kübistler nesneyi nasıl görüyor... resim teori... ard-öyk... 152-2020

• 2 Eylül 2020 Çarşamba 11:29:21

eski bir sanat tarihi kitabında okumuştum.
burhan toprak’ın sanat tarihçisi olduğu herkesin malumudur:ekollerinde kübizme değinmişti.
kendisi mimar sinan güz. san. fak. müdürlüğü yapmıştır.
derin bir kişiliğe sahiptir.
klasik osmanlı medeniyetini iyi bilmekle birlikte, batıyı iyi idrak etmiş bir neslin bireyidir.
"üstad" biri için; izah mesele değildir!
ondan okumuştum:
bir şişeyi model olarak, kübist ressam karşısına alır.
şişenin ağzı tapalı kısmına bakarken yalnız tapayı görürüz.
kübist ressam bütün görmek felsefesini resim sanatına eklediğinden "bütün şişe"yi görmeğe çabalayacaktır.
şişenin ortasını ve dibini tapalı ağzıyla bir anda, birlikte görmelidir.
ve kübist ressam şişe modeline bir an da/ eş zamanda bakar... şişenin bütününü görmeğe çabalar... kısımlı görmeğe tasarlanmış insan gözü bunu beceremeyecektir.
ya tapayı,
ya ortasını,
ya şişenin dibini görmek olur.
kübist ressam bir an da üç kısmı ,görmeği gözünü zorlayarak yapmağı dener.
birşey oluyordur ama bütün; parçalanarak olur bu.
şişe cloisonlara/ kırılmalara ayrılır.
bütün şişe görünse görünse ancak kübist resimlerde figürlerin param parçalara geometrik alanlara ayrılmaları gibi olur.
bu tüm zamanlarda görme tekniğidir...
ikonlarda...
minyatürlerde: doğu, batı da...
ilkel resimlerde...
konturun doğduğundan ve marjların, alanların oluşturulduğundan beri olma bir görme metodudur.
kübist ressam modeli üçgen alan, kare, daire alanlarda: "cloison" lar da görecektir.
bir optik deneme- sınamadan başlayan bu yöntem esasında eşzamanlı ve bütünü görmek gayretidir.
puzzle dizimi gibidir parçalar ve meydana gelmiş bütündür.
puzzle parçadan bütüne gitmekken...
kübizm bütünden parçalara üçgen daire, kare "cloison"larla gider ve eş zamanda yapar bunu.
zaman teorisi araştırması ve zaman- mekan felsefi söylemine dayanan bir tatbiki felsefi görsel sanattır: kübist resim.

y.yılmaz
akçansa güz.san. uzm. gör. san. öğt.
çanakkale

02-09-2020