Kediler de cennete girecek mi?

• 14 Eylül 2020 Pazartesi 04:54:43

"Cennetlerin meyvelerinden kendilerine her rızık verilişinde ’Bu (tıpkı) daha önce (dünyada iken) bize verilen rızık!’ diyecekler. Halbuki bu rızık onlara (dünyadakine) benzer olarak verilmiştir."
(Bakara sûresi 25. ayetten.)

Bir keresinde şöyle bir soruya muhatap olmuştum arkadaşım: "Allah, bir kadının tecavüze uğramasına müsaade ettikten sonra, cennette mutlu olmasını nasıl bekliyor?" Yanlış anlaşılmasın. Soran kardeşim ateist falan değildi. Müslüman bir hanımdı. Fakat içine düştüğü bu cendereden çıkamıyordu. "Tecavüze uğramış bir kadın, yaşadıklarını hatırlamasına rağmen, nasıl cennette mutlu olur?" diyordu. Farklı versiyonlarıyla daha evvel de karşılaştığım için garipsemedim. Ateist gruplarda da, özellikle çocuk tacizi gibi olayların mağdurları adına, böyle sorgulamalar yapılıyordu. Allah’ın böyle bir travmayı yaşattıktan sonra o insanlardan mutlu bir hayat sürmelerini beklemesinin haksızlık olduğu savunuluyordu. Bense, ne zaman böyle argümanlarla karşılaşsam, mürşidimin Mesnevî-i Nuriye’deki o cümlesine uğrayıp dönüyordum: "Gafil nefis âhireti dünyanın bitişiğinde ve dünya ile bağlı bir menzil zannediyor."

Geçenlerde Nihal Bengisu Karaca Hanım’ın ’kedilerin bekası’ konulu yazısını okurken de bu cümleye uğradım. Neden? Çünkü bu tarz itirazların altındaki arızayı hep aynı şekilde teşhis ettim: Bu tarz takılmalar ölüm eşiğini atlamanın (veya dünyadan ahirete yaşayacağımız büyük dönüşümün) algı-anlayış dünyamıza hiçbir tesirinin olmayacağı üzerine kurulular.

Böyle düşünüş sahipleri sanıyorlar ki: Biz ahirette varlığa, ayrılığa, fenaya veya hâdiselere dair hiçbir bakış açısı değişikliğine uğramayacağız. Bu dünyada nasıl görüyorsak öyle. Bu dünyada nasıl hissediyorsak öyle. Bu dünyada nasıl kızıyorsak öyle. Bu dünyada nasıl üzülüyorsak öyle. Öyle, öyle, öyle. Herşey öyle kalacak. Hiç başka türlüsü olmayacak. Burada üzüldüklerimize orada da üzüleceğiz. Burada kızdıklarımıza orada da kızacağız. Burada neyi-nasıl bulduysak orada da öyle teşhis edeceğiz, arayacağız, umacağız vs. Fakat, hayır, ahirete dair rivayetler bize böyle söylemiyor. Aksine; benzerlikler kadar başkalıklar da olduğunu; dostların düşman, düşmanların dost gibi görülmeye başlanacağını; hülasa; insan-mekan-varlık algımızda ’din günü’ne yakışır şekilde sıçramalar olacağını öğreniyoruz okuduğumuz kudsî kaynaklardan.

Bunu Holografik Bakış’tan öğrendiğim şu misalle açmak istiyorum: Size bir video izletildiğini düşünün. Birkaç adam toplamış sedye üzerindeki birisini kesiyor. Ürküyorsunuz. Kan beyninize sıçrıyor. "Nasıl olur böyle birşey?" diyorsunuz. Sonra kamera giderek uzaklaşıyor. Öyle uzaklaşıyor ki artık ’Ameliyathane’ yazısı duvarda okuyabiliyorsunuz. Yazıyı okuduğunuz zaman olaya yaklaşımınız değişiyor. Rahatlıyorsunuz. Meğer bu insana yapılan işkence değilmiş. Sağlığı için uğraşılıyormuş. Risale-i Nur terminolojisinde buna ’ademî görünen vücudîlikler’ deniliyor:

