ZALPA'DAN BAFRA'YA.(1).

• 5 Mart 2016 Cumartesi 12:38:34

Muharrem Ceylan
Araştırmacı-Yazar
[email protected]

Bu yazı dizisinde;doğduğum kent Bafra’nın bilinen muhteşem tarihini ilgililerin dikkatine sunmak..
Onun Anadolu Medeniyetinin eşsiz serüvenindeki yerini iftiharla belirtmektir...

Aslında her şey bir seramik fabrikasının bayilerini götürdüğü,Çanakkale Çanda bulunan Fabrika ziyaretinde,akşam Tesislerin içinde bulunan Misafirhanenin salonunda,
masaların üzerinde bulunan şirkete ait
aylık dergide yayınlanan bir tefrikayla başladı.
Çanakkale Onsekiz Mart Ünversitesi Arkeoloji Bölümü
hocalarından bir bilim adamının kaleme aldığı yazı dizisini bir solukta ilgiyle okudum...
Konu benim ilgi duyduğum bir çalışmaydı yazı,doğduğum kent Bafranın o ana kadar dikkatimi çekmeyen önemde tarihini konu alıyordu....
Troya ile kuvvetli bir bağ kuruyordu..İKİZTEPE KAZILARINA atıfta bulunarak,kazıyı başlatan merhum Prof.Dr.Uluğ Bahadır Alkım hocadan şitayişle söz ediyordu.....
İkiztepede 1974 beri kazı yapıldığını biliyordum ama bir bilim adamının bu şiddette önem
arzettiği bir tefrikasını ilk defa okumuştum...Benim için oldukça değer arzeden,defalarca gezdiğim Troya gibi bir antik kentle Bafra Arkeolojisini ve İkiztepeyi eş tutması;hele o güne kadar ismini hiç duymadığım Hatti- Hitit Uygarlığına ait Zalpa kentinden bahsetmesi ve bu kentin Bafra İlçesi sınırlarında olabileceğini söylemesi, beni tarifi imkansız bir şekilde heyecanlandırmıştı...

Seyyahat dönüşü Bafra Halk Kütüphanesinde Bafrayı ilgilendiren ne kadar kitap varsa alıp okudum...
O kitaplar,beni Arkeoloji İlminin temel kitaplarını ,ilgiyle okumaya kadar götürdü...Hasan Tahsin Uçankuşun Bir
İnsan ve Uygarlık Bilimi,ARKELOJİ,TC Kültür Bakanlığı yayınlarından,bendenizi çok anlamlı ufuklara ulaştırdı..
Hattiler ve Anadolu Uygarlıkları ile ilgili onlarca kitap,fakiri Zalpa Antik Kenti PEŞİNDE bir Mecnun gibi dolaştırıp durdu...
Prof.Dr Ekrem Akurgal Hocanın Tubitak Yayınlarından çıkan ANADOLU KÜLTÜR TARİHİ adlı eserinde bulduğum Hitit Uygarlığına ait kil tabletlerin türkçeleri;Antik Zalpa kentinin Bafra sınırları içinde olduğu kanısını bende pekiştirdi...

Anlatılır ki Prof.Dr.Uluğ Bahadır Alkim Hocanın en önemli hedefi İkiztepeden çıkan objelerle Bafrada bir Arkeoloji Müzesi kurmakmış..Merhum Hoca bunu çok arzuladığı hep anlatıldı...
Bu amaç öğrencisi Prof.Dr.Önder Bilgi hocama da geçmiş..Kazı evinde her sohbetimizde biz Bafralılara bu hedefin gerçekleşmesi için önerilerde bulunur..Bizi teşvik etti cesaretlendirdi...

Bölgenin arkeolojisi ile ilgili çalışmalara gönüllü başladım..Samsun Arkeoloji Müzesine müracaat edip hemen Kolleksiyoner Belgesi aldım..Gittiğim köylerden antik çanak çömlek toplayıp envanterime kaydettiriyordum...
Hedefim Antik Zalpanın peşinde;Bafraya bir Arkeoloji Müzesi kazandırabilmekti...Bazı hemşerilerim benim bu çalışmamı bildiklerinden buldukları objeleri ofisime kadar getiriyorlardı.Eski paralar,amforolar bir hayli obje olmuştu envanterimde..
Bir dolap yaptırıp kolleksiyonumu sergilemeye başladım.. Müzenin ilk adımı atılmıştı bile...
Gelenler,ilgi ile yaşadıkları kentin tarihini gözlemliyorlardı keyifle...En çokta Önder hocam memnundu bu gayretli çalışmadan....

