Kars Belediye Başkanı Sayın Murtaza KARAÇANTA İle röpörtaj. "Kars Deyince Akla, Hamaset (Yiğitlik) ve Menkıbe Diyarı Gelir."

• 14 Kasım 2018 Çarşamba 17:14:37

Bu hafta: 36 plaka kodlu, Doğu Anadolu Bölge’mizin kuzeydoğusunda yer alan, rakımı yönünden Yurdumuzun en yüksek kenti ve Kafkaslardan Anadolu’ya girişte ilk yerleşim merkezi özelliğini taşıyan Kars ilimizi konu aldık.
*
Tarihi, kültürel ve kış turizmi potansiyeli açısından gelecek vadeden bölgenin başlıca illerimizden birisi olan Kars; Ülkemizde ilk Türkçe ismine ve Doğu Anadolu´da yabancı bir ülkenin başkonsolosluğuna sahip tek şehirdir. Ayrıca Tarihi Şehirler Birliği’nin üyelerinden birisi olan Kars: Binlerce yıldan bu yana iskan edilmiş ve dolayısıyla yüzlerce uygarlıklardan geçmiş olmasının yanı sıra Uluslararası Kars Kültür Günleri Festivali, Kars Kafkas Kültür Festivali, Avrupa Filmleri Festivali gibi vb. günümüz etkinlikleriyle de adını dünyaya duyurmaktadır.
*
-Sayın Başkanım sizi basından ve gerçekleştirmiş olduğunuz projelerinizden tanıyoruz. Bu kez de Önce Vatan Gazetesi okurları için kendinizi tanıtır mısınız?

Ben, Murtaza Karaçanta. 1961 yılında Kars’ta doğdum. Emekli bürokrat, Muhasebeci ve Hesap Uzmanı, Kars Belediyesi Meclis Üyesi; Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nü bitirdim.

 Sosyal Güvenlik Kurumu Kars İl Müdürlüğü, Mali Hizmetler Müdürlüğü’nden emekli oldum.

 Türk Kamu Sen İl Sekreterliği ve işyeri temsilciliği yaptım. Türkiye Azerbaycan ilişkilerinin gelişmesine Kars’tan ve bölgeden katkı sunmak amacı ile Kars Azerbaycan Kültür ve Dayanışma Derneği’ni kurarak, kurucu başkanlık görevini üstlendim.

 Kars kültür ve folkloruna hizmet etmek amacı ile Kültür ve Turizm Kars İl Müdürlüğü bünyesinde kurulan Kültür Turizm Derneği’nin yönetim kurulu üyeliğine getirildim.

29 Mart 2009 mahalli seçimlerinde Milliyetçi Hareket Partisi Kars Belediye Meclis Üyeliği’ne seçildim.

 Plan - Bütçe, İmar ve Denetim Komisyonlarında görev aldım.
Evli ve 2 erkek çocuk babasıyım.

-Kars ilimizde Belediye Başkanı olarak göreve başladığınızdan bu yana ilimizde ne veya neler değişti? Belediye çalışmaları ile geleceğe yönelik Kars için projeleriniz nelerdir?

