hüsn-i hizmet ve gayreti livaca da malum bulunduğundan taltifi hususunda vilayet-i celileye arz ve izbarı iktizası 17 Mayıs 311
Hamidabad
Mühür

Hamiadabad Sancağı Mutasarrıflığı, Konya vilayetine yazdığı 29 Mayıs (10 Haziran 1895) tarihli ve 70 numaralı yazı ile Tola Bayramazade Hacı Tevfik Efendinin vazifesinde gösterdiği gayret ve güzel hizmetlerinden dolayı bir suretle ödüllendirilmesini talep etmiştir (Belge 4).

(Belge 4)
Belge yer numarası: COA DH.MKT 398/38
Tarihi: 29 Mayıs 311 / 16 Zilhicce 1312 (10 Haziran 1895)
Numarası: 70
Konya Vilayeti Canibi Alisine
Saadetlü Efendim Hazretleri
Uluborlu kazası Meclis İdaresinden vürud olup merbutuyla beraber huzur-ı aliye-i fehimanelerine takdim kılınan mazbatadan sinin-i vefireden beri (uzun yıllardan beri) Senirkent nahiyesi Meclisi Belediye Riyaseti vazifesini ifa etmekte olan Tola Bayram zade Hacı Tevfik Efendinin bu kere dahi üç saatlik kadar bir mesafe-i baideden suyu inzaliyle (indirmesiyle) müteaddit çeşmeler inşa ve ihya eylediği gibi biri zükura diğeri inasa mahsus olmak üzere iki bablı hamam yaptırdığı ve bir de köprü inşa ettirdiği anlaşılmış ve reis mumaileyhin ifayı vazifedeki hüsn-i hizmeti ve gayreti burada dahi malum bulunmuş olduğundan mumaileyhin bir suretle taltifi ve tesri’i merhun müsaade-i isabet-ade-i cenab-ı vilayet penahileridir olbabda emr ü ferman hazret-i menlehü’l-emrindir. 29 Mayıs 311 / 17 Zilhicce 1312 (10 Haziran 1895)
Hamidabad Mutasarrıfı
Mühür

Konya Valiliği, 14 Haziran 311 (26 Haziran 1895) tarihli ve 85 numaralı yazı ile Dahiliye Nezaretine Senirkent Belediye Reisi Hacı Tevfik Efendinin münasip bir nişan ile ödüllendirilmesini teklif etmiştir (Belge 5).

(Belge 5)
Belge yer numarası: COA DH.MKT 398/38
Konya Vilayeti Mektubu Kalemi 85
Tarihi: 14 Haziran 311 (26 Haziran 1895)
Dâhiliye Nezareti Celilesine
Devletlû Efendim Hazretleri,
Uluborlu kazasının Senirkent nahiyesi Belediye Meclisi Başkanlığı görevini en iyi şekilde yürütmekte olan Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendi’nin üç saat mesafede bir mahalden su icrasıyla müteaddit çeşme¬ler inşa eylediği gibi biri erkek diğeri bayanlara mahsus olmak üzere iki kapılı hamam ve bir de köprü inşasına muvaffak olduğundan söz edilmek¬tedir. Adı geçenin ödüllendirilmesi hususunun arzına dair Hamidabad Sancağı Mutasarrıflığından gelen yazı ve iki mazbata ekte arz ve takdim kılınmakla adı geçenin münasip nişan-ı zişan ile ödüllendirilmesi husu¬sunda delaleti lütfu inayeti Celile-i Cenab-ı Nezaret-i Penahilerince şayan buyrulmak babında emr ü ferman hazret-i menlehü’l-emrindir. 14 Haziran 311 (26 Haziran 1895)
Konya Valisi
(Mühür)

Dahiliye Nezareti de, Sadarete yazdığı 3 Temmuz 311 (15 Temmuz 1895) tarih ve 85/26 numaralı yazı ile Senirkent Belediye Reisi Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendinin beşinci tertip mecid nişanı ile ödüllendirilmesini teklif etmiştir

(Belge 6)
Belge yer numarası: COA DH.MKT 398/38
Dahiliye Mektubu Kalemi
Tarihi: 3 Temmuz 311 / 22 Muharrem 1313 (15 Temmuz 1895)
Numarası: 85/26
Huzur-ı Aliye-i Hazreti Sadaret-i Penahiye
Uluborlu kazasının Senirkent Nahiyesi Meclisi Belediye Reisi Tola Bayramzade Hacı Tevfik Efendinin menafi-i memlekete müteallik vaki olan hidematında (hizmetlerinden) bahisle münasip bir nişan ile taltifi hakkında Konya vilayetinden varid olan 14 Haziran 1311 tarihli ve 85 numaralı tahriratı leffen takdim kılınmış ve mumaileyhin beşinci tertipden bir kıta mecid nişanı zişanıyla taltifi münasip görülmüş ise de olbabda

Türk halkının refahı ve Türk yurdunun yükselmesi için gayret gösteren atalarımızı saygı ve rahmetle anıyoruz.

Dr. İbrahim KARAER
e-mail: [email protected]