Âşık Niyazi

• 10 Ağustos 2018 Cuma 21:02:26

ÂŞIK NİYAZİ
Elimdeki kitabın adı oldukça uzun. Ben kısaltarak başlığa çektim. Kitabın ismini tam olarak yazayım mı? Ha, ne dersiniz? Olur. Yazayım: “Zâkirlik Geleneğinin Değişen Yaratım ve İcra Ortamı, Zâkirlikten Âşılığa, Âşık Niyazi”.
Bülent Akın hazırlamış kitabı. Barış Kitap yayınları arasında çıkan kitap Ankara’da basılmış. Yayın yılı 2016. Âşık Niyazi tam tamına 240 sayfadan oluşmuş. Kitap Bülent Akın’ın ön sözüyle başlamış. Giriş bölümünde âşıklık geleneği ele alınıp âşıklıktan zâkirliğe geçiş evresi işlenmiş.
.
Kitap üç bölümden oluşuyor. Birinci bölümün adı: Alevi İnanç Sisteminde Zâkirlik Geleneği. Bilindiği üzere zâkirlik, cemlerde ve irfan meclislerinde semah, deyiş ve duvaz okuyup icra etme hizmetidir. Cemlerde dedellikten sonra gelen bir konumu vardır. Bu bölümde zâkirlik geleneğinin değişen icra ortamı nedeniyle yaratımı nasıl etkilediği ayrıntılı incelenmiş. Değerlendirmelerde bulunulmuş.
İkinci Bölüm: Âşık Niyazi’nin Hayatı ve Sanatı. Âşık Niyazi Diyarbakır’ın Bismil ilçesine bağlı Türkmen Alevi köylerinden Seyithasan (Bakacak) Köyü doğumlu. Doğum yılı 1932. Âşık Niyazi 2003 yılında Mersin’de ömür defterini kapatmış. Yedisi kız, üçü erkek on çocuk babasıdır. Kızlarından Dost Meryem babasının izinde gidiyor. Süthan Taşer de güçlü bir yorumcu. Deyişleri, türküleri hakkını vererek icra ediyor. Sevgili arkadaşlarımı selamlıyorum.
.
Bu bölümde Âşık Niyazi’nin sanatı, şiirlerinin şekil özellikleri ve içeriği ayrıntılı olarak ele alınıyor. Bir şiirinde ozanlık serüvenini şöyle anlatır Âşık Niyazi:
“Başımdan gelip geçeni
Yaza yaza ozan oldum
Göç eyledim ilden ile
Geze geze ozan oldum
.
Kimseler bilmez yerimi
Yazarken bu eserimi
Nesimi gibi derimi
Yüze yüze ozan oldum
.
Ne huriden ne melekten
Darbeler yedim felekten
Sözlerimi kırk elekten
Süze süze ozan oldum
.
Her işim gitti tersine
Yüklendi göçüm Mersin’e
Şu kaderin cilvesine
Kıza kıza ozan oldum
.
Dost Niyazi buralarda
Engeller çok aralarda
Yasaklanmış deryalarda
Yüze yüze ozan oldum”
.
Âşık Niyazi’nin zâkirliğinin yanı sıra münakıplığı da vardır. Münakıp, irfan meclislerinde ve cemlerde Battal Gazi Destanı, Hayber Kalesi Cengi, Kesikbaş Hikayesi, Ebu Müslüm Şah-ı Teberdar gibi eserleri okuyan hizmet sahibidir. Âşık Niyazi sazı eşliğinde Karacaoğlan, Âşık Kerem Hikayesi, Köroğlu Hikayesi, Ferhat ile Şirin gibi halk hikayelerini de anlatıp can kulağıyle dinletirdi.
Âşık Niyazi’nin işlediği konu ve temalar enine boyuna irdeleniyor. Âşık Niyazi aşk ve sevgi teması başta olmak üzere din ve inanç temasına çok yer verir şiirlerinde. Ayrılık ve gurbet, toplumsal konuları ele alan şiirleri de çoktur. Bunların dışında ölüm, ihtiyarlık, yalnızlık, yakınma gibi temaları da işlemiştir Âşık Niyazi.
Kitapta 208 şiirine yer verilmiş Âşık Niyazi’nin. Âşık Niyazi’nin Şiirleri üçüncü bölümün konu başlığı olmuş.
Sevgili dostlar! Burada noktamızı koyalım. Devam edeceğiz. Şimdilik bana müsaade…