NURİ BERKÖZ.

• 18 Temmuz 2018 Çarşamba 20:36:49

NURİ BERKÖZ

1889 İLE 16 OCAK 1975 YILLARI ARASINDA YAŞAMIŞ KORGENERAL
Korgeneral (Mehmet) Nuri Berköz, 1889 yılında Azerbaycan’da gence ilinin Seki hanlığında, Seki (bir başka adıyla ’Nuh’a’) ilçesinde doğmuştur. Sarı Kerim oğullarından hacı İlyas’ın oğludur.

ilk okulu Seki’de (Rus-Tatar mektebinde), orta okulu bursa askeri rüştiyesinde ve liseyi de Işıklar askeri lisesinde okuduktan sonra 1909 yılında kara harp okuluna girerek 1912 yılında mezun olmuştur.

mart 1912’de teğmen olarak önce Van’da 11nci kolordu, 33ncü tümen, 97nci alay, birinci tabur, ikinci bölük takım komutanlığına atanmış, nisan 1913’de Van’da 52nci alay, birinci bölükte görevlendirilerek gerilla savaşı yapmak üzere ve Rus ordusunun incelenmesi için kısa bir süre İran Azerbaycan’ına gönderilmiştir.

temmuz 1913’de yurda döndükten sonra 1914’de üsteğmenliğe yükselmiş ve 1916 yılına kadar 33ncü tümen komutanı albay Galatalı Şevket’in emir subayı olarak Sarıkamış harekâtına katılmıştır. 14 temmuz 1916’dan 12 şubat 1917 yılına kadar Erzurum’da ikinci Kafkas kolordusunun bütün cephe savaşlarında yer almış, ayrıca mareşal Fevzi Çakmak’ın karargahında Rusça tercümanı olarak görev yapmıştır.

1917 martında İstanbul’da Enver Paşa’nın genel karargahında istihbarat şubesine (teşkilat-ı Mahsusa’ya) tayini çıkmış ve burada kısa bir müddet görev yaptıktan sonra ‘gizli kişilikler altında’ önce bir yıl Stockholm ve Kopenhag’a, daha sonra da Petersburg ve Moskova’ya istihbarat görevlisi olarak gönderilmiştir.

bu kapsamda Türk harp esirlerinin Rus harp esirleri ile değişimi ile görevli hilâl-i Kızılay cemiyeti heyetine üye olarak katılarak Sakta Petersburg’a gönderilmiştir. bu heyetin başında Türk siyasî düşünce tarihinin ve özelde Türkçülük tarihinin etkin simalarından (aslen kazan tatarı) Yusuf Akçura bulunmaktadır. birinci dünya savaşının sonlarına doğru yüzbaşılığa yükselmiştir.

1918 yılında birinci dünya savaşının sona ermesinden sonra Türkiye’ye dönerek 24 ekim 1919’da harp akademisine girmiş, bir yıllık bir öğrenimden sonra, 18 mayıs 1921’de kurtuluş savaşına katılmak için Anadolu’ya geçerek önce genelkurmay doğu işleri müdürlüğü, 1921 kasımından 1923 yılına kadar da garp cephesi karargahı, üçüncü şube müdürlüğünü yapmıştır.

kurtuluş Savaşı’nın sona ermesinden sonra 1923 yılında diğer sınıf arkadaşları ile birlikte harp akademilerindeki eğitimine devam etmiş ve 1925 yılında akademiyi bitirerek İzmir müstahkem mevki komutanlığı istihbarat şubesi müdürlüğüne tayin edilmiştir.

1927’de Ankara’da milli emniyet istihbarat şubesi müdürlüğüne, 1929’da 189uncu alay ikinci tabur komutanlığına, 30 ağustos 1930’da yarbaylığa yükselerek genelkurmay istihbarat şubesi müdürlüğüne tayin edilmiştir.

milletler cemiyeti misakının 8nci maddesi gereğince 2 şubat 1932 tarihinde Cenevre’de toplanan silahsızlanma konferansına davet edilen Türk heyetine genelkurmay başkanlığınca “askeri eksper” olarak katılması uygun görülmüştür.

Cenevre’den dönüşte, 1932-1933’de Bolu’daki 135nci alay komutan vekili olarak kıta hizmetine çıkmıştır ve 30 ağustos 1933’de albaylığa yükselmiştir. ekim 1933’de cumhuriyetin 10 ncu yılı kutlamalarına katılan ve aralarında mareşal Kiliment y. Voroşilof, mareşal Semyon Mihailoviç Budyonny, Sovyet dış işleri halk komiseri yardımcısı lev Mihailoviç Karahan, Sovyetlerin Ankara eski büyükelçisi semyon ivanoviç aralov, sovyet eğitim bakanı bubnov, eğitim bakan yardımcısı Krijanovski’nin yer aldığı Sovyet heyetine mihmandar olarak görevlendirilmiştir.

1933-1935 yıllarında yedek subay okulu Komutanlığı’na getirilmiştir.

1935 yılında kiev manevralarına davet edilen orgeneral Fahrettin Altay başkanlığındaki askeri heyetin kurmay başkanı olarak görevlendirilmiştir.

1936’da Moskova’ya ‘ateşe militer’ olarak tayin edilmiş ve burada bir yıl görev yaptıktan sonra, 1937 yılında Trabzon piyade alayı komutanlığına, 1938’de İstanbul Maltepe’deki piyade atış okulu komutanlığına, 30 ağustos 1939’da da Sivas’ta ve İslahiye’de tugay komutanlıklarına atanmıştır.
30 ağustos 1939’da tuğgeneralliğe ve 30 ağustos 1941’de tümgeneralliğe yükselerek doğu Beyazıt’ta 53ncü hudut tümeni komutanlığına, 1943 de Bornova’da 57ci tümen komutanlığına, 1945’de İzmir’de 12nci kolordu komutanlığına atanmıştır.

30 ağustos 1946’da korgeneralliğe yükselmiştir.

1947 yılında genelkurmay başkanlığı harekat yar başkanlığına, 1949’da jandarma genel komutanlığına atanmıştır.

haziran 1950’de emekli’ye ayrılmıştır.

harp madalyası, gümüş liyakat madalyası ve istiklal madalyası sahibidir.NOT KAFKASYA TEREKEMELER İNDENDİR.