KİTAP
MÜZİK
ATÖLYE
- 4201 Okunma
- 5 Yorum
- 8 Beğeni
İMGE KONUSU : 2. BÖLÜM
İmgenin özellikleri nelerdir:
İmgenin bir ayağı soyutta bir ayağı somuttadır.
Şiirsel imge, somut nesneleri soyutlaştırarak yeniden bir resim üretme yani somutlandırma aracıdır.
İyi imge nasıl olur:
1-Yeni resmi başaran imge iyi imgedir.
2-İmge düş gücünü tetiklemelidir.
3-İyi imgenin anlamı yayılgan olmalıdır. Farklı kişilerde ve farklı okuyuşlarda farklı çağrışımlar yaptırmalıdır.
4-İmgeler anlamsız sözcük birimleri değil, insan hayalindekini en iyi anlatmak için başvurulan bir yoldur.
5-Eğer şiirde imge mantığa dayanmıyor, bir gerçeklikten gücünü almıyorsa ortaya çıkan şey şiir olmaz.
6-Şairle okuyucu arasında az da olsa bir geçişkenliğin olması lazım. Anlaşılmayan, metni çok zorlaştıran imgeler iyi değil.
İmgenin sınırı :
Şairin yaratıcı gücüyle ve okuyucunun yaratıcılığıyla/hayaliyle sınırlıdır (sezip resmedebilmesiyle).
İmge çeşitleri:
a.Şizofren imge: Dış kaynaklı bireysel dert, tasa ve çelişkileri dışa vurumda kullanılan imgedir. Bu imgeyi anlamanın yolu o kişinin yaşamına inmektir.
b.Sanatsal imge: Gün doğuyor, bir yıldız aktı... bunlar beylik sözdür: imgedir ama imge etkisi kalmamıştır, sanatsal imge değildir.
c. Yayılgan imge: Metin bağlamı içinde okuyucunun alışık olmadığı bir söylemi oluşturma görevindedirler. Söylenenle kastedilen arasındaki ilişki sıradan değil kurgusaldır. Sesinden semaya akseden bahçe”
d. Batık imge: Resim bulanıklaştırılmış (Bulurlanmış). Başlar sarkmış pencerelerden/ omuzlarda sallanan tabut . Başka örnek Ahmet Haşim’in “Merdiven” şiiri: ölüme sessizce gidiş.
e. Radikal imge: Sade ama zengin çağrışımlı kelimelerin kullanıldığı imgeler. Zıtlıklara dayanan istiarelerden kaynaklanır. Ölmek hayatı tazelemektir biz ölmesek/efkâr ölür….
f. Şiddetli imgeler: Yoğun duygu patlamalarının şiirdeki yansıması (Var oluşsal sıkıntılar yaşayan şairlerin şiirlerinde görülür) “Akrep nokta nokta ruhumu soktu. Akrebin ruhu sokması hem de nokta nokta ile azabın sürekliliği…
g. Yoğun imgeler: Betimleyici ve simgesel anlam öne çıkar. Kaba hatlarıyla ama minyatür inceliğinde bir resim gibi. İstiareler birer sembol olarak değer kazanır. (Belki çoğunlukla düz yazıda)
h. Süsleyici, coşkun, bayat imgeler: makbul sayılmazlar. Benzeyenle kendine benzetilen arasında birebir nicelik benzeşmesi vardır. “Bir dalda iki gül goncası/biri birinin bülbülü idiler”, “Son anda göze ilişen bir çiçek/uzakta duyulan bir çocuk sesi.”
İmge için uyarı:
Yetenek, zekâ, bilinç, ustalık, emek; olmazsa olmazıdır şiirin de imgenin de.
İmgeli şiir yazacağım düşünce ve eylemiyle imgeli şiir yazılamaz.
Şiire dönüştürme anında, imge oluştuğu yerden, o yoğunluk anında kendiliğinden gelir.
İmge şiirde amaç değildir ama amacı ifade eden en etkili silahtır.
İmgeyle şair bildiğini bilinmeyenle açıklar. Amaç açıkladığı şeyi kavramamıza yardım etmek. Okura açıkladığı şeyden daha yakın olmaktır.
YORUMLAR
iki yazınızı peş peşe ve keyifle okudum hocam...
ne düştüyse hissemize alarak....
teşekkürler saygılar
Örneğin; "ağaca astığım çığlıklara ne oldu?" diyen bir zeki çelik
veya bir başka örnek ile; "ağır bir imanla dindi yağmur" diyen bir sema güler şiiri, en güzel imge örnekleri sayılabilir.
- iyi bir şiirde bir diğer önemli husus soyut ve somut kavram ilişkisidir.
bunlar kendi aralarında 4 ’e ayrılır.
■ somut + somut
Örneğin; ellerin gözlerimi hapsetti.
■ soyut + somut
Örneğin; ruhumu bir hırsız gibi çaldın sevgilim.
■ somut + soyut
Örneğin; yaralı bir umut gibi çarptı yüzüme gelişin.
■ soyut + soyut
Örneğin; kötülük korkunun babasıdır.
Diğer maddelere nazaran soyuttan soyuta girift bir imge oluşturmak yüksek bir imge yeteneği ile kıstastır.
Yazımın başlığında neo sürrealizm (vislodizm) diye not geçmemin sebebi aslında soyutun soyutla olan kuvvetli bağıdır. Soyutluk asıl gücünü doğadan alır.
Örneğin; Yeryüzü büyülü elleri ile yağmuru avuçlarına çekiyordu.
Bir başka örnek ile; vampir bir çilek kendi kanını emip, olgunlaştı.
Yukarıdaki örnekler zihinde resmedilip kağıda dökülebilir olduğundan birer vislodist düş hâline gelmiştir.
- Bir diğer husus ise; Maddesel çağrışımlar yığınıdır.
Basit bir örnek verelim; Üzüm olmaya toy bir yeşilken gözlerin, asmanda o bıyıkları kıskandım.
Nitekim üzüm ekşi iken bıyık görünümlü ince dallar çıkar asmada sevgilinin gözleri yeşil ve onu bıyıklı adamlardan kıskanan bir erkek anlatılır.
(Alıntıdır.)
Yazınıza küçük bir katkı olabilmesi dileklerimle...
Afet İnce Kırat
Sonuç itibarıyla şiiri okurken dil, kulak ve beyin yorulmamalıdır. İmgeler asla lirizmi ve coşkuyu öldürmemelidir.
Yine de imgelere boğmamak lazım şiirleri... Yerinde ve kararında kullanım en güzeli... Karakter olarak benimsemiş ise de şair imge kullanımını yine de çok kolay vazgeçmeyecektir... Bilgi dolu bir yazı kutluyorum Afet Ablacım...
