SİYAH -BEYAZ FİLİMDEN PARÇALAR..(2)

• 6 Ağustos 2014 Çarşamba 20:56:52

Rahmetli dedemin gençliğinde ticaretteki ileri görüşlülüğünü,rahmetli babamdan dinlemiştim...

Mübadelede,İstanbuldaki Rumların gayrimübadil olmalalarına karşılık,Yunanistana gitmek için;
ellerindeki gayrimenkulleri oldukça makul fiyatlarala satmalarına büyükdedemin;’ Bizim istikbalimiz tütünde’deyip imkanı olmasıyla beraber, ilgi duymamasını; hep dedemin eseflle karşıladığını,söylerdi babam..


Mahmatlı-Drama-Kavala üçgenindeki tütün ticareti ve üretiminin,yeni kurulan devletin hiçbir noktasında olmayacağı belki o gün için düşünülmemekteydi..Bu yüzden tütüncülük önemsenmekteydi o bölgeden ANADOLUYA gelen insanlarımız tarafından..

Oysa yörenin zenginliği,en büyük rakibimize bırakılmıştı..Sayıları üçbini aşan tütün tüccarı, yeni ortaklarıyla daha mutlu olmuşlardı..Boşuna Yunanlılar tarafından’ KAVALA TÜTÜN MÜZESİ’ kurulmamıştı..O kadar da osun...Değil mi ama..

Ticarette konjöktürü iyi okuyabilmektir amaç..Bu gün için geçerli olan bir sektör,bazı kişiler için yarın önemini kaybedebilir..Hedef hemen pozisyon değiştirmek olmalıdır..Bu açılımı yapamıyanlar,ticarette malesef ileri adımları atamazlar..

Günün şartlarında İstanbul a en yakın tütün üretim merkezi olan İzmid iskan için düşünülmüşse de,kaderde Samsunda Yaşamak çıkınca işler daha da zorlaşmıştı bizimkiler için..

İsterseniz burada biraz durup sizlere İki Mustafanın hikayesini anlatayım kısaca..

İKİ MUSTAFANIN HİKAYESİ..

İkisi de İmparatorluğun en hareketli günlerinde dünyaya geldiler..

1.Meşrutiyetin biri hemen önünde, bir diğeri de,hemen sonrasında merhaba dedi hayata..

İkisi de o günün en değerli mesleğ;i Din Adamı olarak yetiştiler..İkisi de kısa süreli bu görevde bulundu..

Yavaş,yavaş gayri müslümlerin tekelinden çıkmaya başlayan ticaretle,yakınlarının teşviki ile tanıştı iki Mustafada..

Dramalı Mustafa kayınpederinin gayretleri ile, Bölgenin önemli tütün ihracatçılarından biri oldu..
Avusturyalı tüccarların aradığı kişiydi..

Ankaralı Mustafa babası ile birlikte buğday ticareti ve taahhüt işleri ile bu mesleğe başladı...
Ticaretleri o gün için, küçük çaplı ve iç piyasaya dönüktü..

Dramalı Mustafa 1900 yılından 1912 yılına kadar kesintisiz tütün ihracı ile büyük işler başardı.
Yılda alltmışbin ile seksenbin altın liralık bir ihracata kadar ulaştıı..Önemli bir kısmını da kendi toprağında yanında çalıştırdığı işçilerle üretmekteydi,bu dış satımın..

Kavala ve Dramadaki bürokrasi,ticaretinin anahtarıydı..Diyaloğu mükemmeldi onlarla..Balkan Savaşları ve Harbi Umumi önce çok değer verdiği çocuklarının eğitim hayatlarını çaldı..Gelecekle ilgilli bir çok
plan-program ters yüz olmuştu..

Ankaralı Mustafa Sıcak Savaşın içinde bulunmadı,kısmen harbi yaşasa da; mahdumu eğitimine devam edebildi..1917 yılına gelindiğinde aile yıllarca biriktirdikleri tasarruflarla yüzotuz altın lira sermaye ile BİR BAKKAL DÜKKANI AÇIYORLARDI..Malların büyük bir kısmı da o günün başkentinden getirerek..

