Şu 'ebced-cifir'in hiç mi faydası yok arkadaş?

• 7 Ekim 2020 Çarşamba 19:00:55

Baştan diyeyim: Bediüzzaman’ın ’hatasızlığına’ iman ediyor değilim. (Bazı müfritlerden başka hiçbir Nurcunun da böyle iman ettiğini sanmıyorum.) Ehl-i Sünnet itikadı üzere derim ki: Hatalardan korunmuş olmak ancak nebilere mahsustur. Onlardan gayrısının yanlışa düşebilme ’ihtimali’ vardır. Fakat bu demek değildir ki: Eserlerinde mutlaka Ehl-i Sünnet itikadına uymayan ifadeler bulunur. Veya demek değildir ki: İlla bir yerlerde Ehl-i Sünnet itikadından sapmışlardır. Hayır. Hâşâ. ’İsmetin nübüvvet elinde olmasına’ böyle dışlayıcı bir yaklaşımla iman etmiyorum. Ya? Başta sahabe-i kiram olmak üzere bu ümmetin salihlerinin istikamet üzere yaşadıklarına iman ederim. Âlimlerinin de alel-ekser eserlerinde bu istikameti koruduklarına kâniyimdir. Aksine ancak delil gösterilirse inanırım. Yani ihtimali yakîn yerine koymam. İmkanı vukuata denk saymam. Mahfuz değiller diye "İlla itikadları/eserleri hatalıdır!" gözüyle bakmam. Bakan da nazarımda merduttur.

Bu tutumum, yalnız Bediüzzaman’a değil, cümle Ehl-i Sünnet ulemasına karşı böyledir. Onlara karşı vazifem saydığım hüsnüzannı mutlaka ederim. Ha, aralarında farklı duruşlar mı vardır, farklı içtihadlar mı savunulmuştur, farklı görüşler mi beyan edilmiştir? Bunlara karşı da haddimi bilirim. Birisinin görüşü bende galip olsa da ötekilere hürmetimi yitirmem. An şart ki: Savunulan büsbütün Ehl-i Sünnet mizanlarına aykırı olmaya. Eğer mutlak şekilde böyle bir aykırılıktan, yani küfür/bid’a suçlamasından, uzak kalınıyorsa gayrı sultanların sofrasına laf etmem. Önümdeki yalı bitiririm. Çapına bakmadan konuşanlardan da rahatsız olurum.

Ebced-cifir meselesinde Abdülhakim Arvasî kuddisesirruh ile Bediüzzaman Hazretleri arasındaki ihtilafa bakışım da böyledir. "Kartallar kendi aralarında konuşmuştur. Sineğin üstüne vazife değildir. Hem haddi de değildir. O kendi vızıltısının hakkını verse yeter..." diye düşünürüm. Sikke-i Tasdik-i Gaybî’deki mektuplardan da durumu böyle anlarım. Çünkü mürşidim de orada talebelerini uyarmaktadır: "(...) ehl-i velâyet, gaybî olan şeyleri, bildirilmezse bilmezler. En büyük bir velî dahi, hasmının hakikî halini bilmedikleri için, haksız olarak mübareze etmesini Aşere-i Mübeşşerenin mabeynindeki muharebe gösteriyor. Demek, iki veli, iki ehl-i hakikat birbirini inkâr etmekle makamlarından sukut etmezler. Meğer bütün bütün zâhir-i şeriate muhalif ve hatâsı zahir bir içtihadla hareket edilmiş ola..."

Ancak, arkadaşım, dikkatini çekerim. Bu yine demek değildir ki: Hakkaniyetin hakkı mürşidinin aleyhine söylenmiş her sözde ’taraf-ı muhalifi iltizam etmek’tir. Yani karşı tarafın argümanına hemen haklılık etiketini yapıştırmaktır. Hayır. Talebeliğin hakkı bu değildir. Talebe, eğer hakikaten talebeyse, önce bir mürşidinin dediğini dinler. Delillerine bakar. Anlamaya çalışır. Bütün bunlara rağmen gönlüne itminan gelmiyorsa ancak karşı tarafın reyine meyleder. Ebced-cifir meselesi ise bence öyle değildir. Hiç öyle değildir.

Ebced-cifir meselesi Bediüzzaman’ın yanlışlıkla uğraştığı bir iş değildir. Ha, doğrudur, bu konuda bir parça ’mecburiyet’ten bahsetmek mümkün olabilir. Çünkü kendisi de ’Eskişehir Hapsi’ şartlarında böyle zevkli bir uğraşla talebelerine şevk verme ihtiyacı hissettiğini belirtmiştir. Lakin hatırlatırım: "Ya aslında ben de bu ebced-cifir işine pek inanmıyorum ama ne yapayım. O an mecbur kaldım da girdim. Yoksa hiç girmeyecektim!" şeklinde bir beyanı yoktur. Bilakis, kendisine bu noktada gelen her tenkide, ebced-cifir meselesinde bir hakikat gördüğünü belirtir sebatta cevaplar vermektedir. Bunun en açık delilleri bizzat Abdülhakim Arvasî Hazretlerine yazdığı mektupta görülmektedir. Alıntılarla uzatmayayım. Merak eden o mektuplara ulaşıp okuyabilir.