-Kars Belediyesi olarak  “Bilindiği üzere 30 Mart 2014 tarihinde yapılan mahalli seçimi kazandık. O gün geldiğimizde 15-20 yıldır girilmeyen sokaklarımız vardı ki ve hiç bakılmamış ve kendi kaderiyle baş başa bırakılmış ve girdiğinde buralarda insan mı yaşıyor diye hayretler içinde kalabileceğimiz şeylerle karşılaştık. En önemlisi bunun dışında yıllardan beri 3 şehrin suyuna yetecek su kaynaklarımız olmasına rağmen şehirde su yoktu. Geldiğimiz günden beri 24 saat aralıksız su vermeye başladık. Bunun dışında o biraz önce bahsini ettiğim girilmeyen yolların çoğuna girdik ve halen daha devam ediyoruz. Geçen gün bununla ilgili yalnız 30 kilometre asfalt çalışmamız oldu. Yalnız asfalt asfalt çalışmamız bir o kadar da parke taşı çalışmamız oldu. Yeterli mi diyeceksiniz kesinlikle hayır halen kaldığımız yerden devam ediyoruz. Şu an çalışmalarımız başladı bu yıl yağmurların fazla olması işlerimize engel oldu. O da tabiki doğal bir şeydir, kaldığımIz yerden yolumuza devam ediyoruz edeceğiz. Hedefimiz o ki 2019 yerel seçimlerinin olacağı tarihe kadar şehirde giremeyeceğimiz yol kalmayacak.
Özellikle hemşehrilerimizin, gelen misafirlerimizin burada hoş vakit geçirebilmeleri adına yaptığımız çalışmalar oldu diyen “Bu çalışmalar içerisinde özellikle parklar ve bahçelere çok önem veriyoruz. Yıllardan beri atıl bulunan Atatürk Çay Bahçemiz bizim Kars’lıların Millet Bahçesi diye bildiğimiz Atatürk Çay Bahçesi adıyla tescilli olan uzun zamandan beri atıl bulunan çay bahçemizi faaliyete geçirdik. Millet Bahçesi, Sukapı Mahallesi dediğimiz mevkidedir. Önemli bir yerdir. Bununla birlikte muhtelif yerlerde yine çocuklarımızın hoş vakit geçirebileceği bazı projelerimizde devam etmektedir.
KARS BELEDİYESİ DOĞU EKSPRESİ
Yıllardan beri Doğu Ekspresi Kars’a boş gelip boş gidiyordu. Kars il olarak turizm potansiyeli yüksek olan bir yer. Kış turizmi açısından Sarıkamış Kayak Merkezi ve kristal karın varlığı, muhteşem pistlerin varlığı hemşerilerimiz, turistleri Kars’a çekmektedir. Biz de yıllardan beri turizm açısından ciddi çalışmalar içerisindeyiz. Kars’ı, Sarıkamış’ı, Çıldır’ı, Ani’yi, kaleyi, hanları, hamamlarımızı anlatmaya çalıştık. Bu demektir ki bu bizim anlattıklarımızın artık karşılığı ürünlerini vermeye başladı. Geçtiğimiz yıl Sarıkamış’ta, Kars’ta otellerimizin hemen hemen tümünde doluluk oranı yüzde yüzü bulmuştu. Biz bundan sonraki süreçte Doğu’ya, Kars’a gelecek turist sayısının daha da fazla olacağını öngörüyoruz.
"1 yılda 271 bin yolcu"
Ankara Tren Garı’ndan günlük düzenlenen Doğu Ekspresi, Kayseri, Sivas, Erzincan, Erzurum üzerinden 24 saat 30 dakika sonra Kars’a varıyor.
Devlet Demir Yollarından aldığımız bilgilere göre 1 Ocak-2018 Aralık tarihleri arasında 271 bin 120 kişi trenle yolculuk yaptı. Trende, 4 kişilik koltuklu pulman vagon, yatak olabilen 4 kişilik örtülü kuşetli vagon, lavabo, buzdolabı ve masanın bulunduğu 2 kişilik yataklı vagonlar da bulunuyor.Bu sayının bu yıl daha yüksek seviyelere çıkacağına inanıyoruz.

TREN GARINA ÜCRETSİZ SERVİS ARACI 
Kars Belediye Başkanı Sayın Murtaza Karaçanta’nın talimatlarıyla Çıldır Gölüne yapılacak olan ücretsiz servis aracının yanı sıra, Doğu Eksperiyle Kars’ a gelen misafirleri almak için de tren garına ücretsiz servis araçları gelen misafirlere hizmet etmeye  başlayacak.
Sezonun başlamasıyla birlikte belediyemizin ücretsiz servis aracı Saat 18.30’da il dışından gelen yolcuları almak üzere tren garı hizmet binası önünde bekleyecek.
Kars’ı gezmek için gelen misafirlerimizi belediyemizin tahsis ettiği ücretsiz servis aracı alarak şehir turu attırdıktan sonra Kars Merkezde konaklamak istedikleri noktalara bırakacaktır.
Başkan Karaçanta ; Buradaki hedefimiz Kars’a gelen yerli ve yabancı turistlerin Kars’ın ne kadar misafirperver olduğunu göstermektir aynı zamanda, Menkıbeler diyarı tarihi medeniyetlere ev sahipliği yapan ve bir mana da yalnızlıkların şehri olan 40 Küsür tabyası, tarihi hanları,hamamları,eşsiz mimarisiyle göz kamaştıran dokusu evliyalar ve ozanlar yatağı olan Sultan Alparslan’ın emaneti Ani’yi Alperenlerin, Şehitlerin en yücelerinden, Ebul Hasan Harakan-i Hz.lerini, yiğitler konağı Kars Kalesini, Kalenin Manevi Bekçisi Celal Baba, Arap Baba ve "Can Sağ İken Yurt Vermeyiz Düşmana" diyen ozanlar Şahı Aşık Şenlik Babayı ve turizm cenneti olan çıldır gölü ve Sarıkamış’ı anlatabilmektir.

