Atatürk ve Kitap (II)

• 22 Temmuz 2008 Salı 23:55:25

Atatürk Hakkında Yazılan Kitaplar

Şevket Süreyya Aydemir, TEK ADAM adlı eserinin 1. cildinin önsözünde ’ Tarihî şahsiyet, hem içinden doğduğu toplumun mahsulüdür, hem bu toplumun kaderine tesir eder ve ona damgasını vurabilir’ der. Bu bakış Atatürk ’ e okadar uyar ki Türkiye ve Türk Milleti ile her ne sebeple olursa olsun ilgilenenler; mutlak surette Atatürk ile, Atatürk ile ilgilenenler ise; Türk Milleti ile ilgilenmek zorundadır. Öyle de olmuştur.

Atatürk, Türk Ulusu ve Türkiye Cumhuriyeti ile ilgilenenler, bu ilgilerini yayın aracılığı ile kalıcı hale getirmişlerdir. Atatürk ’ün dehası, Türk Milleti ’nin tarihi, yaşadığı coğrafya sebebi ile cumhuriyet tarihimiz elbette ilgi odağı olmaktadır. Bu İlginin sonucu olarak araştırmalar yapılmış; kitaplar, makaleler, dergiler yayınlanmış ve yayınlanmakta; oyunlar, müzik eserleri
yazılp bestelenmekte; şiirler söylenmekte; konferanslar; simpozyumlar düzenlenmekte; belgeseller hazırlanmaktadır. Sayısı çok az olmakla birlikte film de yapılmıştır. Kurtuluş, Metamorfoz gibi. Günümüze kadar Atatürk ve Cumhuriyetimizi doğrudan konu alan yaklaşık 10.000 eser olduğu araştırmalar sonucu belirtilmektedir. Bunlardan, fiziki olarak incelenmiş ya da okunmuş olanlar seçilerek aşağıda verilmiştir. Kitap adları, kitabın kapağına sadık kalınarak yazılmıştır. Kitap adından sonra sırasıyla varsa cilt sayısı, baskı sayısı, yazan-derleyen-hazırlayan, çeviren, yayına hazırlayan kurum ya da yayımcı, basımevi, basım tarihi ve basım yeri verilmiştir.

DTCF Kütüphanecilik Bölümü Araştırma görevlisi Tülay Fenerci ’ nin Türk Kütüphaneciliği-sayı 4,1997 tarihli bir araştırma yazısına göre Bulgaristan Millî Kütüphanesi’ nde sadece Atatürk ile ilgili yaklaşık 50 adet kitap mevcuttur. Atatürk hakkında araştırma yapan Burhan Göksel’ in yazdığına göre, 1938 ’ de Atatürk ’ ün ölümü üzerine araştırma yapan Amerikalı bir gazeteci Kongre Kütüphanesinde sadece 1300 adet yayına ulaşabildiğini söylemiştir. Aşağıda örnekleri de verilen ve Atatürk hayatta iken yazılımış Atatürk ’ ün de okuduğu kitaplar mevcuttur. İşte fiziki olarak incelenen ve örnek olarak alınan yayınlar:

• Açıklamalı ATATÜRK KAYNAKÇASI, 2 Cilt, Haz. Türker Acaroğlu, Türkiye İş Bank. Kültür Yay. 227, Yonca, 1981, Ankara. ’ Kaynakçada Atatürk hakkında yazılmış 500 cilt kitap ve yazarları hakkında kısa bilgi veriliyor.’

• Atatürk Kaynakçası, 2 Cilt, Haz. Leman Şenalp, TTK BasM., 1984, Ankara.

• İstanbul Kütüphaneleri Atatürk Kitapları Toplu Kataloğu, T.C. Kültür ve Turizm Bak. Beyazıt Devlet Küt. Müd., Millî Eğitim Bas., 1984, İstanbul. ’ Toplu katalogda kütüphanelerde bulunan kitaplar yer almaktadır.’

• Atatürk Kitapları Kataloğu/Ankara İli İlgili Ankara İl Halk Kütüphanesi Kitapları Katoloğu, Haz. Ankara İl Halk Küt., Devlet Matb., 1981, Ankara. ’Katolog da 897 adet yayına yer verilmiş.’ ’Örnek. 836.sı - Harf Devriminin Kütüphanelere Yansıması, Dç. Dr. Meral Alpay, İ.Ü. Kütüphanecilik Böl. Yay. No.:2, 1976, İstanbul.’

