BURUNLARI BÜYÜK ŞAİRLER (!)

• 24 Eylül 2017 Pazar 03:48:12

Otururlar, sabahtan akşama kadar bir şeyler karalarlar. Çok kibirlidirler, asla burunlarından kıl aldırmazlar. Soru sormaya kalksanız saatlerce nutuk çekerler. Ola ki hatalarını bulsanız, medenice söyleseniz, kırk dereden su getirirler, kelime oyunları ve kıvrak zekalarıyla (!) sizi hafife alarak türlü bahanelerle ve ipe sapa gelmez gerekçelerle mazeret uydurup hatalarını kabul etmezler. Sanırlar ki siz hiç bir şey bilmiyorsunuz, mürekkep yalayanlar sadece kendileri. Baktıkları aynalar dev aynası ve sokağa çıktıkları vakit, herkes onları tanır. Onlar çok seçkin ve özel nitelikli insanlardır. Üç beş kitapları çıkmıştır piyasaya,onlarla avunurlar. Gerçi zor değildir kitap bastırmak.Paraya bakar iş. Eskidenmiş yayınevlerinin ince eleyip sık dokudukları zamanlar.

Şimdilerde ise, gidiyorlar yayınevleriyle pazarlık yapıyorlar, üç aşağı beş yukarı bir fiyatta anlaşıyorlar. Matbaaya bastırdıktan sonra, ellerindeki onlarca, yüzlerce kitapları eşe dosta imzalayıp hediye ediyorlar. Ticari kısmı olsa da, sonuçta ellerinde patlıyor kitapları. Sözüm herkes için geçerli değildir. Reklam, isim peşinde koşanlar, bastırdıkları kitapları sözüm ona referans olarak kabul görenler ve izleyicilerin gözlerine soka soka gösterenleredir.Sözüm, iki kelimeyi bir araya zar zor getirip, kelime dağarcıklarını geliştiremeyen, Türk dili ve edebiyatından bi haber, kendilerine mahsus yeni deyimler ve kelimeler türetip, deyimlerin özünü değiştirip, bunu da yaratıcılık adına savunanlaradır.

Örneğin ünlü şair Yahya Kemal Beyatlı’nın gazete ve mecmualarda sadece ama sadece iki şiirinin yayımlandığını, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen adından söz ettirip, yeni şiirlerinin beklendiğini ve yayınlanan iki şiirinden dolayı aranan ve özlenen bir şair olduğunu biliyor muydunuz? Yahya Kemal Beyatlı’yı yakından tanıyanlar onu birkaç ay görmediler mi şöyle sorarlarmış:
” Üstadım, tezgahta yeni bir şeyler var mı? “
Üstat çoğu zaman şöyle cevap verirmiş:
” Nerede! ... hep o bildikleriniz… Bir türlü bağlayamadım size en son okuduğumu. Bakın son beyti nasıl değiştirdim.” Sonra başlarmış şiirini okumaya. Ancak soruyu soranlar, şiirin önceki halini olduğu gibi ezberledikleri için, şiirin yeni hali onlara garip gelirmiş. Ve üstat bu durum karşısında:
“ Vay canına! Galiba eski hali daha güzeldi.Dur bakalım. Biraz daha dursun tezgahta.” dermiş.

Yahya Kemal Beyatlı, Rindlerin Ölümü isimli şiirinde geçen “serin” kelimesinin yerine “akşam” kelimesini getirip getirmemek hususunda yıllarca kararsız kalmış ve sonunda “serin” kelimesinde karar kılarak, şiirde geçen şu mısrayı yazmıştır:

“Ve serin serviler altında kalan kabrinde
Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter.”

Eskiden yayınevi sahipleri her kapısını çalan yazar veya şairlerin eserlerini hemen basmazlarmış. Hatta bir çok ünlü yazar veya şair o dönemlerde yayınevi yetkililerince kibar bir dille geri çevrilirlermiş. Şimdi ise durum o kadar değişti ki, parayı bastıranlar kitap çıkartıyor ve maalesef yayınevleri işi ticarete dökmüşlerdir. Böylesi yayınevleri bence yayınevi değil tabiri caizse, birer matbaadır. Ver parayı, çıkarsınlar kitabını. Oh ne ala...

İrlanda’lı ünlü yazar George Bernard Shaw’ın ünlü olmadan önce yazdığı beş romanla tam tamına 60 yayınevinden ret cevabı aldığını biliyor muydunuz?