ÇILDIR´A ÜCRETSİZ SERVİS
Geçtiğimiz yıl başlatmış olduğumuz Çıldır Gölüne ücretsiz servis aracı bu yılda hizmet etmeye devam edecek.
Belediyemize ait olan otobüs yaklaşık 50 yerli ve yabacı turisti Çıldır Kütük Eve taşıyacak. Kars´a gelen yerli ve yabancı misafirleri Çıldır Gölü´ne taşıyacak olan ücretsiz servisler her gün saat 10.30´da Belediye Başkanlığı önünden hareket edecek.
Çıldır Gölü Kütük Ev önüne götürülecek misafirler donmuş göl üzerinde atlı kızaklarla kayacak, burada çeşitli etkinliklere katılacak olan vatandaşlarımız daha sonra 15.30´da Çıldır Gölü´nden alınarak Kars´a getirilecek.
*
-Yardıma muhtac ve engelli vatandaşlarımıza ne gibi hizmetler veriyorsunuz? Bilim, sanat, kültür ve spor alanlarında neler yaptınız ve yapacaksınız?
Yardıma muhtaç aileler için “Bir elde Sen Uzat “kampanyası düzenledik. Bu kampanya kapsamında yardıma muhtaç aileler için gıda ve giysi yardımında bulunuluyor. Bu kampanyamız halen devam ediyor.
SODES Projesi kapsamında yaşlı kimsesiz ve yalnız yaşayan insanlara evde bakım hizmeti vermekteyiz.“Daha önce SODES projesi kapsamında olan bir şeydi.31.12.2015 tarihinde itibariyle sonuçlandı bitti. O insanlarımız mağdur olmasın diye biz meclis kararı alarak SODES olarak değil Belediye Hizmetleri arasına sokarak Evde Bakım Hizmeti verdik. Evde Bakıma muhtaç olan bu hemşerilerimizin temizliği yapılıyor. Sıvası, boyası, badanası, temizliği ve haftada bir kere bu hemşerilerimizin doktor kontrolü özellikle bizim bakıcılarımız tarafından, kendi araçlarımızla götürülerek bakımları yapılarak evlerine getiriyoruz. Onlar bizim bakmak zorunda olduğumuz hemşerilerimiz. Tabiki ilgisiz kalamazdık. Bunun dışında bizim Dezavantajlı Gruplarla ilgili çalışmamız oldu. Türkiye Belediyeler Birliği ve Avrupa Birliği’nin ortaklaşa hazırlamış olduğu Proje kapsamında bildiğim kadarıyla Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin de içerisinde bulunduğu Türkiye’de 12 pilot Belediye üzerinde uygulama bunlardan bir tanesi de Kars’tır. Dezavantajlı Uygulama dediğimiz özellikle şiddet mağduru kadınlar yoksullar, madde bağımlısı gençlerimiz bu şekildeki gruplar üzerinde de ciddi çalışmalarımız var ve devam ediyor.
Vermiş olduğumuz seminerlerle eğitimlerle topluma kazandırmaya çalışıyoruz. Çalışmalarımızdan bir tanesi de budur ve bu çalışmamız çok daha önemli bir çalışmadır. Bu çalışmamız halen daha Türkiye Belediyeler Birliği ve Avrupa Birliği’nin hazırlamış olduğu proje kapsamında devam etmektedir. Yani bu daha önceki yıllarda da vardı fakat biz bunu daha da genişleterek onunla ilgili ayrı birimler kurarak yapmaya çalıştık. Bunun dışında Belediye bünyesinde Muhtarlıklar Müdürlüğü kurduk. Özellikle mahallelerin sorunlarını birinci ağızdan dinleyebilmek adına bütün muhtarların, mahallelerin sorunlarını topladığımız bir çalışmamız var. Muhtarlar sözlü olarak sorunlarını bildiriyorlar yazıya döküyoruz daha sonra nerde nasıl çalışma yapacağımıza ortaklaşa karar veriyoruz. Ve bunlarda bizim yapmış olduğumuz şu an aklıma gelen çalışmalarımız.