Ankaranın;Milli Mücadelenin merkezi olması, kentin önemini arttırdı,nüfus hızla yükseldi..Hele yeni kurulan devletin başkenti olarak ilanı ,tutulamaz başarı için en önemli adımlardandı;Ankaralı Mustafa ve mahdumu için...

Dramalı Mustafa içinse düşüş başlamıştı...Güzelim münbit ve zengin topraklardan zorunlu göç karşılarında değiştirilmez bir gerçek idi..İsatanbula yakın bir bölge düşlenirken iskan için,kader onu ve aile efradını Anadolunun kuzeyine savurdu..Hele Yunanistanda bıraktığı malların değer olarak onda birini bile alamaması
ekonomik olarakta en büyük darbe oldu..Yerleşilen bölgede ihracat olmaması eski günlerin hayal olduğunun ifadesiydi..Sadece ihracatçıların temsilcileri için tütün topluyor,kar marjı düşük olduğundan kısa süreli geciken tahsilatlarla bile kar gidiyor,zarar bile edilebiliyordu.Tütün ticareti dostlar alışverşte görsünden başka bir şey değildi artık..Yetişen oğulları için toptan bakkaliye ve manifatura dükkanları açıldı,yol varmaz kervan geçmez yirmibin nüfuslu bir şehirde ticaret nasıl olabilirdi ki?....Ah DRAMA,Kavala,Mahmatlı..Gelde arama..Üç bin hazır firma,düşmana bırakılmıştı
verimli topraklarla birlikte...

Dramalı Mustafanın ayakları altındaki sihirli halı Ankaraya uçmuştu bile..

Ankaralı Mustafa da müessesesini AYNİ YILLARDA oğluna devrediyordu.Yeni nesil iş başındaydı..Avantaj Ankarada idi..Şehir şantiyeye dönmüştü..Mahdumun ilk görevi, işi inşaat malzemesi ticaretine ÇEVİRMEK oldu..Önce Mecllis binasının kiremitlerinin değiştirilmesi işi alındı,ardından büyük bir hastahanenin yapım işi.İşler birbirini kovaladı.Yurt dışından malzemeler getirildi..İŞ BÜYÜDÜKÇE BÜYÜDÜ..

1936 yılına gelindiğinde ülkenin en büyük kentinde; üçyüzbin TL SERMAYELİ İLK ANONİM ŞİRKET
Ankaralı Mustafanın Mahdumu tarafından kuruldu..Bu sefer bürokrasi,bilgisyle onun taraftaydı..

Dramalı Mustafa Mahdumları ,eşe dosta verdikleri emtia paralarını toplayamadıklarından zor durumdaydılar..KISA SÜREDE TENEKE,TENEKE ALTINLAR TÜKENMİŞTİ..HAZIRA DAĞ DAYANMAZDI..

Dramalı Mustafa dünyadan göçünce,mahdumları da ticaretten çekildiler;daha doğrusu çekilmek zorunda kaldılar..Bundan sonra onlar için tütün ticareti de yoktu,sadece üretim ile ilgileneceklerdi,tekrar toprağa dönülmüştü, bölük bölük işçi ile tütün üretimi yapılıyordu..Ama dip yapmamıştı tütüncülük;yıllar sonra sadece, aile fertleri tarafından üretilecekti tütün..

İnanmıyacaksınız ama Dramalı Mustafanın mahdumları yüz yıl geriye gitmişlerdi..

Piri fani Hafız İsmail Efendinin; oğlu Mustafaya söylediği:’Bu müsküratla,abad olunmaz.’gerçeği
bir ralite olarak ortadaydı,galiba..

1950 li yıllarda Ankaralı Mustafanın Mahdumu Sanayiciliğe adım atıyor;yüzbinleri istihdamda ilk aşamayı keyifle aşıyordu...

Kısaca İKİ MUSTAFANIN HİKAYESİ böyle sevgili okurlar...

İlgi ile okuduğunuzu umarım..
KADER AĞLARINI ÖRERKEN...

Şimdiye kadar tek taraflı hikaye dinlemenin,biraz yavan olduğu kanısındayım..

Savaşlar her şeyi ters yüz ederler de,bizler fark etmeyiz...

Ama ben yine de rahmetli dedemin ticari ön görüsüne hayranım..

Nur içinde yat biricik dedeciğim..