Merhaba Hece 3, Nem düştü, Kime ne, Taş söndü, Yâr yandı.

• 25 Nisan 2020 Cumartesi 23:41:39

İlk başlarda Hece Şiiri göz, baş ağrıtır. Ağrı kesici kullanın geçer.

Şiir hakkında uçtuk göçtük toza bulandım. Başım ağrıdı ağrı kesici aldım devam dedim kendimce/haddimce..

Heceyi tanımak için, seslerin iz düşümü alfabeyi tanımamız gerekir..

8 sesli, 21 sessiz, ağızlara göre de ekstra sesli veya sessiz harfler kullanılabilir.

Kafiye ve ayak anahtarımız.

A e o ö u ü ı i

B c ç d f g ğ h ı i j k l m n p r s ş t v y z

L Sesi üzerinden;

Al el ol öl il, bal bel bol böl bil , çal çöl çil, dal dol döl dul dil, … gibi

Hece şiirinde, hece sayısı sesli harf sayısıdır.

Priz, kriz … : 1 hecedir

Klavye… : 2 hecedir..

Peki?

Mouse: kaç hecedir? 3 hece mi demeliyiz, yoksa “fare” olarak düşünüp ve ağız okunuşu olarak 2 hece mi demeliyiz..

Dijitak Hiyeroglif adlı şiirimden;
“Gözlerim takılırken bildirimin ardına
Mousem yerleşiyor görüntünün yurduna” Dünyevi.. Mouse: 3 hece olarak, sesli harf kuralına bağlı kalmışım..

KURALLAR

Her mısra eşit hece sayısı olacak.

Duraklar: Mısradaki anlamsal ifadenin bittiği yerdir. Okuyuşta nefes alıp verdiğimiz yere denk gelir.

7’li hece için; 4+3;3+4

8’li hece için; 4+4;5+3

11’li hece için; 4+4+3; 6+5;7+4

14’lü için; 7+7 şeklinde en çok kullanılan durak çeşitlerimiz. Ekstra duraklarda olabilir.. Durak içinde durak gibi; 1+3; 2+2; 3+1, 4+2;5+1; 6 VB kullandığımız kelimelerin ahengini nasıl oluşturabilirsek..

Kıt’a da Mısra Sıralanışı hem şekli, hem de anlamsal olarak;

Renk üzerinden

1.Mısra :Alev Kırmızısı
2.Mısra:Mercan kırmızısı
3.Mısra: Kırmızı
4.Mısra Kıpkırmızı

Hiyerarşi üzerinden

1 Mısra: Vatandaş anlam
2.Mısra: Müdür anlam
3.Mısra: Vezir anlam
4.Mısra: Kral anlam

Vezir ile kralın arası bozuksa kıt’a yıkılır. Aradığımız ahenk, kral bir söyleyişle, her vatandaşı kucaklayabilmektir.

Diğer ifadeyle futbol takımı

1 mısra: Bek
2.mısra: Defans
3.mısra: Orta saha
4.mısra: Forvet…

Asl olan takım ahengidir, orta saha pas verir, forvet gol atar gibi..

Kıt’ada en önemli olan mısralarımız 3. Ve 4 . mısra arasındaki akış, devamlılık, mana, ses ritmi vb şekildeki kuvvetli bağdır. Anlam bölgemiz, ifade alanımız, hedefimiz, vuruculuk, geçişkenlik vb bu iki mısrada toplanır.

Kıt’a Sıralaması ..

Şiirimizi yazdıktan sonra orta kıt’aların yerlerini değiştirebilir, ses, anlam,duyuş, görüntü vb göre sıralamamızı yeniden gözden geçiririz, geçirebiliriz.

Okunuş olarak kıtalar arasında mısra sonlarının aynı sesle bitmeMEsi daha uygun olabiliyor.. Aynı seslerle de yazılabilir sıkıntı yok, seslerin ve şiirin bütünüdür önemli olan.

