Türkmenistan Türkçesi ile Salmanlı Türkmenlerinin Ortak Sözcükleri-3

• 9 Aralık 2015 Çarşamba 10:57:06

Türkmenistan Salmanlı

Supra(sofra) Sufra(sofra)

Burada Türkmence’de f seslerinin p olarak söylenmesi dışında değişiklik yok.Bu durum Türkmence’de genel bir özelliktir. Örnek: Fatma-Patma, Fikir-Pikir.

Onmak(mutlu olmak) Onmak(mutlu olmak)

Her iki alanda da n sesleri geniz nesidir.

Donmak(donmak) Donmak(donmak)

N sesleri geniz N’sidir.

Sınmak(Kırmak) Sınıhçı(kırıkçı)

Türkmenistan’da sınmak eylemi kırmak anlamında kullanılır. Salmanlı’da isebu eylemden sınıhcı(kırıkçı) sözcüğü türetilmiştir.

Depe(tepe) Depe(tepe)

Hızmat(hizmet) Hızmat(hizmet)

Gonşu(komşu) Gonşu(komşu)

Türkmenistan’da bu sözcükteki geniz nesi korunurken, Salmanlı’da normal n sesi olmuştur.

Yağlık(mendil) Yaalık(mendil)

Salmanlı’da yumuşak g sesi asesine dönüşmüştür.

Deel(Değil) Daal(değil)

Türkmenistan’da kullanılan sözcükteki e e sesleri a a sesine yakın, Salmanlı’da kullanılan aa seslerinden birincisi kalın a ikinicisi ince a sesidir.

İndi(şimdi) Hindi(şimdi)

Başta H sesi türemiştir.

Kuvat Guvvat

Salmanlı’da hem K sesi G olmuş, hem de V sesi ikizleşmiştir.

Çıbık(çubuk) Çıbıh(çubuk)

K sesi H olmuştur.

Dan(sabah) Dan(güneşin doğduğu an)

Her iki yörede de N sesleri geniz N’sidir.

Bibi(Hala) Bibi( Büyük Hala,Babanın Halası)

Yenne(yenge) Yenge

Türkmenistan iki N de geniz N’dir. Salmanlı’da ise Birinci N geniz N’si ve İkinci N ise Y sesidir.

Darak(Tarak) Darah(Tarak)

Salmanlı’da K sesi H sesi olmuştur.

Yalançı(yalancı) Yalançı(Yalancı)

Anlamaz(anlamaz) Aana(anlamaz)

Türkmenistan ve salmanlı’da kullanılan biçimde N geniz N’sidir ve Salmanlı’da kullanılan biçiminde L sesi düşmüş ve Baştaki a uzamış ya da iki A oluşmuştur.

Gatık(yoğurt) Gatıh(ayran, tarhanalık yoğurt)

Yalnızca K sesi H olmuştur.

Havlı(avlu) Havlı(avlu)

Emma(ama) Emme(ama)

Yalnızca A sesi E olmuştur.

Eşitmek(işitmek) Eşitmek(işitmek)

Garrı(yaşlı) Garı(yaşlı kadın)

Govurga(kavrulmuş buğday) Gavurga(kavrulmuş buğday)

Salmanlı’da O sesi A olmuştur.

Çembe(yemek kepçesi) Çömçe(yemek kepçesi)

Salmanlı’da birinci E sesi Ö’ye dönüşmüştür.

Barmak(parmak) Barnah(parmak)

M sesi N sesi, K sesi ise H sesi olmuştur.

KAYNAK: Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Ansiklopedisi 10-11. Ciltler