CEZANNE... ard-öyk... resim teorisi 2020-171

• 1 Aralık 2020 Salı 03:22:59

Tıp kökenli olduğunuzu müsaadenizle fizyonomist analizlerinizden yormak isteyeceğim.
benim yazımın özü… yaklaşım olacaktır; kendim görsel sanatlar öğretmeniyim ve bunun bilgi teatisi olmasını ümit ederim.
İtirazlarım… size değil ülkemizde ki Cezanne’ı tanımaktan kaçınılmış olmalığıdır.
Cezanne’ın zor olduğu… Zola’nın dahi o “dahi”yi anlayamamasından bilebiliriz.
Amerikan sanat tarihi Avrupa sanat tarihine karşı yeni bir sanat tarihi inşaa ediyor.
V. H. Minor’ın kitabı bu konuda Avrupa resim teorisine ciddi karşılıklar vermektedir.
Gestalt teorisi ise büyük analizlere alınması düşünülerek hareket edilmektedir.
Kuzey Amerika sanat tarihi ve soyut resim teorileri… sizin beğeneceğiniz biyoloji felsefesinden alınmadır; Evrimsel "görme sanatı"nı tercih etmektedirler.
Matematikte aritmetik, çentik ile sayı sayma uzay matematiğe nasıl evrildiyse görmede evrim ( felsefeyle) diyalektik değişime uğrayacaktır: Cezanne işte burada dehasıyla geleneksel resmi; devrimle modern resme yani görme devrimine evirmiş olmuştur.
Laf çok uzatmakta istemem…
Termal gece görüş aletlerinin görmeleri… Bize salt fizyonomik- hayvani görmenin; isterse rasyonalize perspektifiyle olsun yegane olmadığını kanıtlar.
robotların görmeleri: Görme öyleyse... bir gösterge sistemidir…
Çağına tabi yasalara uyacak ve geleneksel resim yasalarıyla da bunu yapacaktır…
Wölflinn’in iki yasa getirmişti optizme bağlı iki ana esas:
1- Linear style
2- Painterly style
Cezanne perspektifi yorumlamadı: getirdiği semiyoloji bir perspektif doğurdu.
Stiller tekniklerle şımarıklık yapıp; seçer- seçmezlik yaptığını biliyoruz.
Stil; Empresyonizm de Kübizmi belirtmişti: Piksel tuşlar: Kübizmadır bu.
Kübizm mağara resminden beri vardı…
Realizm sıvama pasaj stili: Painterli- gölgesel o da mevcuttu: Rönesans tüm tarzları.
Işığı leke gibi mi… çizgi gibi mi?.. Kullacaktılar?
Bizans resimlerinde ki kumaş “Cloison”ları Kübizmdir…
Minyatürde ki masalar, Cezanne’da masaların mekanda uçmaları perspektif hatası değil; teknik bir sorun değil, stil tercihiydi: Kübizm ve Sürrealizm iki stil iç içedirler.
Guernika tablosunda bunu görmek olur: Sürrealizm ve Kübizmi.
Sürrealizm mekan kırılması parçalanmasıyla stil manası kazanabilir, o yüzden Kübizm ve Sürrealizm teknik ve stil olarak bir diğerine muhtaçtır.
Cezanne’ı ben de çok severim.
Burada son veriyorum. Umarım kızacağınız bir şey dememişimdir.
Saygılarımla.

Yalçıner Yılmaz
Akçansa Güzel Sanatlar Lisesi Uzman Görsel Sanatlar Öğretmeni
01-12-2020