Sosyal sorumluluk projesi kapsamında kullanım ömrünü tamamlamış ya da fiziksel olarak hasara uğramış pilleri geri dönüşüme kazandırmak için ’Atık Pil’ projesi başlattık.
çöpe atıldığı zaman yapılarındaki tehlikeli kimyasal maddelerin açığa çıkarak toprağa ve yer altı sularına karışmasından dolayı gelecek nesiller için büyük tehlike arz edan miadı dolmuş pilleri toplamaya başladık.
, " Herkesin projeye katkı sunması istendi. Bu çalışmayla birlikte ömrü tükenmiş piller çöplere atılmadan toplanacak ve bunun için de kentin birçok noktasına Belediye tarafından Atık Pil Toplama Kutuları bırakıldı. Okullarda, marketlerde, elektronik mağazalarında, camilerde bulunan kutularda biriken piller Belediye görevlilerince alınıp TAP derneğine teslim edildi
Seçildiğimiz günden itibaren her yıl düzenli olarak atık pil kampanyası düzenleniyor. Bu kapsamada İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile birlikte okullar arası Atık Pil toplama kampanyası yapılıyor ve 1-2-3. Seçilen okullara hediyeleri de takdim ediliyor.
*
-Kars denilince ilk akla ne veya neler geliyor?
Kars deyince akla, hamaset (yiğitlik) ve menkıbe diyarı gelir. Esasen ismi de menkıbeye dayanır. Kars adı milattan önce 130-127 tarihleri arasında Kafkas Dağları’nın kuzeyinden Dağıstan’dan gelerek bu havalide yerleşen Bulgar Türkleri’nin “Velentur” boyunun “Karsak oymağından” gelmektedir.
*
 -Kars isminin anlamı ve özelliği nedir?
Türkiye’ de bundan daha eski “Türkçe” isim taşıyan bir şehrimiz daha yoktur. 
Kaşgarlı Mahmut Kars kelimesi için: “deve veya koyun yününden yapılan elbise ve karsak derisinden güzel kürk yapılan bir hayvan, bozkır tilkisi” demektedir. 
Eski Türkçe’de “Karsak” karnının altı beyaz 75-80 cm. boyundaki çöl tilkisinin adıdır. Bu hayvanı totem edindiklerinden Kıpçaklar’ın “Karsak ” boyuna da bu ad verilmiştir. 
Buhara’lı Şeyh Süleyman da Kars’a; “Şal, kuşak, dokuma, belbağı, futa, miyanbet, karsak, tilki” demektedir. 
Batlamyus Kars’a; “Khorsa”, Strabom ise; “Khorzene” demektedir. Bir söylentiye göre de: Gürcü dilinde “Kapı kenti” anlamına gelen “Karis Kalaki”den gelmektedir. 
Türkistan’da bir su , Dağıstan’da bir köy, Bursa, Kahramanmaraş, Adana, Silifke, Tortum, Tercan, Afyon, Bolu ve Ankara’da birer köy; Ural Irmağı civarında bir göl, köy ve dağ; Makü Bölgesi’nde bir kışlak adıdır. 
*
-Turistik yerlerini tanıtır mısınız? Kars ilimizi diğer illerimizden farklı kılan özellikleri nelerdir?
Çıldır Gölü kuzeyinde ve ortasından devlet sınırı geçen Sodalı Göl’ün kuzeyindeki Karsak, Karzak Kasabası ile Karsak Gölü adları da Bulgar göçebelerinden kalmadır. 
. Kars’a gidenler hemen bileceklerdir, Kars diğer Anadolu kentlerine benzemez. Enfes atmosferiyle insanı içine çeken Kars’ı özel kılan nedenleri şunlardır...
Rus mimarisi
Kafkaslardan Anadolu’ya girişte ilk yerleşim merkezi olma özelliğini taşıyan Kars şehri birçok uygarlığın geçişine tanıklık etmesi sebebiyle binlerce yıldan bu yana iskan edilmiş antik bir yerleşim merkezi özelliğine sahiptir. İpek Yolu üzerinde yer alan Kars’ta bulunan ve görünen birçok eserin mimari yapısı dikkat çekicidir.