• Atatürk Ve Devrimleri Tarihi Bibliyografyası, 3 CilT., 3. bs. Haz.Muzaffer Gökman, Millî Eğitim Bas., 1981, İstanbul. ’ Muzaffer Gökman, Beyazıt Devlet Kütüphanesi Müdürü olup; bibliyografyada 3938 esere yer vermiş.’

• (Elyazısıyla) YAZDIĞI ve YAZDIRDIĞI FİKİRLERİ ile ATATÜRK, Amiral(e) Çetinkaya Apatay, Yalçın İlter, Kazancı, 1977, İstanbul.

• Atatürk Kitaplığına Yeni Bağışlanan Yazma Kitapların İndeks Kataloğu I, Haz. Nail Bayraktar, İstanbul Büyük Şehir Beld. Kültür İşleri Da: Başk. Yay.: 5, 1991.

• ATATÜRK ANSİKLOPEDİSİ 1881-1908, 2 Cilt, Cumhuriyetin 50. Yılı İçin İstanbul Reklâm’ ın aArmağanı, Haz. Öner Sami Coşar, Doğan Kardeş, 1973, İstanbul

• Atatürk Evleri Atatürk Müzeleri, Dr. Mehmet Önder, TTK, 1988, Ankara. ’Resimli, Atatürk’ ün yaşadığı yerler hakkında.’

• Atatürk Devrimi Sosyolojisi, 2. bs., Kurt Steinhaus, Çev. M. Aktaş, Kayhan, 1995.

• Cumhuriyet Köye, Köylü Kadına Ve Türk Ailesine Neler Getirdi, Prof. Dr. Rezan

• Şahinkaya, 1983, Ankara.

• Atatürk Devri Türk Edebiyatı, 2 Cilt, Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Zeynep Korman, vd., Kültür bak. Atatürk Dizisi:15,16, Başbakanlık Bas., 1982, Ankara.

• Atatürk ve Resim-Heykel, Gültekin Elibal,Türkiye İş Bank. Kültür Yay.:19, Kral, 1973, İstanbul.

• Atatürk ’ ün Türk Dil Kurumu Ve SonrasI, Haz. Sevgi Özel, Haldun Özen, Ali Püsküllüoğlu, Bilgi Yay., 1986, İstanbul.

• Gazi Mustafa Kemal Atatürk ’ ten Seçme Sözler, Der. Cihat İmer, Remzi, İstanbul.

• Atatürk ’ ün Millî Eğitim Politikası, Genel Kurmay Askeri Tarih Ve Stratejik Etüt Başk. Yay., 1980, Ankara.

• ATATÜRK ’ ÜN SOY KÜTÜĞÜ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA, Burhan GökseL, Kültür Ve Turizm Bak. Yay.: 849, MeteksaN, 1987, Ankara.

• Atatürk ’ ün Jeopolitik Ve Stratejik Görüşleri, Harp Akademileri Kom. Yay., 1981, İstanbul.

• Öğretmeninden Atatürk’ e, 24 Kasım, Zonguldak.

• BİLDİRİLER VE TARTIŞMALAR, Türkiye İş Bank. Uluslararası ATATÜRK Sempozyumu 17-22 Mayıs 1981, 2. bs., Tisa, 1984, Ankara. ’ 24 Bildiriden 16’ sı yabancı profösörlerin.’

• ATATÜRKÇÜLÜK Bilim Ve Kültür Eserİ, 3 Cilt, T.C. Genel Kurmay Başk., Millî Eğitim Bas., 1988, İstanbul.’Çok Kapsamlı bir eser.’

• ATATÜRK ’ ÜN MİLLÎ DIŞ POLİTİKASI(Millî Mücadele Dönemine Ait 100 Belge) 1919-1923, 2 Cilt, Kültür Bak. Dışişleri Bak., 1981, Ankara.

• ATATÜRK İLE YAZIŞMALAR 1920-1923, 2. bs., Haz. Bilâl N. Şimşir, Kültür Bak. Atatürk Dizisi:36, Anadolu Üniv., 1992, Eskişehir.

