Alparslan'dan Kılıçarslan'a
Ne çok Bekir varmış memleketinizde dediğimde haklısın; şu gördüğün Bekir,ilerdeki Hacı Bekir, uzakta olan elindeki sopayı düldül yapansa Deli Bekir dedi yaşını başını almış,güngörmüş ihtiyar.. Gerçekten adım başı..Kimi sorsanız ya baş adı ya da ikinci adı Bekir..Bir nedeni olmalı bunun,bir sebebe dayanıyor olmalı..Durup duruken bu kadar Bekir olmaz memlekette..
Sadece burası yani Bekirler diyarı için de değil, hemen her yerleşim yerinin öne çıkan isimleri vardır.
İlk isimden,orjinden türeyip geliyor olsa gerek..Daha sonrakiler büyük atanın mirasçıları..İsim çocuğuna olmasa da torununa,o da olmazsa kardeş torununa konulup sürüyor..Silsile yoluyla yukarıdan aşağı,ilkden sona doğru yayılıp gidiyor..
Gerçi günümüzde stil ve tarz değişti bu konuda..Biraz daha farklılaştı..Eski isimler yenilere konulmaz oldu..
Daha çok güncel olanlar..Daha çok modern olanlar verilmeye başlandı..Ailelere göre,onların anlayış ve yaşam tarzına göre,geleneklerine göre konulur oldu..Çok sürmüyor her kuşakta değişime uğruyor isim meselesi..
Daha bundan beş on yıl önce konulanlar terkedildi bugün,günümüzde sanki tekrar eski stile dönüldü.
Bakıyorum elit ve eşraftan olanlara,sanatçılara,toplumun öncülerine yeni ve modern olandan tekrar bir dönüş yaptılar eskiye isim konusunda..Yaygın olan çift isim..En azından biri büyük atanın diğeri günümüzün.
Doğrusu da bu sanırım..Doğrusu yerleşik ve kalıcı olması verilen ismin..Bir anlam ifade etmesi.Ağırlığı olması..
Soydan ve boydan gelmesi..Ailede devamı sağlaması..Bakın Osmanlı’da nasıl seçiliyor isimler..Altıncı Murat diyoruz,Dördüncü Mehmet diyoruz,Üçüncü Selim diyoruz..Yani hanedanda Muratlar,Mehmedler ve Selimler yaygın..
Selçuklu’da bir dönem Keykavus ve Keykubat’lar, başka bir dönem Alparslanlar, Kılıçarslanlar silsilesi dönemidir..
Daha eskiye gidilirse Ayhanlar,Günhanlar,Oğuz ve Metehanlar dönemidir..
…………………………
İsimler kimi zaman kişinin fikrine zikrine,bulunduğu ortama,toplumdaki sosyal statüsüne göre değişiyor.Bazen han hakan,bazen unvan isimleri öne çıkıyor.
Ama şu var ki Bekirler süregeliyor..İlk kuşaktan son kuşağa..
Burada Bekir başka bir yerde farklı isimler..
Maraş denilince hep Ökkeş ama inanın Elbistan’da hiç işitmedim..Hikayesi bile var..Komutan Ökkeşler ayrılsın bu tarafa diyor ve biri hariç hepsi geçiyor..
Yavrum peki senin ismin diyor..
Komutanım benimki de Ökkeş ama bir farkla diyor..
Nedir peki?
Ali Ökkeş komutanım..
…………………………..
Trabzon’u bilirsiniz Hami ve Hadi öne çıkar..Elazığ’da Zülfü ile Zülküf..Mardin’de Şevki ile Şevket..Muş’ta Abdurrahim ile Abdurrahman.. Kars’ta Timşit ile Cimşit..Kimi yerde Zebercet,kimi yerde Saffet ile Affet..
Yani uydurulmuş..Kafiyeli..
İsim tanınır olmanızı sağlar..
O sebeple ayırıcı olması gerekir..
Benzer olanlar değil farklı olanlar tercih edilmelidir..
Kalıcı olanlar..
Yer edenler..
Hafızaya yerleşenler..
Unutulmayanlar..
……………………….
Benim bu hususta favorim güncel olanlardan ziyade eskiler, eskiyi çağrıştıranlar, yerleşik olanlar yani..
Sırf erkekte değil, her iki cinste..Hem erkekte hem bayanda..
Kemal GÜL
09.06.2014
YORUMLAR
E/bayezid, E/babekr ve Keykavus, Keyhüsrev dizgesinin farkı olmadığını düşünüyorum !
Hem onomastik, hem semantik, hemde emperyal siyasa bağlamındadır !
Esenlikle...
Göktürkmen tarafından 6/21/2014 10:39:43 AM zamanında düzenlenmiştir.
Göktürkmen
Soyut ve somut nesne, öznel ya da nesnel olarak dizge dahilinde düşünsel veya duyumusal kullanımdadır, yani tedavüldedir.
Bu nedenle de çok önemlidir...
Onomastique ( isim-bilim ) veya Özeladbilim oluyor.
Esenlikle...