ERZİNCAN DA DUT VE MAMÜLLERİ

• 14 Eylül 2017 Perşembe 10:57:57

Erzincan denilince akla; Cimin üzümü, tulum peyniri, dermasyon fasulyesi, sakı elması gelir. Bağlarıyla bahçeleriyle meşhur bu doğu şehrinin dut ağaçları nedense hiç akla gelmez. Erzincan’ın bütün bağ ve bahçelerinde yol kenarlarında kocaman dut ağaçlarını görürsünüz. Bu mübarek ağacın bir adı da bal ağacı olsa gerek. Çünkü meyvesinden bal akar, şerbet akar.
Türkiye’nin en kaliteli dut meyvesi bu şehirde yetiştiği halde bu güne kadar tanıtımı yapılmadığı gibi, dut pekmezi, dut şerbeti, dut meyve suyu ve en önemli şifa kaynağı olan dut sirkesi üretimi içinde bu güne kadar bir tesis açılmamıştır.
Yapılan araştırmalarda taze beyaz dut; kalsiyum, demir, B1, B2 ve C vitaminleri içeren dut, kan yapıcı ve enerji verici özelliğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Taze olarak yenilmesi halinde tam bir antibiyotik ve kalori hazinesidir. Dut pekmezinin karaciğer hastalıklarını tedavi edici özelliğe sahip olduğu, ülser, dalak, bronşit ve astım hastalıklarına iyi gelmekte keza dut şurubu kandaki, mide ve barsaklardaki iltihaplanmaları önler karın sancılarına karşı iyi gelir. Eskiden iyileşmeyen grip, boğmaca hastalıklarında, pekmezle karabiber karışımı içilmesi halinde şifaya kavuşturan en iyi tedavi şekliydi.
Tahin ile karışımıyla sofraların tat ve lezzet veren şifa kaynağıdır. Yöre- mizde kesmece, dut pestili ve pestilinden de çeşitli hamur işleri yapılır, taze yapraklarından sarması yapılır. Damağa lezzet veren cevizli dürümü ve cumuru yapılır. Erzincan’a özgü fındık dövmeci yapımında, keza meyve karışımlı korava yapımında tam bir doğal şifa kaynağıdır. Eskiden çay şekeri yerine kullanılırdı.
Dut kurusuna yöremizde çemiç adı verilir. Çemiç, kaysı ve çekirdekleriyle birlikte kış gecelerinde ve bayramlarda ürünleriyle birlikte misafire ikram edilirdi. Çemiç ağzı tatlandıran doğal bir antibiyotiktir. Aç karna yenilince bağırsakları çalıştırır. Ham dut kurusu salata ve yemeklerde sumak olarak kullanılır.
Dut sirkesi: Bağışıklık sistemini güçlendirir, kalbin korunmasını sağlar, yaşlanmayı geciktirir, mide salgısını artırır. Hemoroit tedavisinde kullanılır. Şeker ve tansiyon hastalarının en iyi ilacıdır. Saçların ve diş etlerinin güçlenmesini sağlar, yorgunluğa ve bitkinliğe iyi gelir. Şifalı bitkilerde adı geçen, her hastalığa, bilhassa kalp hastalıklarına şifa veren Seksecebin, dut sirkesi ile dut pekmezinin karışımından oluşur. Keza temizlik işlerinde kullanılır. Sirke hakkında Peygamber Efendimizin rivayet edilen bir hadisi şerifi vardır. ‘’Evinde sirke olmayan ev ehli açtır.’’Burada sirkenin sağlık açısından ne derece önemli olduğu bildirilmiştir.