taklit ve tahkik kavramları... ard. öyk. 2018-1

• 11 Ocak 2018 Perşembe 01:11:08

kırımlı selim divane’nin kitabını okuyordum...
orada şerh edebiyatını ilkin tesirli manasını okuduğumda... ne ile uğraştığımızı dünya da neyle baş edemediğimizi ekseriyatla bildim.
bizim kültürümüzü bizim bilmediğimize dair düşüncem oluştu.
bunu dahi öğrenmek uzun senelere ihtiyaç duymaktadır.
yazarken biraz indireyim karşı tarafca idrak edilmesi müşkülat arz etmesin...
bunun gibi kaygular barındığında... mesele zat-i menfi yönde son bulmuştur.
nietzche özünün anlamasını bir süre sonra mümkün kılmayan yazılar yazdı.
o yazılarında hiç bir umur ettiği şey olmamıştır.
nietzche meydana gelmekte hasleden sebeblerin yüzündendir.
ne umur ve kaygu taşımak olabilirki... yazıyı yazmak sorumlu olunanan mercii... zaman ve zaman üstü herşeydir.
taklit yazmak diğerleri gibi yazmaktır ki bu şerhdir.
şerh edilir olmak istenirse? o vakit yazan lazaman uğruna yazmalıdır.
osuymuş busuymuş... anlaşılırmış aksi olurmuş.
bunlara takılan yazı gününü o haftasını aşamaz...
yazı tahkikkar olmalıdır...
sorgucu olmalıdır...
kriterlere binaen analitik olmalıdır.
birşeyle kıyas edilmekle mukayese edilmiş olmalıdır.
analoji dedikleri şey ile olmalıdır.
buna günümüzde eleştirel düşünce diyorlar.
kırımlı selim devirlerinde ve bizim eski hayatımızda taklit etmek değil evla olan: tahkik düşünmek usulüymüş.
bizde olan bu yöntemden bigane kalmışlığımız bir tarafa...
bizim halimizin aşkın kılınma yönünü düşünmemiz lazım...
türkçesiyle: çağdaş düşünceyi egale etmekten öte onu aşabiliriz de.
klasik devir yaşadık biz...
o halde biz çağdaş devrin aşkınlık mülahazasını yapabiliriz.
resim sanatında modern resim ile anlaşamazlığımız noktasında denen şey şudur:
"- efendim klasik devrimiz olmadı..."
resimde klasik devrimiz oldu.
hadi söz aksi diyenlerin olsun.
bizim hiç mi klasiğimiz olmadı?
klasik kültürümüz olmadı.
p.s. abdal, mevlana, yunus, nizami bunlar ne?
klasiğimiz olduysa rönesansımız hayli hayli olmuştur.
bu laflar avustralya yerlilerine ötelik arz edebilir... bu olur.
bize ise:
klasik mekanların, devirlerin, yönetimlerin, toplumlarının bakiyesi bizlere... geçmesi gayri mümkündür.