BALKAN SAVAŞI.

• 25 Eylül 2018 Salı 10:08:10

BALKAN SAVAŞI,
Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Bulgaristan kendi aralarında Osmanlı İmparatorluğunun balkan topraklarını paylaştılar. Osmanlı Devleti Trablusgarp savaşında olduğundan dolayı 1912 yılında Karadağ Osmanlıya saldırarak balkan savaşlarını başlattı.
Balkan Savaşlarının Nedenleri:
 Rusya’nın Balkan Devletlerini Osmanlı Devletine karşı kışkırtması.
 Osmanlı Devletinin Trablusgarp Savaşı ile uğraşması.
 Milliyetçilik fikirleri.
I. Balkan Savaşı (1912-1913)
1878 Berlin Antlaşması’nda umduğunu bulamayan Bulgaristan bağımsızlığını kazandıktan sonra Balkanlar’da etkin bir politika izlemeye başlamıştı. Bosna-Hersek’in ilhakı ise Sırbistan’ı aynı yönde bir politika izlemeye itti.
1912 yılında bu iki devletin faaliyetlerinin çatışmaması için Rusya, Bulgaristan ve Sırbistan arasında arabuluculuk ve düzenleyicilik yapmaya başladı. Bunun sonucu olarak Osmanlı Devleti’ne karşı yapılan ittifaka Yunanistan ve Karadağ da katıldı.
Yine 1912 yılında İngiltere, Rusya ile Tallinn’de gizli bir anlaşma yaparak, Rusya’yı İstanbul ve Boğazlar üzerinde serbest bıraktı. Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan ve Karadağ, Rusya’nın aracılığıyla aralarında anlaşarak, Türkleri Balkanlardan atmak istediler. Trablusgarp Savaşı da onları cesaretlendirdi. Balkan Ulusları, Osmanlı Devleti’nden, Makedonya’da ıslahat yapmasını istediler. Bu istekleri reddedilince Karadağ Osmanlı’ya savaş ilan etti ve ittifak üyesi devletlerin savaş ilanları birbirini takip etti. varlığına son vermek isteyen deneyimli subay ve askerlerin terhis edilmesi, parti çekişmeleri nedeniyle komutanlar arasındaki anlaşmazlıklar, silah, yiyecek, araç-gereç gibi konularda eksikliklerin olması, Osmanlı Ordusu’nun cephelerde yenilmesine neden oldu. Bulgarlar, Çatalca’ya kadar gelerek, İstanbul’u tehdit etmeye başladılar. Sırp, Karadağ Yunanlılar, Makedonya’yı tamamen işgal ettiler. Durumdan yararlanan Arnavutluk, bağımsızlığını ilan etti. Yunanlılar, İmroz (Gökçeada) ve Bozcaada ve dışındaki adaları işgal etti.
I. Balkan Savaşı sonuçları
1. Osmanlı Devleti Edirne – Kırklareli dahil Midye- Enez hattının batısında kalan bütün topraklarını kaybetti.
2. Ege Denizi’nde Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti sona erdi.
3. Arnavutluk savaş sırasında bağımsızlığını ilan etti. Böylece Osmanlıdan ayrılan son Balkan devleti olmuştur. Savaş yapmadan bağımsız olmuştur.
4. I. Balkan Savaşı’ndan sonra Osmanlıcılık fikrinin başarılı olamayacağı anlaşılmış ve Türkçülük fikri ön plana çıkmıştır.
5. Bulgaristan Ege denizine ulaşmış ve savaştan en karlı çıkan devlet olmuştur. Ancak bu durum II. Balkan Savaşı’na neden olmuştur.
6. Balkanlardan Anadolu’ya büyük göç hareketi olmuş ve Balkanlarda Türk Azınlığı Sorunu ortaya çıkmıştır.
NOT: Londra’da görüşmeler devam ederken İttihat ve Terakki Partisi yenilgiden sorumlu tuttuğu Kamil Paşa Hükümeti’ni Babı Ali Baskını ile devirerek iktidarı ele geçirmiştir. ( 23 Ocak 1913) 6. Balkanlardan Anadolu’ya büyük göç hareketi olmuş ve Balkanlarda Türk Azınlığı Sorunu ortaya çıkmıştır.