John Kennedy Toole ise, başyapıt olarak gördüğü Alıklar Birliği isimli eserinin ardı ardına geri çevrilmesine tahammül edememiş ve 32 yaşında hayatına son vermiştir.Sonra ne mi olmuştur? Romanı, ölümünden 12 yıl sonra 1981 yılında Pulitzer Ödülüyle taçlandırılarak ödül ilk defa, hayatta olmayan bir yazara verilmiştir.

Türk dili ve edebiyatı hiç kimsenin test edip, kendi çıkarları ve pek tabi bilgisizlikleri için Türk dilinin genleriyle oynama ve uygulama alanı değildir.Şairler ve yazarlar kolay yetişmese gerek.

Burada bir parantez açıp, yeri gelmişken son yıllarda gözlemlediğim ve sıkça karşılaştığım bir hususu belirtmeden geçemeyeceğim.Eğitimci şair, eğitimci yazar vb. şairlerin önüne konulan mesleki unvanlar. Bu mantıkla, örneğin mesleği kundura tamircisi veya mimar olan bir şaire de, ’ kunduracı şair ’ veya ’ mimar şair ’ mi diyeceğiz? Eğitimci olmak, kundura tamircisi veya mimar olmak birer meslektir ve eğitimci kelimesinden o kişinin öğretmen olduğu kanaatine varıyorum. Her meslek grubunda çalışan insanlara saygı duyuyorum, hiç bir mesleği de küçümsemiyorum. Şiir yazan kişiye şair denildiğine göre, bu üstünlüğün veya ayrıcalığın belirtilmemesi gerekir. Konuya bu açıdan baktığımızda şair veya yazar olmak zaten bir yeteneği gerektirir.

Burunları büyük şairler hususuna tekrar dönersek, bir reklam, bir poz, bir havayla karşılaşırız. Sayfalar dolusu şiirleri vardır, kitaplarının topunu bir araya getirseniz, sanat ve edebi anlamda belki, o da belki, ancak çeyrek kitap eder. Hatta adını ilk kez duyduğunuz bazı yerel televizyon kanallarına davet edilip, -ki vardır tanıdık program yapımcıları, yoksa bile- ziyaret ederler, mesaj atarlar, adam sokarlar devreye, bir şekilde kendilerini davet ettirirler. Program esnasında kitaplarından şiirler okuduklarında sohbet esnasında ders de verirler izleyicilere. Alırlar sazı ellerine, ne vakit sunucu ‘’ Şimdi reklamlara giriyoruz. Az sonra birlikte olacağız.‘’ anonsunu yapacak olsa, reklamın içine bile girecek olur bu tipler. Acemiliklerine bile rastlarız. Kameraya mı bakıyorlar, yoksa kamerayı mı arıyorlar, bir telaş içindedirler. Televizyon kanallarına gide gele yol edenler, sonunda nereye bakacaklarını da öğrenirler. Sayfalarında da şu duyuruyu yaparlar : ‘’ Falanca günü, falanca saatte falanca televizyon kanalının davetlisiyim.’’ İşte o anda öğrenirsiniz bilmem ne tv kanalının adını.

Üye oldukları şiir sitelerinde şiirlerine rastladığınızda, ipe sapa gelmez kelimelerden oluşmuş, çokça da oradan buradan araklanmış, değiştirilerek sofraya getirilmiş ve adına şiir denilmiş bir şeylere rastladığınızda yanlışlıkla filan onları yermeyin, eleştiri yapmayın. Kaf dağından daha büyüktür burunları. Allı, güllü yorumlar yapılmasından hoşlanırlar. Siz sabaha kadar yorum yazsanız şiirlerine, sizi görmez gözleri. Onların size vakit ayıracak zamanları yoktur, onlar bilirler kimlere, ne amaçla vakit ayıracaklarını.

‘’Burunları büyük şairler’’ diyorum bu tiplere. Mütevazı, reklam peşinde koşmayan, sanatlarını icra eden gerçek şairlerden özür dilerim. Sürç-i lisan ettim ise affola. Kim bilir, bu yazımı okuyanlar arasında bana şu yakıştırmayı yapanlar da bulunacaktır. ’ Sen sadece sürç-i lisan etmekle kalmadın, özrün kabahatinden büyük, çizmeyi de aştın! ’

Canları sağ olsun, ne diyeyim, görünen köy kılavuz istemez.


Vecdi Murat SOYDAN
24/09/2017, 03.45, Isparta