Yani, bazı Nur talebelerinin bu sıralar yüreği götürmese de, Bediüzzaman ebced-cifir meselesinin arkasındadır. Öyle ağzının kenarıyla, kaleminin dışıyla, gözünün ucuyla, elinin tersiyle değil ’önemseyerek’ onunla meşguldür. İsbatı sadedinde sarfettiği deliller de vardır. Peki bir mü’min bu delillerle amel etmek zorunda mıdır? Değildir. Meşgul olmak istemeyene kimse birşey demez. Hatta salih bir mü’minin iyi bir niyetle muhalefetini görsem/okusam, ki oluyor da bunlar, "Sen nasıl ebcedi-cifiri kabul etmezsin!" diye kavga etmem. "Olabilir..." derim. "Onun da benimsediği görüş bu olabilir." Ellerinden öperim. Ancak bu saygım ebced-cifirin dalaletle suçlanmasına kadar sürer. Eğer sapkınlıkla suçlarsa o zaman bir miktar da ben ona muhalefet ederim.

Bediüzzaman’ın mezkûr gerilim sırasında altını çizdiği birşey var ki bence ’ebced-cifir’ meselesine daha farklı bir açıdan bakmayı da sağlar: "Evet, bu hakikatle beraber, insan kusurdan, nisyandan hâli değil. Benim bilmediğim çok kusurlarım var. Belki de fikrim karışmış, risalelerde bazı hatalar olmuş. Fakat, Kur’ân’ın hurufât-ı kudsiyesinin yerine, beşerin tercümesini ikame perdesi altında, noksan huruflarla, yeni hat altında, tahrifkârâne, ehl-i dalâletin tevilât-ı fâsideleri âyâtın sarâhatini incitmelerine bakmıyor gibi; biçare, mazlum bir adamın, kardeşlerinin imanını kuvvetlendirmek için, bir nükte-i i’câziyeyi beyan ettiği için, hizmet-i imaniyesine fütur verecek derecede itiraz, elbette değil ehl-i hakikat zâtlar, belki zerre miktar insafı bulunan itiraz edemez..."

Mürşidimin ’noksan huruf’ konusuna tam da burada dikkat çekmesi mühimdir. Çünkü ebced-cifir mevzuunda eskimez yazıya, yani hatt-ı Kur’anîye, ilgi çekecek bir yan da vardır. Ehlince, usûlünce ve "Allahu’l-a’lem!" hep katık edilerek uygulanması gereken bu sistem, yeni harflerle değil, eskimez harflerle mümkündür. Yani Kur’an’ın Latin harfleriyle yazılmışıyla şu hesap çıkarılamaz. Mealden de böyle bir hesap yapılamaz. Bu hesap ancak hatt-ı Arabîyle yazılmış Kur’an’da yapılabilir. Yani ’aslında’ olabilir. Hal böyle olunca insanların devlet zoruyla hatt-ı Kur’an’dan soğutulduğu bir zamanda Bediüzzaman’ın bu zevkli mesleği tekrar gündeme getirmesi ’eskimez yazıyı kalplerde tutma arzusu’ndan olabilir. Ki ben görüyorum. Yadsınmaz bir etkisi de var. Böylesi bir meşguliyetin merakıyla insanlar Kur’an harflerine de ayrıca bir ilgi duyabiliyorlar. Neden olmasın? Mürşidimin hatt-ı Kur’an’ı koruma çabasını mesleğinin lazımlarından sayması (ve yukarıdaki mezkûr ifadeler) buna yeterli bir delil oluşturmaz mı? Bana ’oluşturabilir’ gibi geliyor. "Allahu’l-a’lem!" kaydıyla arzedeyim.

Hâşâ, benzetmek gibi olmasın, hani çocukları derslere ısındırmak için yapılan zevkli alıştırmalar vardır. Çocuklar o alıştırmaları yaparken hem eğlenirler hem de öğrenirler. "Hiç eğlenmesinler!" derseniz dersi de belletmekte zorlanırsınız. Yahut da pek azında böylesi teşviklere ihtiyaç duymayan bir hakikat aşkı bulursunuz. Bence ebced-cifir meselesinin hatt-ı Kur’anîyi müdafaa anlamında böyle bir faydası da var. Meşguliyet arzusunu arttırıyor. Ha itiraf edeyim: Ben meşgul olmadım. Bazı meşgullerin meşguliyetlerinden de hoşlanmadım. Lakin böyle birşeyin varlığını da reddetmedim. Hikmetten/hakikatten uzak görmedim. Hele mürşidimin bu yoldaki sa’yini heba bilmedim. Kardeşlerim için de evvel-âhir duam: Cenab-ı Hak böylesi meselelerde ayaklarımızı sırat-ı müstakimden ayırmasın. Büyük sözler söyletmesin. Büyük iddialarda bulundurmasın. Âmin. Âmin. Âmin.