NOT: Londra’da görüşmeler devam ederken İttihat ve Terakki Partisi yenilgiden sorumlu tuttuğu Kamil Paşa Hükümeti’ni Babı Ali Baskını ile devirerek iktidarı ele geçirmiştir. ( 23 Ocak 1913)
II. Balkan Savaşının Nedenleri
1. Bulgaristan’ın daha fazla toprak almasını kabul etmeyen Yunanistan, Karadağ, Sırbistan ve 1. Balkan Savaşı’na katılmayan Romanya birleşerek, Bulgaristan’a karşı savaş açtılar.
2. Bulgaristan’ın çok güçlenmesi.
3. Osmanlı Devleti’nden alınan Balkan topraklarının paylaşılamaması.
4. Balkanlar’daki tüm devletler Bulgaristan’a saldırmıştır.
5. Daha sonra cephe değişmiş, Bulgaristan ile Romanya, Yunanistan ile Sırbistan arasında savaş olmuştur.
6. Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli’yim geri almıştır.
7. Bulgaristan mağlup olmuştur.
8. Balkan devletleri, aralarında Bükreş Antlaşması’nı imzalayarak savaşa son vermiştir (10 Ağustos 1913).
9. Antlaşmaya göre Bulgaristan Yunanistan, Sırbistan ve Romanya’ya toprak vermiştir.
II. Balkan Savaşı
2. Balkan Savaşı, Osmanlı Devleti ve Balkan devletleri arasında Balkan toprakları paylaşımı konusunda çıkan anlaşmazlık sebebiyle patlayan, Balkan Savaşları olarak bilinen savaşların ikincisidir. Savaşa Osmanlı Devleti, Sırbistan, Arnavutluk, Karadağ, Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya katılmıştır. Romanya; 1. Balkan Savaşı’na katılmamasına rağmen 2. Balkan Savaşı’na katılan tek devlettir.
2. Balkan Savaşı bir bakıma 1. Balkan Savaşı’nın bir sonucudur. Çünkü 1. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin yenilmiştir ve genç Balkan devletleri köklü Osmanlı Devleti kadar bir otorite sağlayamamışlardır. Ayrıca ele geçirdikleri toprakların dağıtımı da Balkan Devletlerinin kendi aralarında anlaşmazlığa düşmelerine sebep olmuştur. Bulgaristan’ın savaş sonunda en çok toprak kazanan ülke olması ve Ege kıyılarına kadar ulaşması, başta Yunanistan olmak üzere tüm Balkan devletlerini hoşnutsuzluğa sürüklemiştir. Yunanistan’ın çabalarıyla Bulgaristan’a karşı bir ittifak oluşturan diğer Balkan devletleri (Yunanistan, Romanya, Karadağ, Arnavutluk), Bulgaristan’a savaş açarak 2. Balkan Savaşı’nı başlatmışlardır. Bunlardan ayrı olarak Romanya da Balkanların bu buhranlı ve çalkantılı durumundan faydalanıp karlı çıkabilmek için Bulgaristan’a karşı kurulan ittifaka katılmıştır. Osmanlı Devleti ise 1. Balkan Savaşı’nda kaybettiği toprakları kısmen de olsa geri kazanabileceğini düşünmüş ve Enver Paşa’nın kararı ile o da Bulgaristan’a savaş açmıştır. Bulgaristan’ın zor durumundan faydalanan Osmanlı Devleti; 2. Balkan Savaşı’nda Edirne ve Kırklare’liyi geri almıştır. 2. Balkan Savaşı’nın bir diğer ilginç ayrıntısı ise; Edirne ve Kırklareli’nin tek bir çatışmaya dahi girilmeden geri alınmış olmasıdır.
