DÜNYA MİZAH VE ŞAKA GÜNÜ !
DÜNYA MİZAH VE ŞAKA GÜNÜ ! YAHYA AKSOY
1 Nisan Şaka Günü, her yılın 1 Nisan günü kutlanır. Genelde şaka gününde insanların birbirine şaka yapması gelenek haline gelmiştir. Nisan 1 şakası hakkında farklı kültür, inanç ve dillerde efsaneler bulunmaktadır.
1564 yılında Fransa kralı IX. Charles, yıl başlangıcını Ocak ayının 1. gününe aldı. Daha önce Avrupa’da yaygın olan yıl başlangıcı 25 Mart’tı. O zamandaki iletişim şartlarıyla Charles’in bu kararı fazla yayılmadı. Duyanlar ise protesto amaçlı eski adetlerine devam ettiler. 1 Nisan’da partiler düzenlediler. Diğerleri ise onları Nisan aptalları olarak nitelendirdiler. 1 Nisan’a "aptallar günü" adını verdiler. Bu günde herkese sürpriz hediyeler verdiler, gerçek olmayan bir nisan gününü, kültürlerinin bir parçası görerek devam ettirdiler. Oradan da bütün dünyaya bir şaka günü olarak yayıldı.
Karagöz oyunları, mizahı ön planda tutarak ,toplumsal konuları yansıtmakta, yönetimde yapılan yanlışlıkları, yolsuzlukları,çarpıklıkları acımadan eleştirmektedir.Karagöz oyunu doğaçlama oynatılır.Sanatçı , ustasından öğrendiği kalıplar içinde, kendi doğaçlamalarını da katarak oynar.
2009 yılında UNESCO, Karagöz uyununu "Türkiyenin Somut Olmayan Kültürel Mirası" olarak kabul etti. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Uluslararası Kukla ve Gölge oyunu Birliği (UNİMA) Türkiye Milli Merkezi , bu alanda çalıştaylar ve etkinliklere özen göstermekte.
Hacivat ile Karagöz arasında geçen "Karagöz’ün Gazetecliği 2009" oyunu ünlüdür:
Hacivat: 2001 ’i devirdik,/Sekiz yılı da tedik,/Size şaka geliyor,/2009 dedik./Yirminci yüzyıl bitmiş,/Sanma ki zamlar yitmiş,/Yılar art arda gitmiş,/ 2009 dedik./Değilim oruç bozan,/Yarın ve dün ramazan,/Bize hergün ramazan,/2009 dedik./ Hacca vize alalım,/Lüks otelde kalalım,/Biz de hacı olalım,/2009 dedik.... devamında Hacıvat Şarkısı okur: Karagöz denilince,/ Ardından ne ad gelir,/Düşünme öyle ince ince,/Dostu Hacıvat gelir...
Karagöz:Hacıvatım merhabe,/Karşına geldim hemen,/Sen kızdın mı acaba,/’Bir Eğlence’,demeden./Görüntülü olarak,/Seni evden izladim,/Sesini de duyarak,/Halini dikizledim...İki perdelik oyun sonunda..."Haydi İşbaşına! Onurlu bir vaziyette gazeteciliğe devam edelim. ...Gelmeden feleğin biz oyununa/ Sağlıkla çıkalım 2010’a ! söylemi ile perde kapanır.Karagöz oyunları arasında,Yaşasın Cumhuriyet, Karagöz’ün Bankerliği,Köfteciliği,postacılığı, vergi iadesi,Telefonculuğu ve çevreciliği ünlüdür.
Mizah Haftası etkinlikleri çerçevesinde "Uluslararası Çizerlerden Nasreddin Hoca Figürleri Karikatür Sergisi" 1-9 Nisan tarihleri arasında Barış Manço Kültür Merkezi’nde açılacak. Karikatürcüler Derneği ve BMKM işbirliğiyle düzenlenen "Türk Mizahı ve Karikatürü Üzerine Söyleşiler" kapsamında, 6 Nisan 15:30’da Karikatürist Raşit Yakalı ve Kürşat Coşgun, 7 Nisan 15:30’da Karikatürist Metin Üstündağ ve Muhittin Köroğlu izleyici ile buluşacak .
Dünya karikatür ustalarını yarışdırarak ödüllendiren Doğan Grubu’nun, her yıl düzenlediği mizah sergileri çok anlamlı ve etkili olmakta.Adı Dünyanın her yanında bilinen ve İnsanlar neden dört bir yana gitmekteler ? Sorusuna," eğer hepsi aynı yöne gitselerdi dünyanın dengesi bozulurdu" diyen Nasrettin Hoca’nın türbesinin bulunduğu Akşehir’İ "DÜNYA MİZAH MERKEZİ" yapmalıyız.