• Çağdaş Düşüncenin Işığında ATATÜRK, 2. bs., Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Araştırmalar Dizisi 1, Teknografik, 1986, İstanbul. ’ Atatürk’ ün tüm boyutları ile değerlendirilmesini amaçlayan ve yerli yabancı akademisyenlerin görüşlerini kapsayan bir kitap.’

• ATATÜRK Bir Milletin Yeniden Doğuşu, 11. bs.,Lord Kinross, Çev. Necdet Sander, Altın Kitaplar, 1990, İstanbul.

• GAZİ’ NİN HAYATI 1881-1938, Naci Kasım, Maarif Kitaphanesi, 1961, İstanbul. ’Resimli’

• MUSTAFA KEMAL DÖNEMİNDE EKONOMİ, Bilsay Kuruç, Bilgi Yay.:52, 1987, Ankara. ’Kitapta, Atatürk hayatta iken basılmış gazete küpürlerinden örnekler var:’,

• EN BÜYÜK TÜRK’ TEN BİZE, 3. bs., Mükerrem Kâmil Su, İnkılâp Yay., Anka, 1988, İstanbul.

• MUSTAFA KEMAL VE UYANAN DOĞU, 2. bs., Paul Gentizon, Çev. Fethi Ülkü, Bilgi Yay.:100, 1994, Ankara. ’ Kitap, Temps gazetesi adına 1922-1928 yıllarında Türkiye ’de bulunan yazarın kendi gözlem ve araştırmalarını içeriyor.’

• GAZİ PAŞA’ YA SUİKAST, 6. bs., Uğur Mumcu, Tekin, 1993, İstanbul. ’ İzmir suikastının gizli belgeler ve dava tutanaklarına dayalı öyküsü.’

• ATATÜRK, 4.bs., Yakup Kadri Karaosmanoğlu bütün eserleri:8, Haz. Atilla Özkırımlı, İletişim, 1983, İstanbul.

• BOZKURT, H.C.Armstrong, Arba Yay.:73, Çev. Gül Çağalı Güven, Söğüt OfseT, 1996, İstanbul. ’ Yazarının Türk düşmanı olduğu biliniyor ve Atatürk hayatta iken yazılan kitabın ülkeye girişi bizzat Atatürk tarafından sağlanarak okunuyor’

• HÜMANİST ATATÜRK, Hamdi Ülkümen, Yeni Gün Haber Ajansı, 1994, İstanbul. ’Yazar, Ata’ nın çevresindekilerden biri’

• ATATÜRK ’ ÜN İZİNDE BİR ARPA BOYU, 2. bs., Bahriye Üçok, Cem YaY. Başaran Ofset, 1993, İstanbul.

• ATATÜRK ÜZERİNE, Emre Kongar, Hil:14, Er-Tu, 1993, İstanbul. ’ Yazarın Atatürk ile ilgili başka yay. Var.’

• ATATÜRK VE CUMHURİYET, Dr. Anıl Çeçen, Türkiye İş Bank. Kültür Yay.:223, Tisa, 1981, Ankara. ’ Türkiye Cumhuriyeti Konusunda İlk Kitap Olduğu belirtiliyor.’

• ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ, 2. bs., Baskın Oran, Bilgi Yay.:62/3, 1990, Ankara. ’ Kitabın adı, iç kapakta ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ Resmi İdeoloji Dışı Bir İnceleme olarak belirtilmiş.’

• SOSYAL ŞİZOFRENİ VE ATATÜRK, genişl. 2. bs., Mustafa Çoşturoğlu, Arı, 1981, Ankara.

• SÖMÜRÜLEN ATATÜRK VE ATATÜRKÇÜLÜK, 9. bs., Asım AslaN, Şafak, 1991, Ankara.

• ATATÜRK DİN VE LÂİKLİK, Rauf R. Denktaş, Kastaş Yay., Zafer, 1989, İstanbul. ’Yazar, KKTC Cumhurbaşkanı.’

• ATATÜRK DEVRİMİ BİR ÇAĞDAŞLAŞMA MODELİ, Prf. Dr. Suna Kili, Türkiye İş Bank. Kültür Yay.:221, Türk Tarih Kurumu, 1981, Ankara.