"Adem şerr-i mahz ve vücud hayr-ı mahz olduğunu ehl-i tahkik ve ashâb-ı keşif ittifak etmişler. Evet, ekseriyet-i mutlaka ile hayır ve mehâsin ve kemâlât, vücuda istinad eder ve ona râci olur. Sureten menfi ve ademî de olsa esası sübutîdir ve vücudîdir. Dalâlet ve şer ve musibetler ve mâsiyetler ve belâlar gibi bütün çirkinliklerin esası, mayası ademdir, nefiydir. Onlardaki fenalık ve çirkinlik ademden geliyor. Çendan suret-i zâhirîde müsbet ve vücudî de görünseler, esası ademdir, nefiydir."
Konu zor. Daha fazla misal verelim. Mesela: Kangren olmuş bir kolun kesilmesi ’ademî görünen bir vücudîlik’tir. Çünkü, her ne kadar yapılan şey bir ’yoksun bırakma’ eylemi olsa da, aslında yaşama hizmet eder. Hayırlıdır. Varlıksaldır. Tersi bir misallendirmeyi de konuşalım: Bir seri katili özgürlüğüne kavuşturmak zâhiren vücudî görünse de aslında ademîdir. Yani ’vücudî görünen bir ademîlik’tir. Çünkü bu tutum günahına girdiği masumların, o masumların hayatlarını önemseyenlerin ve adalet bekleyen toplumun hukukunu hiçe saymak olur.

Yine bunun gibi: Faiz her ne kadar malı arttıran birşey gibi görünse de büyük resimde görünen çirkin yüzüyle eksilticidir. Sömürü düzenini besler. Emeği zaafa uğratır. Say-Sermaye mücadelesini arttırır. Fakirler ve zenginler arasındaki köprüleri yıkar. Zekat da her ne kadar zâhirde malı azaltan birşey gibi görünse de büyük resimde görünen güzel yüzüyle arttırıcıdır. Sömürü düzenini yıkar. Emeği destekler. Say-Sermaye mücadelesini azaltır. Fakirler ve zenginler arasına köprüler kurar. Bu yüzden hadis-i şerifte "Zekat İslam’ın köprüsüdür!" buyrulmuştur.

İşte, bu ademîlik-vücudîlik, varlıksallık-yokluksallık karmaşası nedeniyle, yani eylemler sadece zâhirleriyle birbirlerinden ayrılamadıkları için, insanlığa vahiy bahşedilmiş, şeriattan sorumlu tutulmuşlardır. Şeriat kısa akılların yaşayacağı karışıklığı ilahî seçimlerle temizler. Onlara büyük resimde (’ezel’ denilen manzar-ı âlâdan görünen resimden büyüğü mü vardır) görünen hakikatleri üzerinden sınırlar tayin eder. Yasaklar/teşvikler koyar. Biz de resmini kuşatamadığımız bu tayinlere teveküller ederiz. Mü’minin Allah’a tevekkülü bu şekildedir. Yani Allah "Zekat malı arttırır!" buyuruyorsa, görünene kanmayız, arttırıyordur. "Faiz malı azaltır!" buyuruyorsa, görünene aldırmayız, azaltıyordur. Neyse, bu bahsi fazla uzattık, sadede dönelim.

