NİKOLAY ASEYEV

• 28 Şubat 2020 Cuma 17:29:21

Rus şair, Nikolay Aseyev, 1889-1963 yılları arasında yaşadı. Kursk bölgesinde çalışan bir sigorta memurunun oğludur. Doğduğu kentte öğrenim gördükten sonra Moskova Ticaret Enstitüsü’ne gitmiş, bunun yanı sıra da Moskova Üniversitesi’ndeki edebiyat derslerini dinleyici olarak izlemiştir. Edebiyat öğrenimine Harkov Üniversitesi’nde devam eden Aseyev’in ilk şiirleri, gene bu kentte yayınlanacaktır.

Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen önce Rus şiirinde beliren fütürizm akımının en önde gelen temsilcilerinden biri olan Aseyev, şaşırtmayı amaçlayan bir şiir tekniğiyle, alışılmadık sözcükler ve beklenmedik imgeler kullanarak yazdığı şiirlerini 1914 yılında Gece Flütü adını taşıyan bir kitapta toplamıştır. Bu ilk yapıtında Alman romantiklerinden esinlendiği görülen genç şair, 1915 ve 1916 yıllarında yayınladığı Letoray ve Oksana adlı yapıtlarında ise, ünlü Rus fütürist şairi Hlebnikov’un etkisinde kalmıştır.

1915 yılında askere alınan Aseyev, iki yıl cephede savaştıktan sonra, 1917 Sovyet Devrimi’nde kendi alayının sovyetine seçilmiştir. 1918 yılında Moskova’ya gelen Aseyev, önce Boris Pasternak’la birlikte fütürist harekete katılmıştır. Aseyev’in hayatına kesin yönünü verecek olan tanışma, Mayakovski ile tanışması işte bu sıraya rastlar.

Gerçekten de, kent hayatını şiire sokmak şaşırtıcı imgeler kullanarak estetik açıdan köklü bir değişiklik yapmak isteyen Aseyev, Mayakovski ile tanışıp dostluk kurduktan ve işçi sınıfının yürütmekte olduğu siyasal mücadeleyi daha yakından gördükten sonra, eskisinden çok farklı bir sanat anlayışını benimseyecektir. Nitekim, bir zamanlar şiirin özünü, ’’mavi sedirin üzerinde yarı çıplak bir ay’’ gibi imgelerde arayan; gökyüzünü bir meyhane, yıldızları da istiridye servisi yapan garsonlar olarak düşünen ve meleklerin bu meyhanede sigara içtiğini tasarlayan şair, ek olarak sunduğum örnekte apaçık bir şekilde görüleceği gibi, artık şiirlerine konu olarak insanın yaratıcı gücünü ve makinelerı almaya başlamıştır. İç savaş sırasında Vladivostok’taki Bolşevik basında görev alan Aseyev’in 1922 yılında Çelik Bülbül adı altında toplayıp yayınladığı kitabı, bu yeni sanat anlayışının başarılı örnekleriyle doludur.

Gene aynı yıl Lunaçarski tarafından Moskova’ya getirtilen şair, Mayakovski’nin yönettiği ünlü Lef dergisine girecek ve büyük dostuyla birlikte fütüğrist-komünist turneler düzenlemeye koyulacaktır. Daha sonra, Kızıl Ordu komutanlarından Budyeni’nin askeri harekatını anlatan bir şiir kitabı yayınlayan Aseyev, yine Sovyet Devrimi’ni ve onu izleyen iç savaşı da Semyon Proskakov adlı epik şiirinde canlandırmıştır. 1940 yılında yazdığı, Mayakovski başlıyor adlı kitabında ise, yakın dostu olan büyük şairin hayatını ve trajik sonunu dile getirmiştir.

Hemen bütün kitaplarında, yeni bir toplumun kuruluş coşkunluğunu yansıtan ve lirik bir şair olmakla birlikte, heyecanlarını hem boş bir duygusallıktan, hem de anlamsız bir böbürlenmeden kaçınarak ustaca saptayıp okurlarına aktarmasını bilen, Aseyev, aynı zamanda gerçek bir Rus dili uzmanı ce Rus şiiri tarihçisidir.

Bu büyük şairi Mayakovski için yazdığı Mayakovski Başlıyor adlı şiiriyle selamlıyorum:

Bugün yaprak döküyor ağaçlar

Yepyeni bir eksen üzerinde dönüyor dünyamız

Ve orman

Altın ışıltılı bir kürktür ki tilkinin sırtında

Rüzgarla yanıp sönüyor

Islık çalarak rüzgar

Tozu dumana savuruyor kocaman bir kuyruklu yıldız.

Yazar

Başkalarının yüzsüzlüğüne aldanıyor

Düzenbazlığı hüner sayıyor

Minareye kılıf arıyor

Oysa çıkarcının işi değildir yazmak

Ve ruble

Ölçü olamaz hayat sevgimize.

Ruble konusunda

Gene çıkarcılar suyun yüzünde

Gene boğazlayarak özlemlerimizi.

Suçlamak neye yarar

Tepeden tırnağa sinir

ve bir öfkeden öbürüne sıçramaktadır insan.

Işığın bile gölgesi var

Ve bazan aydınlığın gücü de yetmiyor gölgelere

Ama ben korkmuyorum gölgelerden

Ben geleceği düşünerek kazıyorum toprağı.

Güzel ve mutlu olmalı geleceğimiz

Dolu ve güzel bir buğday insanlığın buğdayı.

Dikenlerinden mutlak arınmalı.

Uşaklığa özenenleri susturmalı geleceğin toprağı

Düzenbazlara elinin tersiyle vurmalı

Ve yüreksizlere ve dalkavuklara.

İnsan bir bakışta tanınmalı

Mayakovski gülerek gelmeli geleceğin dünyasına

Yılların tozunu bir fiskede savurmalı..

Ve-biliyorum ben bunu!-

Siz

Yeni konukları çağımızın

Onun adını verip gökteki bir yıldıza

Selam duracaksınız yazarlığımıza.