• ATATÜRK ve Çağlarını Aşanlar, Halil İbrahim Göktürk, Sena, 1981. ’Biyografik’

• MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE CUMHURİYETİN DOĞUŞU, Dietrich Gronau, Çev. Gülderen Koralp Pamir, Altın Kitaplar, 1994, İstanbul. ’ Yazarın Türkiye hakkında başka kitapları da var’

• KEMALİST TÜRKİYE VE ORTADOĞU, Prof. K. Krüger, Çev. Nihal Önol, Altın Kitaplar, 1981, İstanbul.

• ATATÜRK ’ E SALDIRMANIN DAYANILMAZ HAFİFLİĞİ, Ahmet Taner Kışlalı, İmge Yay.:63, Özkan, 1993, Ankara.

• ATATÜRK ’ TEN SONRA ATATÜRK(1938 Kasımında Yazılanlar) , Nail Güreli, Gür Yay.:7, Dünya Süper Veb Ofset, 1981, İstanbul.

• 100. DOĞUM YILDÖNÜMÜNDE ATATÜRK DÖNEMİ İKTİSAT POLİTİKASI, Dr. Tevfik Çavdar, Doç. Bilsay Kuruç, Prof. Erdinç Tokgöz, vd., Hür Ofset, 1981, İstanbul.

• ATATÜRK OLMASAYDI? , Cemal Kutay, Kazancı Matbaacılık, 1993, İstanbul.

• GAZİ MUSTAFA KEMAL AVRUPA İLE ASYA ARASINDAKİ ADAM, D.V. Mikusch, Çev. Esat Nermi Erender, Remzi Kitabevi, Evrim, 1981, İstanbul. ’ Kitap, İlk olarak 1929 da yayınlanmış ve 7 dile çevrilmiş.’

• İLKELERİ.DEVRİMLERİ.DÜŞÜNCELERİ doğumunun 100. Yılında ATATÜRK ’Ü ANLAMAK, Arif Hikmet Par, M. Agâh Önen, Serhat, 1981, İstanbul.

• TEK ADAM MUSTAFA KEMAL, 3 Cilt, 8. bs., Şevket Süreyya Aydemir, Remzİ, Evrim, 1981, İstanbul.

• Atatürk ve Bilim, Güneş Kazdağlı, İnterpro 75. Yıl Armağanı, Beyaz Yay., Kurtiş, 1998, İstanbul.

• İSLAMİYET AÇISINDAN ATATÜRK VE İNKILÂPLAR, 2. bs., Yılmaz Altıparmak, Timaş Yay.:191, Ziya Ofset, 1993, İstanbul.

• SARI ZEYBEK ATATÜRK ’ ÜN SON 300 GÜNÜ, 8. bs., Can Dündar, Ad Yay., Şefik, 1997, İstanbul. ’ Üç ödüllü, TV belgeseli.’
• MUSTAFA KEMAL ’ LE 1000 GÜN, Nezihe Araz, Apa Ofset, 1993.

• FİKRİYE BELGE VE FOTOĞRAFLARLA Çocukluğundan Evlikiğine Kadar ATATÜRK ’ ün Duygu Dünyasında Hanımlar, Şemsi Belli, Bilgi Yay.: 33, 1995, Ankara.

• ATATÜRK’ÜN HAYATINDAKİ KADINLAR, Altan DeliormaN, Burhan Yay., Türkiye Ticaret Postası Matbaası, 1961.

• ATATÜRK BAKIYOR BİZE, Muzaffer Hacıhasanoğlu, Varlık Yay.:182, Arpaz, 1981, İstanbul.

• TEK YOL ATATÜRK YOLU, 5. bs., Yaşar Nabi Nayır, VarlıK Yay.:34, Eren, 1981, İstanbul.

• Atatürk Ve Çevresindekiler, Kemal Arıburnu, Türkiye İş Bank. Kültür Yay.: 336, Feryal, 1994, Ankara.

• KÂZIM KARABEKİR ANLATIYOR, 2. bs., Haz. Uğur Mumcu, Tekin, 1990, Ankara. ’ Kâzım Karabekir ’in Günlüğünden.’

• Atatürk ’ten Anılar, Kâzım Özalp, TeomaN Özalp, Türkiye İş Bank. Kültür Yay.:317, Minpa, 1994, Ankara.

• Atatürk ’ ün Sofrası, Hikmet Bil, Uncu Yay. Sek-San, 1981, İstanbul.