Artık edindiğim bilgi ve belgeleri gizleyemezdim.Bazı arkadaşlarım aracılığı ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi öğretim görevlileri ile buluştum,Zalpa konusunu hararetli bir şekilde dile getirdim.
Bundan yirmi yıl önceki ilmi görüş,benim bulduklarımla uyuşmasada,HİTİTLERE AİT ANTİK ZALPA KENTİ gerçekti
ve Anadolu Uygarlıkları Tarihinin EN ÖNEMLİ KİLOMETRE TAŞIYDI.....
BANA DİL TARİH ZİYARETİMDE İLGİMİ ÇEKEN BİR İLMİ MAKALE VERİLDİ..Makalenin adı ’MÖ İKİBİNDE ANADOLUDA İSKAN’..Dikkatlice OKUDUM,o yüzyılda iskan tabi
olarak Kızılırmak Kavsi boyuncaydı ve yüzyirmiye yakın yerleşke tesbit edilmişti..
Bunların tam yirmialtısı Asarkale ve civarındaydı,,Dörtyüz eseri tarıyarak makaleyi oluşturan akademisyene sordum..

-Bu Zalpanın Asarkale civarında olduğunu doğrulamıyor mu...?
Güldü..Arkeoloji bulgularla konuşur...Seni anlıyoruz ama ANODOLU MEDENİYETLER BEŞİĞi, keşfedilmeyi bekleyen yüzlerce yer daha var...
Bu gün için Türkiyede ağırlıklı görüş Zalpanın;Gaziantep civarında olduğunu söylüyor....
Bafra zayıf bir ihtimal...
Bir Hititologun bunu söylemesi beni üzmüştü...
-Peki Kayseriden(Kaneş’ten)denize nasıl ulaşıyorsunuz...?
-Onu bu görüşü savunanlara sorucaksınız...Bildiğim kadarı ile bu görüşte olanlar Akdenize ulaştırıyor..Kraliçe Efsanesindeki otuz erkek çocuğu,Seyhan nehrinin kolları aracılığı ile Akdenize ulaştırıyorlar..
Zalpayı Kuzeyde arayanlarda Karadeniz diyorlar o denize..
-Peki KIZILIRMAK NEREYE KONULUYOR BU GÖRÜŞTE,YA KAŞKALAR GERÇEĞİ ...? ZALPANIN BELALILARI ORTA KARADENİZİN SAVAŞÇI KAVMİ...?
-.......................!

O yıl firmam adına beşbin koçanlı takvim bastırdım..Kartondaki resim ASARKALE fotoğrafıydi...Takvimin her yaprağı arkasında Bafrayı ve Zalpayı tanıtan birçok spot vardı..Büyük ilgi gördü..Avrupa ve Amerikadaki hemşehrilerimiz telefonla ve firmamıza kadar gelerek yılın sonuna kadar bu takvimi ilgi ile aradılar..
Hedefe ulaşılmış,Bafra Zalpaya sahip çıkmıştı..

Bir mahalli gazetede yazdiğim yazılarla Zalpanın Asarkale olabileceğini..Nerik Kült Merkezininde Vezirköprü Oymaağaç olabileceğini teklif ettim..Bu görüşünde,bölgede eski eser kaçakçılarının buluntuları ile yüzey araştırma çalışması yapan,yabancı Arkeoloğların yayınladıkları ilmi makalelere dayandırarak oluştuğunu belirtmiştim yazılarımda....

Bu gün Oymaağaç kazıları gösterdi ki,kazılan yer Nerik,çıkan tabletler bunun açık kanıtı.Darısı Asarkalenin başına...

ZALPUWA-ZALPA YERİN DERİNLİKLERİNDEN,YERYÜZÜNÜN AYDINLIĞI İLE TANIŞIR ELBET BİR GÜN..

Çünkü Asarkale Orta Karadenizin en stratejik ve en muhkem yeri..
Kaşkalar gibi savaşçı bir kavme ancak böyle korunaklı bir yerle karşı konulabilir....Canik ve İsfendiyar dağlarının muhkem tabii surları arasından ihtişamla akan GÖRKEMLİ KIZILIRMAK...
En büyük keyif aldığım coğrafyalardan....

İlk adım ARKEOLOJİ dünyasında,mutlulukla söylemeliyim ki gümbür,gümbür atıldı bile....

Alman HİTİTOLOG GOETZE:HİTİT TABLETLERİNE GÖRE İKİ AYRI ZALPA VAR,BİRİ;Zalpa-Zalpuwa,diğeri ise Zalpah olarak ifade edilen iki ayrı Hitit şehri.

Bu görüş İlim erbabı tarafından zamanımızda benimsendi ve bilim
insanları eliyle akademik makalelerle desteklendi...

Hele MİLLER:’Zalpuwa bir ülke adı,Zalpa’da şehri..Bunu kuzeyde arayacaksınız;yani Gaşka Bölgesine yakın Orta Karadeniz de....
Zalpah Asurdan Kaneşe geçişte bir gümrük istasyonu gibi;onu da GÜNEYDE,GAZİANTEP CİVARI İLE LOKALİZE ETMEK MÜMKÜN;görüşü kabül görünce KUZEYDEKİ ZALPA VE ZALPA ÜLKESİ KESİNLEŞTİ....

SORU AMA NEREDE...? ŞEHRİN MERKEZİ NERESİ...? Gerçeği ortaya çıktı....

Gelecek yazıda bu konuyu dikkatlere biraz daha açalım İnşaallah.....