Hitabın Şekli ve Mahiyeti

• 8 Mayıs 2015 Cuma 08:44:00

Bir çalışma yürütüyoruz bir ekip olarak küçük bir ilçede..
Bir evin bahçesinde..
İş ağır,
Bir süre sonra bir mola veriyoruz..
Dinlenmek,
Kendimize gelmek için..
Evin gelini,
Genç bir hanımefendi ikramda bulunuyor..
Bir tepside ayran getiriyor..
Kayınpederi yanımızda..
Ak saçlıyım ya önce bana uzatıyor..
Buyurun amca diyor..
Alır mısınız?
Lütfen..
Oldukça kibar ve zarif bir şekilde..
……………………………

Amca yakışır bize açıkçası..
Tam uyar..
Ama her nedense arkadaşım gülümsüyor..
Yaşı bana yakın ama biraz daha genç görünen arkadaşım..
Saçının akı bana göre az olan arkadaşım..
Uzun sürmüyor ama..
Tepsi ona uzatılıyor..
Siz de alır mısınız amca diyor genç hanımefendi..
Gülümseme sırası bende..
Tebessüm etme sırası bende..
Genç görünümlü ya,
Yakışıklı fiyakalı ya,
Spor giyimli ya,
Kendisine konduramıyor,
Amca denilmesini pek sindiremiyor..
…………………………….

Gelin hanımınki uyar türden..
Evladımız yaşında..
Hitabın şekli mahiyeti tam yerinde..
Mesele bu değil yalnız..
Buradan bir başka yere geleceğim..
Kime nasıl hitap edilir ona geleceğim..
…………………………….

Açıkçası insan kendisini genç başkalarını yaşlı görüyor..
Kendi görünümünün farkında olmuyor..
Hepimizde olan durum bu..
O nedenle de neredeyse akranınız olana bir büyüğünüz gibi hitap ediyorsunuz..
……………………………..

Bir yöneticimiz anlatıyordu..
Tüpçü diyor..
Sürekli, hemen her ay evin tüpünü değiştiren kişi..
En az benim yaşımda belki de daha büyük..
Her seferinde dayı diye hitap ediyor,
Bir tuhaf geliyor ama alıştım nedense..
İlk zamanlar rahatsızlık veriyordu fakat
Takılmıyorum şimdi..
Pek batmıyor..
Sorun olmuyor diyor..
…………………………….

Burdaki ölçü,kıstas şu aslında..
Adam babanız yaşındaysa amca, kadın anneniz yaşındaysa teyzedir..
Yani arada en azından yirmi beş otuz yaş olması gerekir böyle diyebilmeniz için..
Yoksa şık olmuyor,
Hoş durmuyor..
Biraz irite ediyor..
………………………………

Bir de meslek önemli bu işlerde..
Adam üst düzey bürokrat,
Diyelim genel müdür ya da müsteşar,
Hakim ya da savcı,
Veya diplomat..
Hayatın akışı içerisinde onlar da çarşı pazarda,
Markette,
Berberde manavda..
Dayı denildiğinde,
Amca hala teyze denildiğinde nasıl bir durum..
……………………………..

Kimileri hacim,hocam,üstadımdan da huylanıyor..
Rahatsızlık duyuyor..
Uyar olanlar var oysa..
Her yaştan olanlara..
Her meslekten olanlara..
Hanımefendi,
Beyefendi..
Bay,
Bayan,
Abla,
Ağabey denilebilir,
Bu şekilde hitap edilebilir..

Kemal GÜL
28.04.2015