Engellinin Kanayan Yarası Erişilebilirlik

• 9 Haziran 2016 Perşembe 09:56:05

5378 sayılı Engelliler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun geçici 2 ve 3’üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 20 Temmuz 2013 tarih ve 28713 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği” kapsamında 81 ilimizde olduğu gibi Malatya’da da oluşturulan “Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonu”nda Türkiye Sakatlar Konfederasyonu adına temsilci olarak katılmaktayım.
3 Ocak 2014 tarihinde Malatya Valiliği binasında başladığımız ilk denetimden bugüne kadar aradan geçen 1,5 yıllık süre içerisinde yaklaşık 170 taneden fazla kamu kurum kuruluş ile özel kuruluşu denetledik.
Bunları sıralamak gerekirse başta Malatya Valiliği olmak üzere Malatya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Battalgazi Belediye Başkanlığı, Yeşilyurt Belediye Başkanlığı, İl Müftülüğü, Türk Telekom İl Müdürlüğü, PTT Baş Müdürlüğü, Malatya Adliyesi, Malatya İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Defterdarlık ve Vergi Dairesi Başkanlığı, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, Çalışma ve İşkur İl Müdürlüğü, Malatya Devlet Hastanesi, İl Halk Kütüphanesi, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, Müze Müdürlüğü, Camiler, Cemevi, Anaokulları, İlköğretim ve Ortaöğretim Okulları, Özel Okullar, Kamu ve Özel Bankalar, Noterler, Sinema Salonları, Lokantalar, Kafeler, Üstgeçitler, Rehabilitasyon Merkezleri, Düğün Salonları, Oteller, İnönü Kapalı Çarşısı, Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan Semt Konakları ve onlarca kurum kuruluş ile özel kuruluş yeri mevcut.
“Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonu” olarak Malatya’da denetim yaptığımız kamu kurum, kuruluş ve özel kuruluşlar henüz tamamlanmadı. Yönetmelik gereğince tanınan süre 7 Temmuz 2015 tarihinde dolmasına rağmen daha denetimler bitmediği gibi yolun başında sayılırız.
Yönetmelik gereğince, resmi binalar ile ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, özel yurt, iş hanı, büro, pasaj, çarşı, alışveriş merkezi gibi ticari yapılar, spor tesisleri, yüzme havuzu, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ve toplu taşıma araçlarında erişilebilirlik denetlemeleri yapılması gerekmektedir.
Malatya’da denetlemelerin bitmesi ve tamamlanması yaklaşık olarak en az 10 yılı bulur diye düşünüyorum. Neden mi bu kadar uzun yıl tutar diyorum. Ben size bazı rakamlar vereyim
Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 800’den fazla kurum binası, Diyanete bağlı 940 kadar cami binası, Aile Sağlığı Merkezi olarak 75 kadar bina, Toplum Sağlığı Merkezi olarak 13 bina ve 117 kadar sağlık evi binası ve bunlar gibi daha binlerce kapalı ve açık alan mevcut.
Herhangi bir aksilik çıkmadığı takdirde Salı ve Perşembe günleri olmak üzere haftada iki gün denetime çıkıyoruz. Her denetim gününde ise genelde iki kurumu denetleyebiliyoruz. Bu da senede 208 kurum demektir. Bu hesaplamadan yola çıkacak olduğumuzda denetimlerin bitmesinin neden 10 yılı bulacağı anlaşılacaktır.
Denetlemelerden sonra belli aralıklarla “Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonu” vali yardımcısı başkanlığında toplanarak gerekli erişilebilirlik uygulamalarının yapılabilmesi amacıyla ilgili kurum veya kuruluşa belirlenen bir süre verilmesine dair karar alınır. Alınan karar daha sonra denetim yapılan ilgili kurum veya kuruluşa resmi olarak tebliğ edilir. Tebliğ edilmesiyle düzenlemelerin yapılması için verilen süre işlemeye başlar.
Süresi dolan ve herhangi bir düzenleme yapmayan kamu kurum, kuruluş ve özel kuruluşa yönetmelik gereğince ceza kesilmesi gerekmektedir.
Denetim yaptığımız kamuya açık hizmet veren her türlü yapı ve açık alan ile toplu taşıma araçlarının sahibi olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine her bir tespit için 1.000 Türk Lirasından 5.000 Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanabilecek ve bu şekilde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının tutarı 50.000 lirayı geçmeyecektir.
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ise her bir tespit için 5.000 Türk Lirasında 25.000 Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanabilecek ve bu şekilde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının tutarı 500.000 lirayı geçmeyecektir.
Bu bilgileri okuduktan sonra onca denetim yapılan yerden kaçı düzenlemeleri yaptı, kaçı yapmadı, yapmayanlardan hangilerine ceza kesildi diye merak ediyorsunuz değil mi?
Fazla merak etmeyin herhangi bir düzenleme yapmayan kamu kurum, kuruluş ve özel kuruluşlardan bir tanesine dahi ceza kesilmedi. Bu gidişle de kesileceği yok. Sadece bu olay Malatya için değil Türkiye genelindeki birçok ilimiz içinde geçerlidir.
Çünkü komisyon da cezayı kesmeye yetkisi olanlar hem avukat, hem savcı hem de hâkim olunca bu cezalar zor kesilir. On kişilik komisyonun altı tanesi kamu adına katılan görevlilerden dördü ise engelli konfederasyonu adına katılan üyelerden oluşan bir komisyonda nasıl ceza kesileceğini siz düşünün.
Sözün özü, eğer bir ceza kesilecekse komisyon başkanlığını yapan valiler önce kendi binaları için kesmeliler. Yanılıyor muyum?
Ali Haydar KOYUN
Engelli Aktivist/Disabled Activists