Ünlü Türk mizah yazarlarımız : Cumhuriyet dönemi Türk mizah yazarları :Hüseyin Rahmi Gürpınar ,Ahmet Rasim ,Hüseyin Suat Yalçın ,Cenap Şehabettin ,Ahmet Hikmet Müftüoğlu ,Mehmet Rauf ,Memduh Şevket Esendal ,Ömer Seyfettin ,Ahmet Haşim ,Aka Gündüz ,Refik Halit Karay ,Ercüment Ekrem Talu, İbrahim Alaettin Gövsa ,Burhan Felek ,Reşat Nuri Güntekin ,Refi Cevad Ulunay ,Orhan Seyfi Orhon, Yusuf Ziya Ortaç ,Selami İzzet Sedes, Peyami Safa ,Vala Nurettin ,Sabahattin Ali, Hikmet Feridun Es ,Rıfat Ilgaz ,Zahir Güvemli, Doğan Nadi ,Aziz Nesin ,Haldun Taner ,Adnan Veli ,Tekin Aral ve daha niceleri...
Mizah, taşlama, yergi ve karikatür üzerine yayımlanmış gazete ve dergilerin , 140 yılı aşan bir geçmişi var. İlk örnekleri Teodor KASAP tarafından verilmiştir. Önceleri Rumca ve Fransızca çıkarılırken 25 Kasım 1870’de Türkçe çıkarılmaya başlayan ”DİYOJEN” Türk tarihinin ilk siyasi mizah dergisi olmuştur. Dönemi, şiir, roman, tiyatro gibi edebi türlerin yanında bir de mizah yönüyle görme olanağı vermiştir.
Diyojen siyasi otoriteye getirdiği eleştirilerden dolayı baskılar görmüş ve bu baskılar karşısında fazla dayanamayarak 1873 yılında kapatılmıştır. Dergisi kapatıldıktan sonra Teodor KASAP başka adlarla çıkardığı dergilerle sanatını sürdürmeye çalışmıştır. 1873 yılında haftada iki kere çıkarılan ‘‘Çıngıraklı Tatar” ve yine o yıl içinde çıkarılan ”Hayal” dergileri Teodor KASAP tarafından yayımlanmış mizah dergileridir.
Kalem,Uykusuz,Penguen,Leman, Gırgır.Akbaba(1922-1977),Diken,Kirpi,Çarşaf,Aydede gibi çok sayıda mizah dergisi çıkarılmış ve düşünce hayatımıza renk katmıştır.
Akşehirli Şair Şevki Akar, Nasrettin Hoca ve Hayyam’a Mektuplar şiirinde şöyle demekte:
"Geleceği bağladık loto,bilet ve fala,/İşimiz kalmış gibi, bir at ile üç nala./Pabucu sele verdik,çiğerleri kartala,/Eldeki tarifeye bakıp, iç çeker olduk."
"Def-i gam çün uğradım meyhaneye,virane gördüm,/Mey dökülmüş,sefil olmuş;kırılmış peymane gördüm./Sensiz meclisi tarümar, o rindanı lâl Hayyam,/Gönül ehlini matemde,sakiyi divane gördüm."
"Hiçbir şey senin değil,ne verildiyse avans,/Şu an yaşıyor olmak,senin için büyük bir şans.../ ...Takvimler değişiyor,zaman hep aynı zaman,/Yaşımız değişiyor,İnsan hep aynı insan."F .Sezgin.
İnsanlığı güldürerek düşünmeyi amaçlayan ,gönül ehli ,ünlü Mizah ustaları Dede Korkut,Nasrerettin Hoca, Bekri Mustafa,Neyzen Tevfik, Ömer hayyam,İncili Çavuşları alıp günümüze getirsek, şairlere ne karşılık verirlerdi ? Ülkemiz ve mizah ile şakanın kaybolmaya başladığı dünya hakkında neler söylerlerdi? Ve nasıl, bir nisan şakası yaparlardı acaba!?.
Pascal der ki:Bir hayat, aşk ile başlayıp hırs ile sona ererse,mutlu demektir."
Nasrettin Hoca der ki:"Akşehir Gölü yoğurt tuttu.Dolup taşıyor.Bakracını alan göle koşuyor!