Müfessirler Fatiha’da geçen ’din günü’ tabirinin bir anlamının da ’tek geçer akçenin din olacağı gün’ olduğunu söylerler. Yani dünyada değer atfedilen bütün algılar orada dinle mihenge vurulacaktır. Dinde kıymeti olmayan hiçbirşeyin kıymeti olmayacak, dinde kıymetli olanın değeri ortaya çıkacak, dünyadaki sahte değer yargıları Allah’ın azameti karşısında kayıplara karışacaktır. Yine mürşidimin tabiriyle bu dünya Daru’l-Hikmet iken öteki âlem Daru’l-Kudret olacaktır. Bu dünyanın zenginleri, eğer mallarını hayırda kullanmamışlarsa, öteki âlemin dilencilerine dönüşeceklerdir. Bu dünyanın fakirleri de, eğer hakkıyla şükretmişlerse, öteki âlemin sultanlarına dönüşeceklerdir. Burada hususan şu noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum:

"Gafil nefis âhireti dünyanın bitişiğinde ve dünya ile bağlı bir menzil zannediyor..." ifadesinde dikkat çekildiği gibi ’herşeyin dünyadakiyle aynı paralelde devam ettiği bir ahiret’ düşlemiyoruz biz. Müslümanın ahireti böyle değildir. Dolayısıyla dünyada alıştığınız şeylerden yoksunluğunuza, mesela kedilerinizi orada bulamayışınıza, üzülmeniz sözkonusu olamaz. Bu tür sanrılar hiçbirşeyin değişmeyeceği üzerine kuruludur. İnsan şu dünyada dahi azıcık daraltıcı/ferahlatıcı bir hâdise yaşasa algı durumu büsbütün değişir. Dünya ahirete dönüşürken aynı mı kalacaktır? Kalmayacağını Kur’an’da bize nakledilen mahşer diyaloglarından biliyoruz. Münkirler tağutlarını, tağutları münkirlerini nasıl, ne şekillerde, ne netlikte inkâr etmeye başlıyorlar, ilgili ayetleri okumuşsunuzdur. Bu diyalogların bize nakledilmesinin bir hikmeti de, işte, bu algı değişikliğine uyanmamızdır. Dünya ahiret gibi olmayacaktır. İnsan da öyle kalmayacaktır.

Gelelim baştaki soruya: Bunun da cevabı aslında yukarıdaki paragrafta saklanıyor. Biz bu dünyada birşeylere üzülüyoruz, kızıyoruz, gülüyoruz, beğeniyoruz, travma yaşıyoruz, neden? Çünkü onları kafamızda/kalbimizde koyduğumuz bir yer var. Bir algı dünyamız var. Bir değer hiyerarşimiz var. Bir haritada işaretlenmiş konumlar var. Bu algı dünyası, bu değer hiyerarşisi, bu haritada işaretlenmiş konumlar yerlerinden oynatılsa onları ele alış tarzımız da büsbütün değişir. Sözgelimi: Askerlikte yaşadığınız eziyetli günleri daha sonra yıllarca keyifle anlatırsınız. Çocukken köy hayatında çektiğiniz çileler metropollerde özleme dönüşür. Peki, bu kadar çokça küçüğün küçüğü nümunelerini yaşarken böyle değişimlerin, travmatik olaylara yaklaşımımızı da bu dünyadaki şekliyle ahirete taşıyacağımızı kim iddia edebilir? Kim böyle bir öteyi öngörebilir?

Uzattım. Toparlayayım: Ben hem Nihal Bengisu Hanım’ın serzenişinde hem de baştaki soruda aynı bakış açısı daralmasının etkili olduğunu düşünüyorum. Biz ’âhireti dünyanın bitişiğinde ve dünya ile bağlı bir menzil zannediyor’uz. Buradaki hislenişlerimizi, düşünüşlerimizi, yargılarımızı da aynıyla oraya taşıyacağımızı sanrılıyoruz. Göğsümüzdeki sıkıntıyı da bu yanlış beklentiye yaslıyoruz. Bunu bir aşabilsek ahiretle ilgili rivayetlerde gönül razılığı bulacağız. Allahu’l-a’lem. Ne diyelim: Cenab-ı Hak verdiği haberleri razılıkla kabullenenlerden eylesin. Âmin. (Bitirirken: Maruz kalabileceğim linçlere karşı belirteyim: Ben de bir kedi hastasıyım.)