Aydınlarımızın Hapis Çilesi

• 11 Haziran 2020 Perşembe 01:44:31

‎ Bilirsiniz, "düşünce suçlusu" diye bir kavram vardır. Eyleme dönüşmeyen düşünce niçin ‎suç sayılır? Çünkü kanun yapıcılar bazı yazarları, aydınların düşüncelerini devlete karşı ‎tehdit olarak algılamışlardır. Ülkemizde tek parti dönemi ile darbelerin yapıldığı zaman ‎diliminde sonradan kaldırılan 141.142.163. kanun maddelerinden yargılanmış birçok kişiler ‎az veya çok hüküm giymiş, düşünce suçlusu sayılıp hapis yatmışlardır. ‎
‎ Oysa birey devlet karşısında güçsüzdür. Bir bireyi devlet nizamını etkileyecek, ‎değiştirecek güçte görmek devlet adamlarının zaafı mıdır? Yoksa dergi çıkaranları, yazarları ‎suçlu görmek devletin eskiden yaşanmış kötü tecrübelerden dolayı bir refleks midir? ‎Osmanlı dönemi ile birlikte tarihimizde çeşitli isyanlar ve ayaklanmalar yaşanmıştır. ‎Bunlardan çoğu kanlı bitmiş ya da yöneticiler, padişahlar, sadrazamlar ağır bedeller ‎ödemişlerdir. Belki de devletin kendini koruma isteği ile isyanlar arasında sebep-sonuç ‎ilişkisi kurulabilir. Yasalarımızda "halkı isyana teşvik" ve benzeri ibarelerin yer almış ‎olması boşuna değil. Diğer taraftan her birey istediği inanca, kanaate, fikre sahip olabilir ve ‎bunları ifade edebilmesi din, vicdan özgürlüğü içerisinde değerlendirilmiş kişisel haklarıdır. ‎Hakarete varmaması, yasalara aykırı olmaması şartıyla. ‎
‎ Bir şekilde devletin gazabını üzerine çekmiş isimlerden bazıları şunlardır: Necip Fazıl ‎Kısakürek dincilik suçlamasıyla defalarca mahkeme edilmiş, hapse girip çıkmış, bir ‎defasında derginin sahibi sıfatıyla eşi de birlikte hapsedilmişti. Onun çıkardığı ’Büyük Doğu ‎Dergisi’ önemli bir misyonu temsil ediyordu : “ Polemikleri, sansasyonel kapanış ve ‎çıkışlarıyla da dikkati çeken Büyük Doğu, Türkiye’de İslâmcı harekete yol açan belli başlı ‎yayın organlarından biri durumundadır. Dinî yayınların hemen hiç bulunmadığı bilhassa ‎‎1950 öncesinde gençlerin dinî kültüre yönelmesinde oldukça önemli bir rol üstlenmiştir. ‎Büyük Doğu’daki birçok yazısı yüzünden Necip Fazıl değişik iktidarlar devrinde adlî ‎takibata uğrayarak hakkında defalarca beraat, tevkif ve hapse mahkûmiyetle sonuçlanan ‎kararlar verilmiştir.(1) ‎
‎ Dünya klasikleri romanların sahibi Kemal Tahir askeri isyana teşvik etmek suçlamasıyla ‎‎15 yıl hapis yatmıştır: "Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nde “askeri isyana ‎teşvik” suçlamasıyla yargılandı. 15 yıl hapse mahkûm oldu. Çankırı, Çorum, Kırşehir, ‎Malatya ve Nevşehir cezaevlerinde 12 yıl hapis yattı (1938-1950). 1950’de genel afla ‎özgürlüğüne kavuştu. 6-7 Eylül 1955 olayları sırasında yeniden gözaltına alındı, Harbiye ‎Cezaevi’nde 6 ay tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı."(2) ‎
‎ Nazım Hikmet uluslararası üne ulaşmış, eserleri birçok dile çevrilmiş Türk şairdir :" ‎Şiirleri yasaklanan ve yaşamı boyunca yazdıkları yüzünden 11 ayrı davadan yargılanan ‎Nazım Hikmet, İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde 12 yılı aşkın süre yattı. ‎‎1951 yılında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı; ölümünden 46 yıl sonra, 5. ‎‎1,2009 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile bu işlem iptal edildi.” (3)‎
‎ Hapsedilmiş aydınlarımız çoktur. :”Doktor Hikmet Kıvılcımlı 22,5 yıl, Aziz Nesin çeşitli ‎zamanlarda 48 ay, İsmail Beşikçi 17 yıl, Doğu Perinçek 10 yıl 9ay,Hikmet Çiçek 20 yılı ‎geçkin bir süre ve daha niceleri var. “ (4)‎
‎ Diğer bazı düşünce suçlusu muamelesi gören isimler ve haklarında yapılan suçlamalar ‎şöyle: "A. Kadir. Ankara Harp Okulu son sınıftayken, Nâzım Hikmet’i bu okulda propaganda ‎yaptığı gerekçesiyle açılan davada yargılandı. On ay hüküm giydi, okuldan çıkarıldı. (1938). ‎Ahmet Arif Ankara Üniversitesi Felsefe Bölümü öğrencisi iken iki kez tutuklandı, ‎yargılandı ve iki kez hüküm giydi. Ahmet Telli 12 Eylül’de sonra uzunca bir süre tutuklu ‎kaldı. Ataol Behramoğlu 1982.yılında Barış Derneği Davası nedeniyle on ay tutuklu kaldı. ‎Can Yücel 12 Mart döneminde Che Guavere’nin ’Gerilla Harbî’, ’İnsan ve Sosyalizm’ ‎kitaplarının çeviri nedeniyle 15.yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1974 affıyla tahliye oldu." (5) ‎
‎ Verimli, yetenekli, üretken yazarlarımızdan Sabahattin Ali çok üzücü bir şekilde sağcılık-‎solculuk tartışmaları dolayısıyla kurban edilmiş:‎
‎ "Aziz Nesin’le beraber çıkardığı Markopaşa dergisinde siyasileri, eleştirmesi yüzünden ‎çeşitli davalarla uğraşmak zorunda kaldı. Hakkındaki davaların aleyhinde seyrettiği bir ‎dönemde Türkiye’den ayrılmak istedi ve Bulgaristan sınırını geçmek isterken kendisine ‎kaçma girişiminde rehberlik eden Ali Ertekin tarafından milliyetçi gerekçelerle öldürüldü." ‎‎(6) ‎

KAYNAK
‎(1)‎ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
‎(2)‎ turkedebiyatı.org
‎(3)‎ tr.vikipedia.org
‎(4)‎ Türk aydınının CEZAEVİ ile imtihanı, aksam.com.tr.‎
‎(5)‎ Erhan Özyel, Şairlerimizden Seçme Şiirler
‎(6)‎ Habertürk, 02.04.2019‎