ZALPA'DAN BAFRA'YA.(6)...

• 26 Mart 2016 Cumartesi 13:54:01

Muharrem Ceylan..
Araştırmacı-Yazar...
[email protected]

Bazı Tarihçiler 9.yy sonu 10.yy dan itibaren Türkmen Gurupların Anadolu şehirlerinde görüldüğünü bildirirler...

Büyük Selçukluların;1015-1018 yıllarında Bizans Anadolusuna akınlar gerçekleştirdikleri ilmi bir gerçektir...

1040 Dandanekan Savaşı ile,Selçuklular Gaznelilere üstünlük sağlamış ve bağımsız hale gelmişlerdir...

Büyük Selçukluların Bizans ile ilk teması,1048 yılında PASİNLER MUHAREBESİ ile gerçekleşmiş ve Selçukluların galibiyeti ile neticelenmiştir....

26.Ağustos.1071’de Sultan Alparslan Han bize Anadolu kapılarını sonuna kadar açmıştır.MALAZGİRT SAVAŞINDAN
sonra bu topraklar,Türkmen guruplara yurt olmuştur.Anadolunun yerli halkıyla Muhteşem Bir Uygarlık oluşturmuşlardır..O savaş ki;düşmanın bütün gücünü ortaya koyarak hazırladığı ikiyüzbin kişilik devasa
ordusuna karşılık,ellibin inanmış insanın gerçekleştirdiği ilahi bir başarıdır..Bu gibi zaferlerde hep keyfiyet
önemli olmuş,kemiyet önek ipmini kaybetmiştir...Çanakkale de olduğu gibi...

Açılan bu kutlu kapıdan Türkmen Guruplar,Anadoluya,Ata Topraklarından peyder pey aktılar,yerli halkla
insanlığı kıskandıracak bir Medeniyet oluşturdular...

Türkiye Selçukluları; 1075 yılında Kutalmışoğullarından,Süleyman Şahın Nikea yı alması ile tarih sahnesine
çıkmış bu yeni devlet,Anadolunun her karış toprağına gıdım,gıdım damgasını vurmuştur..İşte bu büyük devletin güçlü sultanlarından;1.İzettin Keykavus 1214 te Sinop ve havalisini,Trabzon Rum İmparatorluğundan koparmış,
bölgeye Türmenlerin yerleşmesinin ilk adımını atmıştır....

1243 Kösedağ bozgunundan sonra Anadolu topraklarının büyük kısmı İlhanlıların Hakimiyetine geçmiş,Bölge İnsanları büyük zulümler görmüştür...Bafra ve çevresi de bu istiladan nasibini almıştır..Bölgeden temin ettiğim altı gümüş İlhanlı sikkesi,Bafra Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.. Anadolu Selçukluların zayıflaması ile, Ön Asya da Türkmen Beylikler ortaya çıkmış ve bulundukları yörede otorite oluşturmuşlardır...

İşte onlardan biri de Sinop çevresinde hakimiyet kuran Pervaneoğullarıdır..Bu beyliğin Emirlerinden Pervaneoğlu Muhezebeddin Mesud 1280 yılında Bafra ve havalisini beyliğin sınırlarına katmış ve Türkmen guruplar burada,Göründü Köyünde ilk yerleşimlerini gerçekleştirmişlerdir .Bu günkü AĞILLAR VE TÜRBE KÖYÜ SINIRLARI İÇİNDEDİR BU YER.Demek ki Pervaneoğlu Muhezebeddin Mesud,Bafra ve Havalisini Türklere yurt
eden şahsiyetlerden en önemlisidir..Göründü ismi 19 yy sonuna kadar tapu ve nüfüs kayıtlarında kullanılmıştır...

Pervaneoğullarının hakimiyeti 1322 yılında Kastamonu ve civarında bulunan Candaroğulları tarafından yıkıldı
ve Bafra ve havalisinde bu sülaleden BAVRA BEYLİĞİ hakimiyeti ortaya çıktı.Şurası gerçektir ki, bu tarihten
itibaren BAVRA BEYLİĞİ Bafra ve civarına tek sahibi oldu...