2.Balkan Savaşı sonunda devletler kendi aralarında bazı anlaşmalar imzalamışlardır. Bu anlaşmalardan ilki 10 Ağustos 1913’tür. Bu anlaşma Balkanlardaki toprak kavgasının tatlıya bağlanmasına yeterli olmamış, Bulgaristan’ın genel hakimiyeti devam etmiştir. Daha sonra 20 Eylül 1913’te 2. Balkan Savaşı’nın Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında imzalanan anlaşması kabul edilmiştir. Bu anlaşma ile Meriç Nehri iki ülke arasında sınır olarak kabul edilmiş; dolayısıyla Edirne, Kırklareli, Dimetoka ve Kırkağaç Osmanlı Devleti’ne kalmıştır. Ayrıca Bulgaristan’da yaşayan Türklerin hakları güvence altına alınmış ve isterlerse Osmanlı Devleti’ne serbestçe göç edebilme hakkı tanınmıştır. Ayrıca bu anlaşma ile bugünkü Türkiye-Bulgaristan sınırı hemen hemen çizilmiştir.
II. Balkan Savaşı’nın diğer anlaşmalarından biri; Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalanan 14 Kasım 1913 Atina anlaşmasıdır. Bu anlaşma ile Yanya, Girit, Selanik Yunanistan’a bırakılmış, On İki Ada’nın durumu Avrupalı devletlerin arabuluculuğuna bırakılmış ve Yunanistan’da yaşayan Türklerin aynı şekilde hakları güvence altına alınmıştır. Osmanlı Devleti’nin 2. Balkan Savaşı’nda epey zararlı çıktığı bir anlaşmadır. 2. Balkan Savaşı’nın son anlaşması ise Türkiye ile Sırbistan arasında imzalanan 13 Mart 1914 İstanbul Anlaşmasıdır. Osmanlı Devleti ile Sırbistan’ın kara sınırı olmadığı için bu anlaşmada kayda değer pek bir karar yoktur.
2.Balkan Savaşı’nın Osmanlı Devletinin, Balkanların, hatta Avrupa’nın gidişatında önemli etkileri olmuştur. 2. Balkan Savaşı’ndan itibaren epey zarara giren Bulgaristan’ın, 1. Dünya Savaşı’na girmesinde aldığı bu yenilgi etkili olmuştur. Aynı şekilde Osmanlı Devleti de savaştan sonra ordunun eksiklerini fark etmiş, Alman işbirliği ile orduyu modernize etmek istemiştir. Böylece Almanlar ile yakınlaşma sağlanmıştır. Daha sonra Almanya 1. Dünya Savaşı’na girdiğindeyse, Osmanlı Devleti’nin de İttifak Devletleri safında savaşa girmesinde bu yakınlık etkili olmuştur.
Ayrıca, daha sonraki savaşların ve gelişmelerin yorumlanması açısından önemli bir ayrıntı olarak; Mustafa Kemal Atatürk Edirne’nin geri alındığı cephede 2. Balkan Savaşında görev almıştır. O tarihten beri hem Balkanları, hem İstanbul’u hem de Avrupa’yı yakından tanıyabileceği durumlarda bulunmuştur. 2. Balkan Savaşı ve bundan sonra katıldığı mücadeleler, sonradan yaptığı hamlelerin başarılı olması için ona önemli tecrübeler katmıştır.
Balkan Savaşlarının Sonuçları
 Osmanlı Devleti; Batı Trakya, Makedonya, Arnavutluk ve Ege adalarını kaybetmiştir.
 Ege ve Balkanlardaki Osmanlı hakimiyeti büyük ölçüde sona ermiştir.
 Ordunun siyasete karışmasının acı sonuçları görülmüştür.
 Bunu gören Mustafa Kemal daha sonra yaptığı inkılapla orduyu siyasetten ayırmıştır.
 Türk azınlık sorunu ortaya çıkmıştır.
 İttihat ve Terakki Partisi “Babıâli Baskını” ile iktidarı ele geçirmiş ve 1918 yılına kadar iktidarda kalmıştır.
 Türkçülük akımı güçlenmiştir.
 Balkan Savaşları, devletler arası gerginliği artırmış, bu durum silahlanma yarışını artırmıştır,