elli sekiz yaşım var... ve bir ismi çözdüm. ard-öyk/95-2020

• 3 Haziran 2020 Çarşamba 21:57:20

muhitimizi sürekli takip etmişimdir.
çevremiz, akraba, hısımdan oluşmuyordu, komşularımız vardı.
eskilerimizin taallukatı vardı... bu bize ata- dededen mirastı.
kız alıp vermelerden doğma sıhriyet bağlarımız...
selam- sabahlaşmışlıktan doğma münasebetler...
asker arkadaşlıklar...
kaç ha kaç’ta insani ilişkiler olmuş...
beylerden, ağalardan ilgiler...
ardahan, çıldır, göle, şavşat, hanak, posof, ahıska, borçalı ve tiflis,
havzasında herkesin bir tarihi şeceresi ve sosyal statüsü vardır.
bizimkilerin yine öyleydi.
akrabalarımızı müşahade ettiğim kadar komşularımızı gözlerdim.
çözmeğe çalışırdım.
neye göre yapacakmışımsa, bilmezdim?
sözleri niye sarf ettiklerinden ve okulda ki kelimelere uymadıkları nedenini?..
bir bilmek sevdasıyla her ağzın altında; ağızdan çıkacak lafları beklemişimdir.
yöresel isimlerin, lakapların... modern dünyada karşılığı olmadığı; beni şaşırtmıştı.
okul eğitimi modernizmin tam noktasıydı.
okula da gidiyorduk.
evde duyduklarım, burada bir anlam almıyordu.
herşeyi herşeysiyle, bir devran değiştiğini hissetsem bile anlamıyordum.
eskilerin ardahan’ıymış bizimkiler...
modernizm, dünya’ya yayıldığı gibi ardahan’a da intikal etmişti.
teyzem; annemin amca kızı, ismi nüfus cüzdanında yazdığı: nebahat’ti... kendileri ona " gıdı" derdiler.
ne olduğunu bilemiyordum. bir lakaptı... mı? olabilirdi.
lakap olsa yine anlamı olmalıydı.
yaşadıklarıma görgü diyorum, bunların hepsine.
birgün... bekleyen... muradına erermiş; kabul etmeli ki; sonuç bekleyenlerinmiş!
"giti pashaei iranlı kadın şarkıcı"
gol-e meryam şarkısı "youtube" da dinledim.
iranlı, afganistanlılar: şarkıcıyı seviyor; şarkıyı, şah dönemin tutkulu nostaljisi içiçe geçmiş idi.
duygu seli altında iranlılar, afganlar döneme, şarkıya, şarkıcıya hıçkırıklar ve hüzünlerle yazdıkları notlar yürek burkutucuydu.
iranlıların, afganların yitirdikleri "mükemmel kayıplar" olmuş!
giti... ismi eski pehlevice de "dünya" anlamındaymış, yorumların birinde gördüm.
kadınlara verme bir isim.
"dünya"
ortaasya, horasan antikitesinden bir isim.
giti pashaei...
"hey gidi dünya hey" derken de galatlaştırılmış "giti" iki defa dünya demiş oluyoruz.
test sınav derken, test sınav demektir... iki defa sınav diyoruz: sınav, sınav.
"gıdı" teyzeme (nebahat) giti: "dünya" dendiğini anlıyorum, annemler diğer tüm teyzelerim, dayılarım...
kültür kollektif bilinci ne emrederse öyle söylemiş, öyle dinlemişler.
bilinçdışı kültür tedvirini size ittihaz ettirir. sizin bilmenizi, seçmenizi beklemez!
bir insanlık kader kanunlarını anlamış oluyordum.
ve yaşım elli sekize varmış. bir ismin çözümünü tarihsel geldisini tahmin ediyorum.
bugünleri bize nasip eden yüce Allah’a binlerle şükür olsun.
hayata ve sahibine hayran olunmaz mı?

yalçıner yılmaz
960toki
çanakkale
03-06-2020