Özellikle, Rusların şehre girmesiyle şehir mimarisi büyük değişim geçirdi. Ruslar, Kars Çayı’nın doğusunda kalan kesimde yeni yapılar inşa ettiler. Birbirlerini dik kesen yollar yapıldı. Rus mimarisi bununla da yetinmedi bugün ilde koruma altına alınan eski Rus evleri büyük taşlarla yapılmış müthiş binalardır.

Kars, ayrıca Tarihi Şehirler Birliği’nin üyelerinden birisidir
Sert İklimi
Kars’ta karasal iklim hakimdir. Kars yaylalarının Kars-Ardahan yöresine ait olan iklimi, yüksek ve denizden sıradağlarla ayrılmış olduğundan çok serttir. Kışları kurak, yazları ise yağışlı geçen ilde en kurak geçen mevsim olan kışın sıcaklıklar zaman zaman -39 °C’ye kadar düşer. Karla kaplı gün sayısı ortalama 120’den fazladır. Burada don vakalarına sıklıkla rastlanmaktadır

Sarıkamış’a özel kristal kar
Kars’ın Sarıkamış ilçesindeki kayak merkezinin kristal karı, yılın 5 ayı Sarıkamış’ı farklı kılan özelliğe sahip. Sarıkamış’taki karın kristal özelliğini her zaman fark etmek mümkün değil. Açık havada gökyüzünün maviliği arasından çıkan güneşin ışıklarıyla beliriyor.

Bu durumun rastlandığı anlar ise kristal kar görmek isteyenler için bir fırsat oluyor. Kristal kar sadece Sarıkamış’ta görülmüyor, Kars genelinde zaman zaman görülebiliyor.
Ani harabeleri
Arpaçay boyunda bulunan ören yeri. 961-1045 yılları arasında Pakraduni Hanedanlığı’ndan Ermeni hükümdarlarının başkenti olmuştu
8 kadar kilise ve bir cami, Ani’de halen ayakta duran eserlerin en önemlileridir.
İki yanı Arpaçay Kanyonu ile çevrili olan kentin plato tarafındaki üçüncü cephesi, 10. yüzyıla ait güçlü surlarla korunmuştur. Aslanlı Kapı kentin ana girişini oluşturur.
Ani Katedral adı verilen Meryemana Kilisesi, 989 yılında, İstanbul’daki Ayasofya’nın kubbesini onaran mimar Trdat tarafından inşa edilmiştir. Düşey hatları kuvvetli bir şekilde vurgulayan yapı, etkileyici bir yükseklik duygusu elde eder.

 2012’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilen Ani, 2016’da ise Dünya Mirası olarak tescil edildi.
Kars kaşarı 
Bölgedeki çok çeşitli çiçekli meralarda otlayan ineklerin günlük sütleriyle imal edilen Kars kaşarı bu yönüyle farklılık gösteriyor.
Kars Aşıklar Geleneği
Kendine özgü geleneği ve icrası olan âşıklık geleneğinin en önemli niteliği, döneminin yaşayış ve hayata bakış tarzını, etik ve estetik değerlerini yansıtarak geniş halk kitlelerine hitap edebilmesidir.
Geleneğe uygun bir biçimde şiir söyleyebilen, karşılıklı atışma yapabilen, hikâye anlatabilen ve icralarını çoğunlukla saz eşliğinde gerçekleştiren sanatçılara âşık; bu söyleme biçimine “âşıklık-âşıklama” denilmektedir. Bu sanatın temsilcileri, usta âşıkların yanında uzun yıllar çıraklık yaparak yetişmektedirler. Âşıklar, hem manzum hem de manzum-mensur eserlerle edebiyatımızda âşık tarzı adı verilen kendilerine has bir üslup oluşturmuşlardır.
 