Üslup: Her şairin kendi özelidir, kolay kolay oluşmaz, imkansıza yakındır, lakin zor değildir. Tüm bilgi birikim ve tecrübenin toplandığı yerdir. Üslup sahibi ozan, şair, aşık olmak her kalemin, klavyenin varmak istediği zirvedir denilebilir yazım ve şiirde geçirilen yıllar sonunda.

Öğrencilik yıllarında en zor konulardan biri kafiye ve rediflerin bulunması değil miydi? Bu konuda çalışmak, kelimelerin kök, gövde ve ek aldıktan sonraki anlamlarını irdelemek gerekir..

Örnek verirsek:

1.mısra …………/…………. Kafiye
2.mısra ……………/…………Latife
3.mısra ……………/…………Sahife
4.mısra ………………/ olmak gerekir, diyelim.

E: yarım kafiyedir, redif yoktur.

3 kelime içindeki a ve i sesleri asonansı oluşturur, yani ünlü tekrarıdır.

F harfinin tekrarı da, aliterasyonu oluşturur, ünsüz tekrarıdır.

Latife ve sahife için; ife: zengin (3 ses benzerliği) kafiyedir. Yalnız kıta bütününde toplama bakmak gerekir..

Esti
Mukaddesti

Es: tam kafiye
Ti: redif.



Not:
Yazımız anlaşılmaktan ziyade, teknik tabirlerle dolu olduğu için, yeni heceye başlayanlar için bir cetvel olabilir mi bilemiyorum. Cetvel olarak kullanan olursa söyleyebilir belki ve daha sonra. Hece şiiri üzerine konulduğunda daha iyi anlaşılır diye umut ediyorum.


Saygılarımla, esen kalınız.
Sürçi lisanımız var ise/ olduysa affola efendim..

Örnek bir hece şiiri;

ŞİİRDİR.

Ey erenler tarif edem şiiri
İlkbaharda esen yeller şiirdir
Arama boşuna kini, kibiri
Sevgi çiçeğinde ballar şiirdir

Şiirdir salınan bin türlü nazla
Şiirdir seslenen üç telli sazla
Şiirdir inleyen bin bir avazla
Yârin sinesinde güller şiirdir

Şiirdir söndüren, şiirdir yakan
Şiirdir her şeye sevgiyle bakan
Şiirdir, yollarda içini çeken
Buğulu gözlerde seller şiirdir

Şiirdir Ferhat’ı veren dillere
Şiirdir Mecnun’u salan çöllere
Şiirdir renk veren gonca güllere
Bülbülde şakıyan diller şiirdir

Şiirdir güneşin doğduğu her gün
Şiirdir yenilen günde üç öğün
Şiirdir cenaze, şiirdir düğün
Omuzda taşınan sallar şiirdir

Şiirdir dert dolu sinede yara
Şiirdir onulmaz dertlere çare
Şiirdir gurbet el, şiirdir yöre
Gönülde bilinmez haller şiirdir

Şiirdir hıçkıran dağlar başında
Şiirdir sevgili on beş yaşında
Şiirdir okunan yârin kaşında
Yanaklar, göğüsler, beller şiirdir

Şiirdir uyuyan yâr kucağında
Şiirdir yeşeren sevgi bağında
Şiirdir kaynayan dert ocağında
Ardında savrulan küller şiirdir

Şiirdir her sevinç, şiirdir elem
Şiirdir ak kağıt, şiirdir kalem
Şiirdir insana her iki âlem
Mevlâ’ya ulaşan yollar şiirdir

Şiirdir şâiri bakıtan aya
Şiirdir mehtapla aks eden suya
Şiirdir bağlayan bir durgun koya
Martılar, balıklar, pullar şiirdir

Sefil Pervane’yle her gece yatan
Şiirdir garibin gönlünde atan
Şiirdir al bayrak, şiirdir vatan
Uğruna can veren kullar şiirdir

Tuncay DEMİR.

*
Usta’ya hürmet.
*