türk coğrafyalar... topluluklar... dönemlerin estetikleri ve onun tarihi seyri... 81-2020... ard-öyk

• 13 Mayıs 2020 Çarşamba 23:28:51

türk kültürü gadre uğramıştır.
estetik teorisi yapılmış mıdır?
üç tane onlu senelerdir türk estetiğini düşünmüşümdür.
sevdiğim kültürümüze ait çalışma yapabilmek... tesbiti kadar tasarlanması gibi değildir.
multidisipliner kudretli birikim şarttır.
iyi eğitim almış ve lisanlar bilmeli yazacak kişi.
türk estetiği coğrafi mekanlar münferittir.
bilmem ki azerbaycanlı estetikçiler türk sanat teorisi çalışmışlar mıdır?
iran’da, samet behrengi ve şehriyar diyarlarında estetiğe "bediiyat" demekle bir çalışma olmuş mudur?
kırım tarafların rus kültürü kadar eşkenaz ve hazar zekası denemiştir... bir düşüncemdir.
balkanlar türkleri rönesans, fransız aydınlanması ve toplumcu kültürle tanışıklığı teori üretmiş olmalıdır.
ırak, suriye, mısır, hindistan, afganistan türkleri... sincan türkistanı.
merkezi asya aydınları, cengiz aytmatov ve diğerleri gibi türk estetiği için izler bırakmış olmalıdır.
modern almanya ve avrupa refahında yaşayan sanatçı ve düşünürlerimizin mutlak çalışmaları vardır.
türk estetiği.
türk güzellik bilgisi nedir?
almanların, arapların, iranlıların, rusların estetiği mevcuttur.
islam, hristiyan, budizm estetiği...
batı, doğu...
münferit isimlar tahtı altında estetik teoriler çalışılmıştır.
bizim teorimiz olmasa dahi güzellik objemiz vardır: eserler ve sanatlarımız buna tanıklık etmektedir.
dağınık estetik hipotezler varlığından haberdarız.
" Güzelliğin on par’etmez. Bu bendeki aşk olmasa." aşık veysel’in deyişidir.
modern türkiyede estetik eserler fındıkoğlu, suut kemal yetkin, arvasi, ayvazoğlu, tunalı, koç... yapıtlarını biliyoruz.
genel estetik eserlerdirler.
bedrettin cömert’in az ve öz "estetiği" sanat eseri nasıl yapılır’ı ilk kez açıklamağa çalışmıştır.
türk estetiğini ve bir "çıkış" yolu"nu yahya kemal dolaylı, eserlerinde, sohbetlerinde değerlendirmiştir.
a. hamdi tanpınar gayretkeşlik etmiş savunmuştur.
eski ile yeni iki medeniyet terkibinde mesailen bir konsept belirtemeyen nice aydınlarımız ve sanat eleştirmenlerimiz olmuştur.
son radde de" muhafazakar estetik" ile mesele kendini izhar etse de sönmüş kaybolmuştur.
türk estetiği teorisi dinsel, tarihsel, evresel, mekansallığı aşamamaktadır.
tarihte şaman türk devletlerin sanatları olmuştur. mekan: orta asya.
yahudi türk devleti ve sanatları... kafkasya.
selçuki türk devletleri bektaşi sanat temayülleri... horasan.
osmanlı türk devleti sanatları... balkan, asya, orta doğu- afrika ve anadolu.
modern türkiye cumhuriyeti sanatları... anadolu.
bu üç evre sanatta terkip tanzimi zaruri kılmaktadır.
üç evre; mekan, zaman ve düşünce münferitliğe haizdir.
türk estetiği teorisi, üçünün terkibiyle oluşturulmak gerektirmektedir.
coğrafyalar...
zamanlar...
zihniyetler...
münferitliğinde...
terkip etmek!

yalçıner yılmaz
960toki
çanakkale
14-05-2020