Kars kazı
“Kaz” denildiğinde akla Kars ve Ardahan kazı gelmektedir. Çünkü Ardahan ili Kars’a bağlı bir ilçe iken bu bölgedeki kazların ortak adı Kars Kazı olarak geçmekte idi, o günden bu tarafa halen bu bölgedeki kazlar “Kars Kazı” olarak adlandırılmaya devam etmektedir.
Malakanlar
1878’de Çarlık Rusyası’na geçen Kars’a yerleştirilen Rus kökenli dini azınlık grubu Malakanların Kars’taki izleri, kentten yıllar önce göç etmiş olmalarına rağmen hâlâ görülebiliyor.

1878-1918 yılları arasında Rus yönetimine bağlı olan Kars, alt yapısı ve mimarisiyle Rusya’dan derin izler taşıyor. Kars’taki ‘Rus döneminin’ bir diğer mirası da kente yerleştirilen binlerce Rus Malakanın izleri. Rus Ortodoks Kilisesi’nden ayrılmış bir mezhep olan Malakanlar, yıllar önce anavatanları Rusya’ya göç etmiş olsalar da şu anda bile Kars’ta onları hatırlamayan neredeyse tek bir kişi yok.
*
-Kars’ın Yöresel Yemekleri ve Özelikleri Nelerdir?
Çecil
Kars’ın 1001 çeşit peyniri vardır.
Yöre mutfağını; un, baklagiller ve hayvansal ürünlere dayalı yiyecek ve yemekler oluşturmaktadır. Bu yemekler genel olarak: helva, hörle, Kars böreği, hangel, kete, patatesli veya mercimekli erişte pilavı, haşıl, ekşili et, feselli, tencerede şiş kebap, yaprak mantı, tandırda kaz çekmesi, kesme çorba, hasuda, kuymak, katmer, erişte aşı gibi Kars mutfağımız oldukça zengindir.

*
Bizlerle paylaşmış olduğu bu değerli bilgiler adına Sayın Başkanımıza sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz. 
*
Kars 
O şanlı Anadolu’mun en doğusundayım!
İlk Türkçe isimli il olma özelliğini, 
Ortaçağ kültür ve ekonomik merkezini,
Ani Ören Yeri anlatmak zor farkındayım.

Akçakale taş anıtlarla tarih turizmden,
Bitki türü bolluğu ile dağ atmosferinden,
Kafkas arısının çiçek balından bahsetsen, 
Sonsuz dinlerim Kars’ım, hiç sözünü kesmeden.

Dünyaca Soylu Sınıf Taht Düzü’nü görmeden,
Biraz Rus kentine benzettiler bilmeden,
Tek sana has mimarlık örneğinden habersiz,
Çok kızdın ama susuyorsun asaletinden.

“Kars’ın Kafkas Cumhuriyetinin başkentinden, 
Osmanlılardan kalma Gazi unvanımdan,
İnsanlık anıtı en büyük heykellerimden, 
Sen ne anlarsın evlat?” Deyip iç geçirmeden.

Tamda yaz ortasında ılık serinlikteyim, 
Bu binde birdir satıra sığdırabildiğim, 
Özelliklerinin hiçbirinde yok varsayım.
Gidip net görmeden bilinmez dostum, Kars’tayım.
*
Röportajı Yapan: Hande Hamdiye AĞIRMAN
Röportaj Yapılan Kişi: Kars Belediye Başkanı Sayın Murtaza KARAÇANTA
Fotoğraflar: Kars Belediyesi
Önce Vatan Gazetesi