• ATATÜRK ’ ÜN EKONOMİK KALKINMA POLİTİKASI ve DEVLET İŞLETMECİLİĞİ, İ.Ü. Yya:2846, Formül, 1981, İstanbul.

• K. ATATÜRK VE TEŞEBBÜS HÜRRİYETİ, Şükrü Er, MESS Yay.:84, 1981, Ankara.

• TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI, Erik Jan Züricher, Çev. Gül Çağalı Güven, Bağlam Yay.:48, Fatih Gençlik Vakfı, 1992, İstanbul.

• TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN KURUCULARI, PTT GeN. Müd. Armağanı.’ Albüm nitelikli kitapçık’

• ATATÜRK ’ ÜN OKUDUĞU KİTAPLAR ’özel işaretleri, uyarıları ve düştüğü notlar ile’ Der. Gürbüz D. Tüfekçi, Türkiye İş Bank. Kültür Yay.: 256, Yonca, 1983, Ankara.

• Türkiye ’ de Lâiklik, Atatürk Devrimlerinin Temeli, 4. bs., Prof. Dr. Özer Ozankaya, Cem Yay., Doğan Ofset, 1990, İstanbul.

• İSTİKLÂL MADALYASI Tarihçesi ve tanımı, Türkiye Muharip Gaziler Derneği, Şekerbank 60. Yıl Armağanı, Feryal, 1983, Ankara.

• TÜRK ŞİİRİNDE ATATÜRK, Necdet Alpay, Hür Yay.:253, 1980, İstanbul.

• DESTAN TÜRK Mustafa Kemaller Tükenmez I, Türkiye Kemalist Yazarlar ve Sanatçılar Derneği Yay.:2, Dernek yararına yaz. Halim Yağcıoğlu, Şiir Dizisi:1.

• Atatürk Oratoryosu, Nevit Kodallı.

• ATATÜRK ’ ÜN SEVDİĞİ ŞARKILAR, CD, TRT, 1998, Ankara.

• SİLAHLI KUVVETLER DERGİSİ ATATÜRK ÖZEL SAYISI, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yay., 1988, Sayı:318, Genelkurmay Başk. Bas., Ankara. ’İki ayda bir çıkıyor’

• ATATÜRK SAYISI, ANKARA BAROSU DERGİSİ, Sayı:4, Afşaroğlu, 1981, Ankara.

• ORKUN 75. Yıl Özel Sayısı, Sayı:8, 1998.

• Sevk ve İdare Dergisi ATATÜRK ’ ÜN YÖNETİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ, Sayı:111, 1977.

• TÜRK EDEBİYATI, Sayı 177, 1998.

• YENİ FORUM, Sayı:203, 1988.

• nokta, Sayı 2, 1988.

• Kemalizm ve Türkiye İçtimai ve Kültürel Atatürkçü Aylık Dergi,

• ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE, ADD.

Bu kitaplar incelenip okundğunda görülmüştür ki çoğunluğu, Kültür Bakanlığı, İş Bankası
Silahlı Kuvvetlerimiz gibi kurum ve kuruluşlar ile Kütüphanecilikle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili kişiler tarafından yazılmış ve ya hazırlanmıştır. Kişisel anlamda maalesef yabancıların daha çok ilgilendiği söylenebilir. Yine incelemelerimizde özellikle toplu kataloglar ve kaynakçalarda roman; öykü nitelikli eserlere yer verilmemiştir. Kanımca yarı belgesel nitelikli olanlar alınabilirdi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Orhan KemaL, Tarık Buğra gibi yazarlarımızın bu tür eserleri mevcuttur. Kitapların içeriği hakkında bilgi ve yoruma özellikle yer verilmemiştir. Zira o zaman bülten içinde bir yazı yerine bir kitap yazmak gerekecekti. Belki bundan sonraki sayılarda kitap tanıtım sayfası oluşturup roman biçiminde yazılanlar da dahil olmak üzere geniş bilgi verebiliriz.

Unutmayalım kitaplar ulusların belleğidir. Okuma yazma bilen değil; okuyup araştıran ve yazan bir toplum için okudukça çoğalmak dileği ile gelecek sayımızda Atatürk ’ ün yazdığı kitapta buluşalım.

©