Akıl Fikir

• 29 Nisan 2018 Pazar 03:35:05

Akıl Fikir

Akıl: Düşünme, anlama, kavrama yeteneği. Akıl, işlerken amaç oluşur. Akıl, “Ulaşılabilir” ise var kabul edilebilir! Yani kullanılmıyor ise “Var” denilmez! Akıl, koordinasyon; bilgi, birikim ve zekanın koordinasyonu!
Fikir: Aklı amacına ulaştıran metot gibi düşünülebilir. Fikir, akıl tarafından kullanılan bir araç. Zeka gibi!

Halk arasında, hayvanlar için; “Fikri var, aklı yok!” şeklinde bir söylem kullanır! Hayvanların aklının kıt olduğu ya da hiç olmadığı düşünülür! Hayvanlarda koordinasyon eksikliği var!
Akıl, zekayı kullanarak yani fikir üreterek işler!
Bilgi ve deneyimler ise fikir üretmeye yarar! Zeka ile bilgi işlenir! Bilgi, zeka ya da fikir akıl olmaksızın amaca dair işletilemez!

Örnek: Bilinen bir deli fıkrası; akıl hastanesinin bahçesini çeviren örgü tellere yakın bir yerde arabasının tekeri patlayan “Akıllı” birisi, tekeri değiştirirken söktüğü somunları derin kanalizasyon ızgarasına düşürür! Telaş ve çaresizlik halinde iken, bahçede dolaşan bir deli ona fikir verir. Diğer tekerleklerden birer somun söküp değiştireceği tekere takmasını böylece lastikçiye kadar gitmesini söyler. Akıllının aklına, bu fikir gelmemiştir. Bu durumda akıllı olan, deli kadar zeki değildir! Zeki olan deli ise aklını kullanamadığı için tellerin ardındadır! Yani akıl, fikirden daha önemli ki fikri yetersiz olan, aklıyla hayatını idare edebiliyor! Aklı yetersiz olan ise fikri olsa dahi, zeki olsa bile hayatını desteksiz idare edemiyor!

Bir örnek de insan-hayvan ilişkisinden olsun: İnsan aklı gelişmiş olduğundan ürettiği fikir, çok amaçlı ve geniş kapsamlı olur! Hayvan ise sadece biyolojik ihtiyaçlarına dair dar ve kapsamsız fikirler ile ihtiyaçlarına yönelir; bazı onlar da ustaca tuzaklar kurabilir ama çok kapsamlı olamaz! Bu nedenle insan, kurduğu tuzak ile hayvanı kolayca avlar! Fare, peynire ulaşmak için fikir yürütür; kapandaki peynire yönelir! Kapana sıkışır! İnsan, aklını daha kapsamlı kullanır ve “Tuzak kurucu” fikri üretir! İnsan ve fare arasında, aklı kapsamlı olan kazanır. Fare küçük ise aslanlar için “Aslan kapanı” şeklinde düşünülebilir!

İnsanlar arasındaki akıl kapışması nasıl oluyor?
Akıllı olanlar, daha az aklı olanları ya da aklını kullanmayanları veya kullanamayanları alt ediyor! Akıl, amaç üretir!
Örnek: İlk insanlar arasında, aklı diğerlerinden daha kapsamlı olanlar, güçlenmiş ve diğerlerini alt etmiş. İlk “İnsan ilahlar” dönemi… Aklın ürettiği amaç, diğer varlıklar ve insanlara üstünlük şeklinde fikir oluşturuyor! Bunun da yolları bulunur. Günümüzde başta ekonomi, savaş endüstrisi, enerji, gıda, ulaştırma, haberleşme, siyaset alanında kapsamlı akıl işletiliyor. Aklını en kapsamlı kullananlar ürettikleri fikirler ile hakimiyet sağlıyorlar. Ayrıntısını bilirsiniz!

Bir de hayali örnek vereyim: Birisi çıkıp kendi soyunu-ırkını, “Üstün” ilan etse! Diğerleri, alt kategoride yer alacak. Bu iddia sürdürülemez noktaya geldiğinde diğerleri için de alternatif iddialar üretmek aklın becerisi olacak! Üstünlük iddiasının geniş kitlelerce kabulünün sağlanması için üstün olmayan diğerlerinin “Günahkar” doğduğu iddia edilebilir ve çok etkili olabilir. Böylece diğerleri, üstün olmadıklarını en baştan kabul etmiştir. Kabul ettikleri günahlarının derdine düşeceklerdir! Bir başka grup için kendi başlarının çaresine kendilerinin bakamayacağı, bunun için üstün olanların rehberliğine ihtiyaçlarının olduğu fikri üretilebilir! Böylece üç sınıf oluşur; üstünler, günahkarlar, yetersizler! Bu üç sınıfa girmeyenleri de “Bozguncu” olarak ilan edince. İşlem tamam.

Son tahlilde; evren “Akıl” ile işliyor! Aklı olan ve bunu kullananlar, evrenselleşiyor! Akıl, ulaşılabilir ise vardır! “Var ama kullanılmıyor” şeklinde bir ifadenin karşılığı yok! Akıl oyunlarında ya da akıl yarışlarında, (bu hayatın içinde her mekan ve an) galip olmak ya da alt olmak var! Hep alt olanların, alt edenlerden aslında akıllı olma iddiası ise mevcut durumu kabullenememekten kaynaklı! “Aklın yolu birdir!” bilgi, deneyim ve fikirlerin koordinesinde başarılı olanlar için “Akıllı” denir ya da zaten her şey ortadadır; üretilen fikir görünür! “Görünen, kılavuz istemez!” Bir şey, varsa işler; işleyişi görünür!

Selametle,
Ahmet Bektaş