Bavra öz Türkçe bir kelimedir...Anlamı hayvanların sevdiği bitki..Bu bitkilerin oluşturduğu geniş otlaklar manasına gelmektedir...Ve bu kelime Bafra nın isim kaynağıdır...Unutulmamalıdır ki bazı Oğuz Boyları Avşar
ismini kullanırken bazıları da AFŞAR ŞEKLİNDE TELAFFUZ ETMEKTEDİRLER BU KELİMEYİ...

BÖLGEDEKİ FLORA OLDUKÇA ZENGİNDİR..HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİNDE TARİHİ ÖNEME SAHİPTİR BU YÖRE...BUNU DAHA ÖNCE STRABONUN TESBİTLERİNDE DE GÖRMÜŞTÜK..TARİHLER BİZE SULTAN FATİHİN VE YAVUZ SULTAN SELİM HANIN ATLARININ BU BÖLGEDEN SEÇİLDİĞİNİ SÖYLERLER..BÖLGEDE BULUNAN ’YÜND DAĞI’ BUNUN AÇIK İFADESİDİR...YUND TÜRK DİLİNDE AT DEMEKTİR...

İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Yayınlarından Aziz Asterabadi tarafından yazılan,BEZM-Ü REMZ adlı eserde BAVRA ve BAVRA BEYLİĞİ ifadelerini görüyoruz...Yukarıda yapılan açıklamalarında kaynağının büyük bölümünü de bu eser oluşturmaktadır..

Bavra Beyliğinim bilinen iki Beyi Emir Mirza Bey ve Hızı Bey dir...Emir Mirza Beyin Türbesi Bafra Türbe Mahallesinde,Hızır Beyin Türbesi de Çetinkaya Mahallesindedir.Bu iki yapı Bafra da Anadolu Türk Beylikler Döneminin iki önemli eseridir..Ayrıca Büyük Camide bulunan ahşap minber de bu dönemin şahaserlerindendir...

Emir Mirza Bey Bafra ve havalisinde ikibin atlı savaşçı besleyerek bölgenin önemini ortaya koymuş,Hızır Bey de Samsuna kadar olan kısımda da hakimiyet sağlamıştır bu beylik adına...

Konuyla ilgili bu sitede yazdığım’Bafra da Medeniyetimize Damga Vuranlar’isimli yazımı okumalarını tavsiye ederim... Meraklılarına...

Bafra 1460 yılında Fatih Sultan Mehmed in komutanlarından Mahmut Paşa tarafından Sinop la birlikte Osmanlı hakimiyetine katıldı ve Trabzon Vilayeti Canik Sancağının bir kazası olarak yönetildi...Köprülüler Devrinin mührünü taşıyan bu şehir,Ayanlar döneminin önde gelen şahsiyetlerinin yaşadığı bir kent olarak da zenginliği ile öne çıktı...

Ünlü Türk Seyyahı Evliya Çelebinin gözlemleri de Bafra için önemlidir.’EŞRAF-I BAFRA CANİK SANCAĞINA BAĞLI BİR KAZADIR;GÜZEL BİR ÇARŞISI,AHŞAP BİR KÖPRÜSÜ,İKİ CAMİİ VE İKİ HAMAMI BULUNAN ZENGİN BİR YERDİR..’

Doksanüç harbi ile Kafkas Müslümanların vatanı olan bu topraklar..Balkan yenilgisiyle Rumeli Muhacirlerini
bağrına sevgiyle bastı...1924 Nüfüs Mübadelesi ile Rumca konuşan Hiristiyanların Yunanistana gitmesi ile Trakya dan Müslümanların yerleştirildiği mekandı Bafra.. Yine bu tarihlerde Doğu Karadenizden göç eden insanlarımızın katılımları ile bu günkü sosyal yapısı ortaya çıkmıştır...

Zalpa dan Bafra ya yazı dizimizi, bir sonra final bölümüyle tamamlayalım inşaallah...